Transport lądowy
Transport lądowy obejmuje te rodzaje transportu, które odbywają się na lądzie, czyli na stałym podłożu, zatem przez transport rozumie się przewóz towarów na drodze lądowej. Do transportu lądowego oprócz transportu kolejowego oraz samochodowego często zalicza się również transport specjalny.
TL;DR
Transport lądowy obejmuje transport kolejowy, drogowy i specjalny. Ma negatywny wpływ na środowisko m.in. przez hałas i emisję spalin. Transport lądowy jest ważny dla gospodarki i codziennego życia. Generuje zewnętrzne koszty, które pokrywane są przez społeczeństwo. Koszty wypadków samochodowych są łatwiejsze do oszacowania.
Jakie są rodzaje transportu lądowego?
Transport lądowy można podzielić na:
- Transport kolejowy, który polega na przewozie ładunku (ludzi lub towarów) przy pomocy transportu kolejowego (szynowego). Koszty wiążące się z inwestycją w tego rodzaju transport powodują, że bariera wejścia na rynek jest wysoka, a to z kolei objawia się tym, że takie usługi są świadczone zwykle przez duże przedsiębiorstwa, gdzie znaczną część udziałów posiada zazwyczaj państwo. Do zalet tego rodzaju transportu należą między innymi stosunkowo niskie koszty przewozu oraz możliwość przetransportowania ładunków na znacznie większą odległość niż w przypadku transportu samochodowego. Wśród wad należy wymienić przede wszystkim fakt, iż towary tą drogą są przewożone zdecydowanie dłużej niż w przypadku pozostałych gałęzi transportu,
- Transport drogowy, w którym ładunki (ludzie lub towary) przemieszczają się kołowymi środkami transportu po drogach lądowych. Jest to najpopularniejszy środek transportu. Tego rodzaju usługi świadczone są przez przewoźników drogowych. W przypadku tego rodzaju transportu koszty wejścia na rynek są znacznie niższe niż w transporcie kolejowym co stanowi jego zaletę, ale pomimo tego wiąże się z innymi kosztami takimi jak koszty związane z ubezpieczeniem. Do wad transportu drogowego należy ograniczona ładowność oraz fakt, iż czas realizacji takiego transportu uzależniony jest od wielu czynników, na które przewoźnik nie ma wpływu (np. pogoda),
- Transport specjalny odbywa się przy pomocy np. rurociągów, taśmociągów i trakcji elektrycznych. Towary przemieszczane w ten sposób to na przykład ropa naftowa, gaz ziemny, woda. Transport specjalny można zaliczyć do gałęzi transportu lądowego tylko wtedy gdy linie transportowe przebiegają po lądzie.
Wpływ transportu lądowego na środowisko
Na zdrowie człowieka i zwierząt ogromny wpływ mają hałas towarzyszący przewozowi oraz wydzielane przez środki transportu drogowego spaliny takie jak na przykład dwutlenek węgla, tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek siarki, benzen, ołów, platyna. Drogi wybudowane blisko siedlisk zwierząt tworzą dla nich nieprzekraczalną z powodu hałasu barierę, która może odciąć je od wodopoju czy też terenów łowieckich, narażając je tym samym na śmierć. Towarzyszy temu również wysokie prawdopodobieństwo śmierci zwierzęcia w wyniku potrącenia przez samochód osobowy lub ciężarowy oraz ograniczona możliwość do migracji zwierząt co może przyczyniać się do ich wymierania. Pojazdy, w których występują nieszczelne silniki oraz układy smarowania zanieczyszczają drogi olejem, który następnie spłukiwany przez deszcze dostaje się do dróg gruntowych. W okresie zimowym na skutek stosowania dużej ilości chlorku sodu i chlorku wapnia celem zmniejszenia śliskości dróg, do środowiska trafiają ogromne ilości soli drogowej, które przyczyniają się do obumierania drzew[1]
Transport lądowy a inne dziedziny życia
Transport lądowy jako najbardziej rozpowszechniona metoda przesyłania towarów, jest mocno powiązany nie tylko z gospodarką, ale również codziennym życiem ludzi. Będący wynikiem rozwoju myśli technologiczno-naukowej, prężny rozwój tego rodzaju transportu przyczynia się do rozwoju przemysłu, który zajmuje się produkcją środków transportu oraz rozwoju branż takich jak hutnictwo czy też elektronika. Wymagające budowy, napraw lub remontów drogi, linie kolejowe, energetyczne, rurociągowe dają szansę na zatrudnienie i rozwój branżom budowlanym[2]
Zewnętrzne koszty transportu
Negatywne skutki transportu takie jak zanieczyszczenia powietrza, gleb, wód oraz hałas generują zewnętrzne koszty, które w całości pokrywane są przez ogół społeczeństwa, a nie bezpośrednio przez użytkowników transportu. Dokładna kalkulacja wysokości zewnętrznych kosztów transportu jest bardzo trudna. "Fakt, że transport nie płaci pełnych kosztów społecznych, w tym środowiskowych prowadzi do istotnych zakłóceń konkurencji na rynku transportowym. Oznacza to, że na skutek zniekształconego mechanizmu cenowego zdecydowana przewaga środowiskowa transportu kolejowego nad transportem drogowym nie znajduje uznania na rynku transportowym"[3]. W praktyce oznacza to, że koszty transportu drogowego są znacznie wyższe niż koszty transportu kolejowego.
Metoda wyceny kosztów wypadków samochodowych
Najłatwiejsze spośród wszystkich kosztów zewnętrznych transportu są koszty wypadków samochodowych. Metodą kosztów bezpośrednich liczy się straty materialne oraz ich skutki, zaś metodą kosztów pośrednich liczone są straty z tytułu utraconej produktywności człowieka. Metod wyceny kosztów zdarzeń drogowych uwzględnia koszty takie jak:
- Koszty zdarzeń drogowych,
- Koszty bezpieczeństwa per se,
- Koszty bezpośrednie wypadków,
- Koszty pośrednie wypadków
- Koszty kolizji,
- Koszty dodatkowe[4]
Przypisy
| Transport lądowy — artykuły polecane |
| Transport wodny — Rodzaje transportu — Odnawialne źródła energii — Deglomeracja — Transport — Zanieczyszczenie powietrza — Bioróżnorodność — Koszt transportu — Magazyn |
Bibliografia
- Babis H. (2005), Transport, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Badyda A. (2010), Zagrożenia środowiskowe ze strony transportu, Nauka, nr. 4
- Caban J., Droździel P., Liscak S. (2012), Wybrane aspekty stanu bezpieczeństwa w transporcie drogowym, Zeszyty Naukowe Instytutu Pojazdów, Warszawa
- Jaździk-Osmólska A. (2016), Wycena kosztów wypadków i kolizji drogowych na sieci dróg w Polsce na koniec roku 2015, z wyodrębnieniem średnich kosztów społeczno-ekonomicznych wypadków na transeuropejskiej sieci transportowej, Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Warszawa
- Pogonowska-Szuszkiewicz A. (1983), Encyklopedia międzynarodowych organizacji transportowych: transport lądowy, wodny-śródlądowy, powietrzny, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa
- Rydzkowski W. (2017), Współczesna polityka transportowa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Starkowski D., Bieńczak K., Zwierzycki W. (2010), Samochodowy transport krajowy i międzynarodowy Kompendium Wiedzy Praktycznej, Systherm, Poznań
- Suchecki B. (2006), Szkodliwość transportu dla środowiska
- Tylutki A., Wronka J. (1994), Koszty zewnętrzne transportu niedoceniona kategoria ekonomiczno-społeczna, Miesięcznik Rynek Kolejowy, Warszawa
- Wydro K. B. (2004), Wymiana informacji w systemie inteligentnego transportu lądowego, Instytut Łączności - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa
Autor: Karina Wróbel
