TARP

Ryzyko rynkowe TARP to program wykupu zagrożonych aktywów finansowych od instytucji finansowych przez rząd USA po kryzysie ekonomicznym 2007/2008 r. (ang. Troubled Asset Relief Program).

Program wsparcia instytucji finansowych zagrożonych upadłością na skutek kryzysu rząd USA przeznaczył 700 miliardów dolarów na wykup niepłynnych aktywów finansowych.

Program w znaczącym stopniu przyczynił się do stabilizacji rynku finansowego, zdaniem niektórych ekspertów dzięki niemu udało uniknąć się globalnego załamania rynku.

TL;DR

Program TARP został uruchomiony przez rząd USA po kryzysie finansowym w celu wykupu zagrożonych aktywów finansowych od instytucji finansowych. Program przyczynił się do stabilizacji rynku finansowego i uniknięcia globalnego załamania. TARP wsparł banki, przemysł samochodowy i inne sektory, a także pomógł uniknąć wykluczenia dla Amerykanów. Rząd USA odzyskał większość zainwestowanych środków i osiągnął zysk z programu TARP. Jednak niektórzy eksperci uważają, że rzeczywisty zysk może być mniejszy niż się wydaje.

Przyczyny powstania oraz cele

TARP został podpisany przez prezydenta George'a W. Busha 3 października 2008 r. Wraz z uchwaleniem Ustawy o nadzwyczajnej stabilizacji gospodarczej. Program został zapoczątkowany przez sekretarza skarbu Henry'ego Paulsona w celu rozwiązania kryzysu kredytów hipotecznych typu subprime, który wymknął się spod kontroli - wielu ekspertów uważa, że łagodne wymogi kredytowe dla obywateli o niskich dochodach odegrały dużą rolę w tworzeniu klęski kredytów hipotecznych subprime. Branża bankowa była bliska bankructwa, a niektóre z największych banków upadły. Przemysł samochodowy i inne sektory również poniosły znaczne straty. Program TARP pierwotnie został stworzony w celu poprawienia sytuacji finansowej banków - zwiększenia płynności na wtórnych rynkach kredytów hipotecznych poprzez zakup niepłynnych MBS, wzmocnienia ogólnej stabilności rynku, poprawy sytuacji przemysłu samochodowego oraz wsparcie programów zapobiegających wykluczeniu.

Środki

TARP miał początkowo budżet w wysokości 700 miliardów dolarów na zakup niepłynnych papierów wartościowych zabezpieczonych hipoteką (MBS) oraz innych aktywów od kluczowych instytucji w celu przywrócenia płynności na rynkach pieniężnych. Kongres Stanów Zjednoczonych zatwierdził go w trybie nadzwyczajnej ustawy o stabilizacji gospodarczej z 2008 r. Umożliwił on Departamentowi Skarbu wypłatę gotówki do banków narodowych, aby utrzymać ich działalność. Kongres zatwierdził 350 miliardów dolarów do wykorzystania w 2008 roku.

Formy dofinansowania

W dniu 14 października 2008 r. Departament Skarbu ogłosił, że wykorzysta do 250 miliardów dolarów funduszy TARP na stworzenie Programu Odkupu Kapitałowego. Rząd USA kupił akcje uprzywilejowane w ośmiu bankach: Bank of America / Merrill Lynch, Bank of New York Mellon, Citigroup, Goldman Sachs, J.P. Morgan, Morgan Stanley, State Street i Wells Fargo. Banki musiały przekazać rządowi 5 procent dywidendy, która w 2013 r. Wzrośnie do 9 procent, zachęcając banki do odkupienia akcji w ciągu pięciu lat. Ostatecznie dzięki programowi TARP zostały wsparte następujące podmioty:

• 250 miliardów dolarów zostało przeznaczone na programy stabilizujące banki (anulowano 5 miliardów dolarów)
• 82 miliardy dolarów zostało przeznaczone na wsparcie przemysłu samochodowego (2 miliardy anulowane)
• 70 miliardów dolarów zostało wykorzystane na wsparcie American International Group - AIG (2 miliardy anulowano)
• 46 miliardów dolarów zostało przeznaczone na pomoc Amerykanom w uniknięciu wykluczenia (Making Home Affordable)
• 27 miliardów dolarów zostało przeznaczone na programy mające na celu ponowne uruchomienie rynku kredytowego

Zasady TARP wymagały, aby firmy biorące w nim udział traciły pewne ulgi podatkowe, a w wielu przypadkach nakładały limity na wynagrodzenia dla kadry zarządzającej i zabroniły beneficjentom przyznawania premii 25 najbardziej opłacanym menedżerom.

Konkluzja

Według stanu na grudzień 2013 r. rząd USA stwierdził, że inwestycje zarobiły dla podatników ponad 11 miliardów dolarów. Wnikając w szczegóły, TARP odzyskał środki w wysokości 441,7 mld USD z 422,4 mld USD zainwestowanych. Rząd twierdził również, że TARP ocalił amerykański przemysł samochodowy i uratował ponad 1 milion miejsc pracy, pomógł ustabilizować banki, przemysł motoryzacyjny i inne sektory biznesu, przywrócić dostępność kredytów dla osób fizycznych i firm.

W 2014 r. Rząd USA osiągnął 15,3 mld USD zysku w wyniku TARP. Jednak niektórzy eksperci finansowi twierdzą, że inflacja i inne czynniki, takie jak sposób zwrotu środków, powodują, że zysk z zysku na TARP jest mniejszy niż się wydaje. To, ile pieniędzy zostało zwrócone, trudno jest określić. Rząd przeznaczył fundusze pomocnicze 975 odbiorcom, którzy otrzymali łącznie 439 miliardów dolarów. Szacunki wskazują, że zwrócono około 390 miliardów dolarów.

TARP — artykuły polecane

Upadek Continental Illinois — Bony pieniężne — New Deal — Łatwy kredyt — Luka finansowa — Inwestor — MBO — Piramida finansowa — Glass Steagall Act

Bibliografia

• Burton M., Brown B.(2014).Financial System of the Economy: Principles of Money and Banking, Routledge
• Lerner A. (2010).Report on the Troubled Asset Relief Program (TARP). DIANE Publishing
• Massad T. (2011).Troubled Asset Relief Program (TARP): Two Year Retrospective, DIANE Publishing
• Zielińska-Głębocka A. (2012), Współczesna gospodarka światowa, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Marek Woch