Układ zbiorowy pracy
| Układ zbiorowy pracy |
|---|
| Polecane artykuły |
Układ zbiorowy pracy jest to porozumienie normatywne zrzeszające podmioty prawa reprezentujące odmienne grupy, tj. pracodawców lub organizacje pracodawców i związki zawodowe pracowników, które reguluje kwestie wynagrodzeń, czasu pracy oraz innych świadczeń ściśle powiązanych z pracą. Żeby układ zbiorowy mógł funkcjonować w organizacji muszą istnieć związki zawodowe. Układ zbiorowy jest przewidziany i opisany w Kodeksie Pracy, może być zawarty na czas określony lub nieokreślony oraz jest zawarty w drodze rokowań. Jest to akt prawny wewnątrzzakładowy, który poszerza uprawnienia pracowników, nie może być mniej korzystny dla pracowników względem ogólnych przepisów prawa. Aby układ zbiorowy mógł funkcjonować musi być zarejestrowany przez ministra właściwego do spraw pracy dla układów ponad zakładowych oraz właściwego okręgowego inspektora pracy dla układów zakładowych. Układ zbiorowy może zawierać regulamin pracy, ale nie musi, natomiast wówczas musi być stworzony osobno.[1]
Podmioty układu zbiorowego
Układ zbiorowy pracy zawierany jest poprzez pracodawcę i związki zawodowe pracowników, które powstają poprzez łączenie się pracowników w sprawie wspólnego dobra, dzięki czemu mają lepszą pozycję negocjacyjną niż pojedyncze jednostki. "Układem mogą być objęte osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy; układem mogą być również objęci emeryci i renciści."[2] Układu nie mogą zawrzeć członkowie korpusu służby cywilnej oraz pracownicy państwowi i samorządowi, którzy zostali mianowani lub powołani. Stronami układu zbiorowego pracy są podmioty posiadające zdolność układową.
Przedmioty układu zbiorowego pracy
Część normatywna reguluje:
- czas pracy,
- płace zasadnicze oraz inne świadczenia,
- prawa i obowiązki pracowników
Część obligatoryjna reguluje wzajemne stosunki stron układu.
Funkcjonowanie układu zbiorowego pracy
O funkcjonowaniu lub rozwiązaniu oraz zmianach zachodzących w układzie zbiorowym (które również muszą zostać zarejestrowane) należy niezwłocznie powiadomić pracowników. Układ zbiorowy wchodzi w życie zgodnie z terminem jaki został w nim przyjęty i uzgodniony przez strony, jednak nie wcześniej niż po zarejestrowaniu. Pracodawca ma obowiązek udostępnić do wglądu układ zbiorowy pracy i w razie jakichkolwiek wątpliwości pracownika wyjaśnić mu to czego nie rozumie. Rozwiązanie układu następuje tylko wówczas gdy:
- jedna ze stron złoży wypowiedzenie z zachowaniem odpowiedniego okresu wypowiedzenia (są to zazwyczaj 3 miesiące kalendarzowe, chyba że strony uzgodnią inaczej),
- z upływem czasu, na który został zawarty,
- w porozumieniu z każdą ze stron.[3]
Cel układu zbiorowego
Układ zbiorowy pracy powstaje głównie po to, aby poprawić współpracę, wzajemne relacje między pracodawcą a związkami zawodowymi pracowników oraz podnieść wydajność pracowników oraz zadowolenie każdej ze stron. Jeśli układ powstanie w porozumieniu z każdym ogniwem to są duże szanse na powodzenie funkcjonowania takiego układu, co w konsekwencji dobrze wpływa na organizację i tworzących ją ludzi. Dla pracowników oznacza to poprawę współpracy, relacji międzyludzkich i równe traktowanie każdej jednostki. Uregulowany czas pracy czy wynagrodzenie w układzie zbiorowym powoduje, że pracownik jest bardziej usatysfakcjonowany z wykonywanej pracy, jego wydajność ulega znacznej poprawie oraz ma poczucie, że bierze czynny udział w regulacji zasad obowiązujących w organizacji. Pracodawca natomiast zyskuje oddanych, zgranych i chętnych do pracy ludzi oraz dobrze prosperującą firmę, co jest bardzo ważne, chociażby do utrzymania się na rynku i generowania przychodów.
Bibliografia
- Czarzasty J. (2014) Rokowania_zbiorowe_w_cieniu_globalizacji.pdfRokowania zbiorowe w cieniu globalizacji. Rola i miejsce związków zawodowych w korporacjach ponadnarodowych Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR
- Gersdorf M., Joachimiak U., Rączka K. (2013) 02.2013.srodki.pdfPraca i zabezpieczenie społeczne Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
- Król H. (2007) Zarządzanie kapitałem ludzkim a konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw wyd. Key Text
- Krzyżanowski L. (2015) Kodeks Pracy, wydanie VII, wydawnictwo OD.NOWA
- Ustawa o układach zbiorowych pracy
Przypisy
- ↑ Król H. (2007) Zarządzanie kapitałem ludzkim a konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw s. 123, 124)
- ↑ Krzyżanowski L. (2015) Kodeks Pracy wydawnictwo OD.NOWA Dział XI. Układy zbiorowe Pracy, Rozdział I. Przepisy ogólne, Art. 239 §2
- ↑ Kodeks Pracy Rozwiązanie układu zbiorowego Art. 2417.§1
Autor: Justyna Polewczak
