Pożyczkodawca ostatniej instancji

Pożyczkodawca ostatniej instancji
Polecane artykuły
Kryzys bankowy Kredyt refinansowy Bank Shadow Banking Cash management Ryzyko płynności Funkcje banku centralnego Rezerwy obowiązkowe Bank centralny

Najstarsza i podstawowa rola banku centralnego. Polega ona na poprawie płynności konkretnego banku lub całego sektora bankowego w sytuacji, gdy występują czynniki powodujące zagrożenie utraty zdolności do wywiązywania się z bieżących zobowiązań.

Ryzyko związane z utratą płynności jest związane z funkcją banku jako pośrednika finansowego między kredytobiorcami i deponentami. Banki komercyjne mogą ubiegać się o uzyskanie kredytu w banku centralnym. Bank centralny sprawuje zatem funkcję stabilizatora sektora bankowego, zapewniając przy tym bezpieczeństwo całego rynku pieniężnego.

H. Thornton i W. Bagehot w XIX w. opracowali teorię, według której pożyczkodawca ostatniej instancji powinien w sytuacji wystąpienia kryzysu bankowego, udzielić w krótkim czasie pożyczki przeznaczonej dla banków dotkniętych możliwością utraty płynności. Ta przejściowa pomoc nie mogła być jednak skierowana do banków niewypłacalnych, gdyż skutkiem tego może być zachwianie zasad czystej konkurencji na rynku. Bank centralny może zainterweniować jeśli zaistnieje realne zagrożenie pojawienia się kryzysu w systemie bankowym oraz gdy żadne inne źródła (rynkowe lub prywatne zasoby pieniężne) nie są w stanie udzielić wsparcia potrzebującemu bankowi. Bank centralny, jako pożyczkodawca ostatniej instancji posiada możliwość natychmiastowego zasilenia rachunku banku bez maksymalnych limitów co do górnej granicy kwoty wsparcia. Dzieje się tak dzięki możliwości szybkiej kreacji pieniądza oraz ściągnięcia płynnych środków z rynku (przy wykorzystaniu instrumentów, którymi bank ten dysponuje), po przezwyciężeniu szoku płynności.

Zadaniem pożyczkodawcy ostatniej instancji jest przeciwdziałanie powstawaniu niezdolności do terminowej spłaty swoich zobowiązań przez jedną instytucję bankową, co mogłoby doprowadzić do powstania podobnych problemów innych instytucji systemu bankowego. Sytuacja taka, może mieć swoje odzwierciedlenie w zachwianiu stabilności finansowej oraz utracie zaufania do rynku finansowego poprzez powstanie problemów kredytowych oraz problemów związanych z płynnością.

Funkcje pożyczkodawcy ostatniej instancji:

1. Ochrona integralności systemy płatniczego
2. Zapobieganie problemom z płynnością instytucji kredytowych, mogących powodować utratę ich wypłacalności.
3. Przeciwdziałanie zachwianiom na rynku bankowym skutkującym powstaniem kryzysu w sektorze.

Pożyczkodawca ostatniej instancji chcąc udzielić awaryjnego wsparcia płynnościowego, powinien najpierw zbadać i ocenić podmiot potrzebujący pomocy, pod względem jego wypłacalności.

Bibliografia

• D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 2003
• A. Mikos_Sitek, P. Zapadka, Polskie prawo bankowe, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa, 2009
• A. Jurkowska-Zeidler, Bezpieczeństwo rynku finansowego w świetle prawa Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa, 2008

Autor: Karina Wojewódka