Domena publiczna

Domena publiczna
Polecane artykuły
Użytkowanie wieczyste Prawo Prawo własności intelektualnej Właściciel Dyrektywa Służebność przesyłu Zasada legalizmu RODO Rejestr klauzul niedozwolonych

Domena publiczna - jest to sfera poza działaniem prawa autorskiego w której każdy ma możliwość do nieograniczonego korzystania z dzieł. Pojęcie to nie występuje w polskim prawie, ale dla uproszczenia można stwierdzić że jest to własność ogółu społeczeństwa.

Domena publiczna w polskim prawie

Z racji nieograniczonej w czasie ochrony autorskich praw osobistych, każda twórczość objęta jest tym prawem i nie podlega zrzeczeniu się go. Oznacza to obowiązek tytułowania autora dzieła bez względu na czas jaki upłynął od opublikowania go. Polskie prawo przewiduje okres od opublikowania do 70. lat po śmierci autora lub autorów na czerpanie korzyści majątkowych z danej twórczości. Po upływie wspomnianego okresu dzieło traci ochronę praw majątkowych i można z niego korzystać w sposób nieograniczony, przy jednoczesnym podporządkowaniu się Art. 16.

Domena publiczna w Unii Europejskiej

Unia Europejska nie ma mocy prawnej aby narzucać państwom członkowskim jednolitego prawa. Usiłuje ona natomiast zharmonizować je aby w całej wspólnocie było ono jak najbardziej jednolite. Działa to mniej więcej na podstawie wskazówek i dobrej woli państwa członkowskiego. Oznacza to jednak, że Unia Europejska, tak jak Polska, nie odnosi się bezpośrednio do domeny publicznej.

Domena publiczna w prawie międzynarodowym

Polska jest jednym z sygnatariuszy między innymi Aktu Paryskiego Konwencji Berneńskiej sporządzonego w Paryżu w 1971 roku, oznacza to że respektuje ona prawo międzynarodowe o prawach autorskich. Akt Paryski również nie przytacza żadnej legalnej definicji o domenie publicznej, więc operuje ona poza prawem autorskim.

Domena publiczna a jej skutki ekonomiczne

Na podstawie przeprowadzonych badań wynika, że domena publiczna osiąga niski wpływ na ceny, w tym przypadku, książek. Wnioskować można zatem, że prawie cała pieniężna wartość książki to koszt jej wytworzenia i sprzedaży, a stosunkowo niewielka część to koszt ochrony prawami autorskimi. Pokusić się można więc o stwierdzenie, iż powiększanie zasobów domeny publicznej nie wyrządza znacznej szkody finansowej.

Bibliografia

• Akt paryski konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych (1990), Dz. U. nr 82 poz. 474
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (2001), Dz. U. L 167 z 22.6.2001
• Habdas M. (2012), Publiczna własność nieruchomości, LexisNexis Polska, Warszawa
• Internetowy słownik języka polskiego WSJP (2020)
• Lemmonier M. (2016), Prawo publiczne a prawo prywatne. Uwagi prawnoporównawcze na podstawie prawa francuskiego, “Studia Prawno-Ekonomiczne”, Tom C
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 czerwca 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (2019), Dz. U. poz. 1231
• Ochońska Z. (2017), Czy obraz Jana Matejki może stać się znakiem towarowym? O problematyce udzielania prawa ochronnego na oznaczenia stanowiące dzieła sztuki, znajdujące się w domenie publicznej, “Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ”, Nr 3
• Pałasz K. (2018), Przejście praw autorskich do domeny publicznej, studium przypadku utworu “Mein Kampf”, “Oficyna Wydawnicza AFM”
• Pollock R. (2010) tłum. Pędzich W. (2011), Wartość domeny publicznej w Unii Europejskiej, “Koalicja Otwartej Edukacji”
• Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (1994), Dz. U. nr 24 poz. 83

Autor: Marek Ścisło

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.