Port lotniczy

Port lotniczy to lotnisko przeznaczone do użytku publicznego, które służy do realizowania lotów handlowo - usługowych. Port lotniczy jest zasadniczym elementem infrastruktury transportu lotniczego. Obejmuje wydzielony obszar razem z przynależnymi do niego budynkami i urządzeniami służącymi do wykonywania przylotów i odlotów statków powietrznych (Ustawa Prawo lotnicze 2002, s. 2).

Port lotniczy składa się z co najmniej jednego pasa startowego, dróg łącznikowych do pasów startowych, płyty postojowej, budynku terminalu, w skład którego wchodzą poczekalnia, bagażownia, strefa odprawy, strefa sklepów wolnocłowych oraz zarząd lotniska. Niektóre lotniska posiadają też terminal cargo towarowy, bądź pocztowy.

W porcie lotniczym wyróżniamy dwie strefy:

• Strefa landside - ogólnodostępna. Jej główną częścią jest terminal lotniska z otaczającymi elementami infrastrukturalnymi. Z części otwartej, strefy odlotów i przylotów mogą korzystać pasażerowie, a także osoby towarzyszące, odprowadzające i oczekujące na przylatujących podróżnych.
• Strefa airside - operacyjna. Na tym terenie położone jest lądowisko oraz przestrzeń powietrzna. Dostęp do tej strefy mają tylko osoby upoważnione, czyli pracownicy lotniska i linii powietrznych oraz pasażerowie posiadający ważny bilet lotniczy.

TL;DR

Port lotniczy to publiczne lotnisko służące do realizowania lotów handlowo-usługowych. Składa się z pasa startowego, płyty postojowej, budynku terminalu i innych elementów. Dzielą się na strefę landside i airside, z ograniczonym dostępem dla osób nieupoważnionych. Istnieje system identyfikacji portów lotniczych oparty na czteroliniowych kodach. Porty lotnicze można klasyfikować ze względu na obsługiwany obszar i rodzaj ruchu. Największe porty lotnicze na świecie obejmują Atlanta, Pekin, Dubaj, Los Angeles, Tokio, Chicago, Londyn, Hongkong, Szanghaj i Paryż. W Polsce największe porty to Warszawa-Okęcie, Kraków-Balice, Gdańsk, Katowice-Pyrzowice i Wrocław-Strachowice.

System identyfikacji portów lotniczych

System identyfikacji portów lotniczych, tzw. schemat czteroliniowych kodów lokalizacyjnych, nazywanych wskaźnikiem lokalizacji opracowany przez Międzynarodową Organizację Lotnictwa Cywilnego (ICAO). Kod ICAO pozwala na przypisanie lotniska do danego regionu świata (E. Zielińska 2019, s. 359):

• pierwsza litera kodu oznacza jeden z 20 regionów świata, określa na jakim kontynencie lub jego fragmencie mieści się port lotniczy, np. E - Europa,
• drugi znak kodu wyznacza państwo, w którym jest dany port lotniczy, np. P - polskie lotnisko,
• ostatnie dwa litery informują o nazwie lotniska, np. kod WA - Warszawa - Okęcie.

Klasyfikacja portów lotniczych

Podział portów ze względu na obsługiwany obszar:

• porty krajowe - przeznaczone do obsługi ruchu lotniczego krajowego,
• porty międzynarodowe

Porty lotnicze ze względu na określenie ruchu jaki obsługują (E. Zielińska 2019, s. 360):

• międzynarodowe huby lotnicze - węzłowe lotniska przesiadkowe. Porty lotnicze typu hub znajdują się w aglomeracjach o dużym natężeniu ruchu pasażerów. Obsługują dalekodystansowe loty, a także umożliwiają dotarcie do portu przesiadkowego z portów regionalnych, gdzie pasażerowie uzyskują połączenia na inne loty międzynarodowe.
• centralne porty krajowe
• lotniska regionalne - są punktami rozpoczęcia lub zakończenia lotu dla pasażera. Oferują ograniczoną liczbę połączeń krajowych i międzynarodowych

Największe porty lotnicze na świecie

Miejsce	Port lotniczy	Państwo	Liczba pasażerów w 2018
1	Atlanta - Hartsfield-Jackson International	USA	107 394 029
2	Pekin - Capital International	ChRL	100 983 290
3	Dubaj - International Airport	ZEA	89 149 387
4	Los Angeles - International Airport	USA	87 534 384
5	Tokio - Haneda Airport	Japonia	87 131 973
6	Chicago - O'Hare International	USA	83 339 186
7	Londyn - Heathrow	GB	80 126 320
8	Hong Kong - International Airport	ChRL	74 517 402
9	Shanghai - Pudong International	ChRL	74 006 331
10	Paryż - Charles de Gaulle Airport	Francja	72 229 723

(S. Janssen 2019, s. 819)

Polskie porty lotnicze

Lp	Nazwa portu	Kody	Liczba pasażerów w 2018	Wzrost w stosunku do 2017
1	Warszawa - Okęcie	EPWA	17 737 231	12,8%
2	Kraków - Balice	EPKK	6 759 683	16%
3	Gdańsk im. L. Wałęsy	EPGD	4 966 949	7,9%
4	Katowice - Pyrzowice	EPKT	4 825 845	24,5%
5	Wrocław - Strachowice	EPWR	3 293 948	17,4%
6	Warszawa / Modlin	EPMO	3 080 699	5,1%
7	Poznań - Ławica	EPPO	2 465 418	33,8%
8	Rzeszów - Jasionka	EPRZ	769 47	11,2%
9	Szczecin - Goleniów	EPSC	598 663	3,5%
10	Lublin	EPLB	454 103	5,8%
11	Bydgoszcz - Szwederowo	EPBY	398 066	25%
12	Łódź - Lublinek	EPLL	217 426	4,8%
13	Olsztyn - Mazury	EPRA	117 102	15,6%
14	Zielona Góra - Babimost	EPZG	21 269	24,2%
15	Radom - Sadków	EPRA	0	-

(A. Pomykała 2019, s. 19)

Port lotniczy — artykuły polecane

Transport kolejowy — Infrastruktura drogowa — Droga ekspresowa — Transport lotniczy — Kemping — Pomnik przyrody — Jakość transportu lotniczego — Powierzchnia magazynowa — Położenie geograficzne

Bibliografia

• Barcik J., Czech P. (2010), Rynek usług portów lotniczych w Polsce, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, nr 1834
• Cisowski T. (2019). Transport lotniczy w obsłudze ruchu turystycznego, "Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe", nr 6
• Hoszman A. (2019), Biznes lotniczy, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
• Janssen S. (red) (2019), The World Almanac and Book of Facts 2020, Simon and Schuster
• Pomykała A. (2019), Porty lotnicze w Polsce i ich obsługa transportowa, TTS Technika Transportu Szynowego, nr 4
• Rucińska D. (red.) (2012), Polski rynek usług transportowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Rucińska D., Ruciński A., Tłoczyński D. (2012), Transport lotniczy. Ekonomika i organizacja, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
• Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze. Dz.U. nr 130 poz. 1112
• Wojewódzka-Król K., Załoga E. (2016), Transport, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Zielińska E. (2019), Struktura i działalność wybranych portów lotniczych w Polsce, Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, nr 6

Autor: Grzegorz Wylegała