Staż pracy

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 13:12, 2 lis 2023 autorstwa Sw (dyskusja | edycje) (Czyszczenie tekstu)
Staż pracy
Polecane artykuły

Staż pracy to łączna długość okresów zatrudnienia, które mają istotne znaczenie przy ustalaniu uprawnień pracowniczych, przykładowo takich jak prawo do urlopu wypoczynkowego. Jest to okres, w którym pracownik świadczy na rzecz pracodawcy pracę w ramach stosunku pracy.

TL;DR

Staż pracy odgrywa istotną rolę w ustalaniu uprawnień pracowniczych, takich jak okres wypowiedzenia i wymiar urlopu wypoczynkowego. W Polsce ochrona stosunku pracy zależy od stażu pracy w trzech kwestiach. Okres wypowiedzenia zależy od długości stażu pracy, podobnie jak wysokość odszkodowania i wynagrodzenia za czas bez pracy. Staż pracy może być również kryterium zwolnień grupowych. Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od długości stażu pracy oraz od okresów nauki w szkołach ponadpodstawowych. Pracownik ma prawo wybrać korzystniejszy dla siebie okres zaliczany do stażu urlopowego - okres zatrudnienia lub lata nauki.

Stosunek pracy

"Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem". Pracowniczy stosunek pracy najczęściej nawiązuje się przez zawarcie umowy o pracę. (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141)

Ochrona trwałości stosunku pracy

Stabilizacja zatrudnienia pracownika ma związek z jego stażem pracy u danego pracodawcy. Im dłuższy staż pracy posiada pracownik tym większe jego związanie z zakładem pracy oraz idące za tym przywileje i uprawnienia. Staż pracy uznaje się za sprawiedliwe kryterium zróżnicowania uprawnień pracowniczych.

W polskim prawie pracy powszechna ochrona stosunku pracy zasadniczo nie jest uzależniona od stażu pracy. Obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia bezterminowej umowy o pracę powstaje bowiem z dniem nawiązania stosunku pracy. Jednak intensywność tej ochrony w co najmniej trzech kwestiach zależy od stażu pracy.

  • Przede wszystkim prawo pracy uzależnia długość okresu wypowiedzenia od stażu pracy pracownika.
  • Również wysokość odszkodowania z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę a także wysokość wynagrodzenia za czas kiedy pracownik pozostawał bez pracy w przypadku przywrócenia do pracy uzależnione są od długości okresu wypowiedzenia, który jak już wcześniej wspomniano zależy od długości zakładowego stażu pracy.
  • “Po trzecie, w orzecznictwie ukształtowana została reguła, zgodnie z którą staż pracy może stanowić uzasadnione kryterium wyboru pracownika do zwolnienia w ramach zwolnień grupowych”. (A. Rycak 2013, s. 100-101)

Okres wypowiedzenia

Zgodnie z kodeksem pracy okres wypowiedzenia umowy o pracę zarówno zawartej na czas określony jak i zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia (stażu pracy) u danego pracodawcy.

"Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:

  • 3 robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
  • 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
  • 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące". (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141)

"Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony wynosi:

  • 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
  • 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
  • 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata" (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141)

"Do stażu pracy wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23 k.p (w przypadku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę), a także w sytuacji gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika". (M. Rycak, E. Wronikowska, A. Rycak 2012, s. 91)

Urlop wypoczynkowy

Każdy pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego. Jeżeli pracownik podejmuje pracę pierwszy raz w życiu to w tym roku kalendarzowym uzyskuje prawo do urlopu. Z upływem każdego miesiąca przysługuje mu 1/12 wymiaru urlopu jaki nabywa po przepracowaniu roku. W każdym następnym roku kalendarzowym pracownik nabywa prawa do kolejnych urlopów (G. Aniszewska 2007, s. 57)

Zgodnie z art. 154 § 1 Kodeksu pracy wymiar urlopu wynosi: 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141)

Sposób liczenia lat pracy do okresu zatrudnienia od którego jest uzależnione prawo do urlopu i wymiar urlopu jest niezwykle ważny i korzystny dla pracowników. Liczy się okresy poprzedniego zatrudnienia bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika (K. Raczyńska - Styczek 2017, s. 42)

Staż pracy danego pracownika nie jest jedyną rzeczą od której zależy wymiar urlopu wypoczynkowego. Na równi ze stażem pracowniczym traktuje się okresy nauki w szkołach ponadpodstawowych. Do okresu pracy wlicza się z tytułu ukończenia:

  • zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej - nie więcej niż 3 lata,
  • średniej szkoły zawodowej - nie więcej niż 5 lat,
  • średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,
  • szkoły policealnej - 6 lat,
  • szkoły wyższej - 8 lat.

Nie można sumować okresów nauki na poszczególnych etapach kształcenia. Jeżeli pracownik równocześnie pobierał naukę i pracował ma prawo wybrać korzystniejszy dla siebie okres zaliczany do stażu urlopowego, tzn. okres zatrudnienia bądź lata nauki (K. Raczyńska - Styczek 2017, s. 42)

Bibliografia


Autor: Agnieszka Wincenciak

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Staż_pracy&oldid=157676”