Czynność faktyczna
| Czynność faktyczna |
|---|
| Polecane artykuły |
Przyjmując, że każdą czynność bądź zbiór czynności możemy przedstawić jako proces, w jakim z nakładu otrzymywane są rezultaty, w jednostce administracji publicznej jako proces można uznać szereg działań mających na celu wydanie decyzji, oferowanie informacji, usługi, bądź jako szerzej rozumiane pojęcie - łańcuch sekwencji, które zmieniają elementy mierzalne na wejściu (informacje, dokumenty, decyzje, metody). Procesy w administracji publicznej posiadają następujące cechy:
- posiadają mierzalne cele,
- posiadają inicjatora (inny podmiot) bądź obywatela (petenta),
- są powtarzalne, co umożliwia opracowania modeli możliwych do wykorzystania w innym procesie świadczenia danych usług, podejmowania decyzji oraz udzielania informacji,
- są łatwe do udokumentowania, dzięki czemu można je analizować. (Krukowski K. 2011, s. 24)
Czynność faktyczna to forma działania administracji publicznej w stosunkach z obywatelami. Czynności faktyczne, zwane też czynnościami materialno – technicznymi są to działania czysto fizyczne dokonywane przez organy administracji, polegające np. na prowadzeniu różnych rejestrów, ewidencji, kartotek, sporządzanie maszynopisów, ekspedycje poczty itp. Z czynnościami faktycznymi łączą się konkretne skutki prawne (np. doręczenie decyzji powoduje rozpoczęcie biegu terminu jej zaskarżenia). Czynności faktyczne kształtują stosunki prawne poprzez fakty, nie poprzez normy postępowania. Przepisy k.p.a. nie mają wprost zastosowania do czynności faktycznych, nie oznacza to jednak, że są dokonywane bez podstawy prawnej.
Prawo administracyjne od ponad półwiecza interesuje się problematyką prawnych form działalności administracji publicznej. Pierwsze próby ujednolicenia tych form podjęto już w okresie powojennym. Za jedne z najczęstszych kryteriów rozróżniania prawnych form działania administracji można podać kryterium celów działań administracji w postaci czynności skierowanych na wywołanie skutku prawnego. Czynności administracji możemy podzielić na działania prawne oraz faktyczne. M. Zimmermann do czynności prawnych zaliczał działania, które są przejawem woli pracowników administracji państwowej, których celem jest wywołanie powstania, zniesienia stosunku prawnego, lub zmiany. Z kolei czynności faktyczne określał jako postępowanie, które nie jest skierowane bezpośrednio na wywołanie określonych środków prawa (np. Działania instrumentalne, organizowanie czy inicjowanie akcji społecznych, czynności pomocnicze, konieczne do prawidłowego funkcjonowania administracji. (Krawczyk A. 2013, s. 17)
Rodzaje
Wyodrębniamy dwa rodzaje działań w grupie czynności faktycznych: działania społeczno-organizacyjne i czynności materialno-techniczne. Jako przykład tych pierwszych możemy podać: urządzanie prelekcji i zebrań, wywieszanie plakatów, apelowanie do obywateli lub ich grup, są to działania niewładcze i może ich dokonywać również np. każda organizacja społeczna. Stosowanie środków przymusu za niepodporządkowanie się działaniom społeczno-organizacyjnym jest niedopuszczalne. Czynności materialno-techniczne można podzielić na wewnętrzne (sfera wewnętrzna działalności administracji, wykonywanie poleceń służbowych)i zewnętrzne (działania skierowane przez organ administracji na zewnątrz do adresatów nie podporządkowanych służbowo ani organizacyjnie danemu organowi). Podstawą prawną czynności materialno-technicznych wewnętrznych jest prawo wewnętrzne, np. przepisy dotyczące organizacji wewnętrznej urzędów, natomiast czynności materialno-technicznych zewnętrznych akty normatywne albo akty administracyjne Czynności materialno-techniczne mają wyraźną podstawę prawną, upoważnienie mające postać aktu normatywnego albo aktu administracyjnego i wywołują konkretne skutki prawne. Obywatele muszą się im podporządkować a prawnym obowiązkiem organów administracji jest współudział w tych czynnościach.
Przykłady praktyczne
Przykładami czynności faktycznych (materialno-technicznych) są: doręczenie urzędowe nakazu płatniczego, sporządzenie protokołu o popełnieniu wykroczenia przez obywatela ale można też zaliczyć działania np. polegające na utrzymywanie czystości na ulicach, placach oraz w parkach publicznych.
Bibliografia
- Adamiak B. (2014). Kodeks postępowania administracyjnego, C.H.BECK, Warszawa
- Kobylińska U. (2013). Orientacja na jakość w administracji publicznej, "Studia krajowe i międzynarodowe. WSAP", nr 2
- Krawczyk A. (2013). Wykonalność aktu i czynności organu administracji publicznej, Wolters Kluwer, Warszawa
- Krukowski K. (2011). Zarządzanie procesowe w administracji, "Współczesne zarządzanie", nr 1
- Lewandowski J. (1994).Elementy praw, Wyd. WSiP, Warszawa
- Ochendowski E. (1996). Prawo administracyjne część ogóln, Wyd. TONiK, Toruń
Autor: Sławomir Wyszyński, Karolina Rolka
