Analiza preferencji
| Analiza preferencji |
|---|
| Polecane artykuły |
Analiza preferencji jest podejściem badawczym polegającym na kwalifikowaniu obiektów w określonej skali, czego wyrazem jest hierarchia ważności obiektów. Ogólnym celem tego podejścia jest wielokryterialna ocena agregatowa działalności firmy, ukierunkowana zarówno na badania analityczne i porównawcze, jak i na wybór rozwiązań wariantowych.
Do podstawowych metod analizy preferencji w zarządzaniu strategicznym zalicza się rangowanie i punktacje.
Podstawą analizy preferencji jest pięć zasad:
1. Zasada hierarchizacji
Podstawą skuteczności metod preferencyjnych jest możliwość miarodajnego i dostatecznie ścisłego pomiaru badanych obiektów. Ocena wyrażona w punktach lub rangach, ukazuje pierwszeństwo (hierarchię) obiektów w kontekście sformułowanych celów lub przeznaczenia danego obiektu oraz z uwzględnieniem wpływu czynników otoczenia, jakie składają się na sytuacje zewnętrzną.
2. Zasada relatywizacji i kryteriów oceny
Mamy tutaj do czynienia z hierarchizacją kryteriów oceny analogicznie do hierarchizacji rzeczy, czynników, systemów. Polega to na dopuszczeniu możliwości istnienia różnic w istotności stosowanych kryteriów. Hierarchizacja kryteriów oceny odbywa się na podstawie aspektów preferencyjnych, które pełnią w tym przypadku identyczną role, jak przy rangowaniu obiektów będących rzeczami lub czynnikami.
3. Zasada poziomów dopuszczalności
Przyjmuje się, że dla poszczególnych wielkości charakterystycznych istnieją określone poziomy dopuszczalności, nazywane wartościami progowymi i stanowią filtr selekcyjny, który kwalifikuje pozytywnie lub negatywnie obiekt.
4. Zasada odpowiedniości przeliczeń punktowych
Zasada ta informuje nas o potrzebie zachowania odpowiedniości między wielkościami charakterystycznymi danego obiektu a punktową oceną sprawdzająca. Odpowiedniość ta ma wyrażać racjonalność przeliczenia wielkości charakterystycznych stanu faktycznego i wzorca na punkty, polega to na uniknięciu dowolności w przełożeniu na punkty merytorycznej oceny sprawdzającej. Polega to na przyjęciu określonego sposobu odwzorowania wielkości charakterystycznych na punkty.
5. Zasada obiektywizacji
W celu uniknięcia przypadkowości i arbitralności rang i punktacji należy stosować procedury weryfikacyjne. W szczególności dotyczy to obiektywizacji istotności kryteriów oceny, ponieważ przypisanie im określonej rangi lub przyznanie punktów powinno być potwierdzone kompetentną ocena ekspercką, z uwzględnieniem sprawdzianu statystycznego.
Bibliografia
- Bazerman, M., & Moore, D. A. (2012). Judgment in managerial decision making.
- Dasgupta, P., Sen, A., & Marglin, S. (1972). Guidelines for project evaluation. In UNIDO. Project Formulation and Evaluation (Vol. 2). United Nations. UNIDO.
- Keeney, R. L., & Raiffa, H. (1993). Decisions with multiple objectives: preferences and value trade-offs. Cambridge university pres.
- Stabryła A., Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, PWN, 2005, s. 92-94
- Van de Walle, B. (2003). A relational analysis of decision makers' preferences. International Journal of Intelligent Systems, 18(7), 775-791.
