Trening asertywności
Trening asertywności polega na ćwiczeniach rozwijających asertywność jednostki. Dzięki niemu nabywamy szacunek do własnej i cudzej godności, jak również do uznania praw swoich oraz bliźnich[1]
Źródło treningu asertywności
Nierozłącznie związanym pojęciem z treningiem asertywności jest asertywność (z łac. assertio - twierdzenie).[2] Zachowania asertywne są często błędnie mylone z lękiem lub tupetem,[3] a ich najlepszą definicją jest: "pożądana pewność siebie w sytuacjach społecznych. Pożądana, czyli akceptowana przez otoczenie, które wyznacza normy i granice zewnętrzne zachowań asertywnych, przy równoczesnej swobodzie w ekspresji "ja".[4]
Strategie trenowania asertywności
- "Zacięta płyta" - stosowana w przypadku rozmowy z osobą do której nie dociera nasza odpowiedź odmowna. Składa się z kilku elementów takich jak:
- skonkretyzowanie potrzeby (co chcemy, a czego nie),
- określenie krótkich i prostych sformułowań nakierowanych na nasze potrzeby,
- poparcie swoich tez poprzez komunikację niewerbalną,
- powtarzanie "w kółko" sformułowanej wypowiedzi wyrażającej naszą potrzebę nie zmieniając jej znaczenia,
- wyrażenie znajomości potrzeb oraz uczuć rozmówcy i dalsze powtarzanie swoich tez.
- "Z treści na proces" - wypowiedzenie uwagi na temat rozmówcy w jak najbardziej neutralny i spokojny sposób, który nie mógłby zostać uznany lub odebrany za atak.
- "Chwila na oddech" - odczekanie krótkiego momentu przed wyartykułowaniem odpowiedzi, w celu upewnienia się, iż słowa rozmówcy zostały odpowiednio przez nas zrozumiane. Daje to również możliwość na dokonanie analizy słów drugiej strony w rozmowie, co może pomóc tak oddziaływać na rozmowę, żeby jej efekt okazał się dla nas korzystny.
- "Odkładanie na później" - najskuteczniejsza metoda w przypadku rozmów lub dyskusji przepełnionych agresją lub biernością rozmówcy. Zbliżona jest do techniki poprzedniej[5]
Korzyści płynące z treningu asertywności
Trening asertywności może przynieść wiele korzyści dla jednostki. Oto kilka z najważniejszych:
Wzrost pewności siebie i pozytywnego postrzegania siebie. Rozwijanie asertywności pomaga jednostce zwiększyć jej pewność siebie. Poprzez naukę wyrażania swoich potrzeb, opinii i uczuć w sposób bezpośredni, ale jednocześnie szanujący innych, jednostka zyskuje świadomość swojej wartości i zdolności do wpływania na otoczenie. To z kolei prowadzi do pozytywnego postrzegania samej siebie i budowania poczucia własnej wartości.
Poprawa komunikacji i budowanie zdrowych relacji z innymi. Trening asertywności wpływa również na jakość komunikacji i budowanie zdrowych relacji z innymi ludźmi. Umiejętność jasnego wyrażania swoich myśli i uczuć, a jednocześnie słuchania drugiej strony, pozwala na efektywną wymianę informacji i zrozumienie potrzeb i oczekiwań innych. Dzięki temu jednostka może nawiązywać bardziej autentyczne, szczerze i satysfakcjonujące relacje zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.
Skuteczniejsze rozwiązywanie konfliktów i negocjowanie własnych potrzeb. Trening asertywności uczy jednostkę skutecznego rozwiązywania konfliktów i negocjowania swoich potrzeb. Poprzez naukę asertywnego wyrażania swojego zdania, jednostka staje się bardziej pewna siebie w sytuacjach konfliktowych i potrafi znaleźć rozwiązania, które uwzględniają zarówno jej własne potrzeby, jak i potrzeby innych stron. To umiejętność niezwykle przydatna zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.
Zwiększenie zdolności do wyrażania swoich opinii i uczuć. Trening asertywności pozwala jednostce na rozwinięcie zdolności do wyrażania swoich opinii i uczuć w sposób bezpośredni i otwarty. Dzięki temu jednostka może bardziej świadomie wyrażać swoje potrzeby i oczekiwania, co prowadzi do większego zrozumienia i akceptacji ze strony innych osób. To z kolei umożliwia budowanie bardziej autentycznych i satysfakcjonujących relacji z innymi.
Lepsze radzenie sobie z manipulacją i presją społeczną. Trening asertywności pomaga jednostce w lepszym radzeniu sobie z manipulacją i presją społeczną. Poprzez naukę rozpoznawania manipulacji i asertywne stawianie granic, jednostka zyskuje zdolność do obrony swoich praw i wartości. To pozwala unikać sytuacji, w których jest się wykorzystywanym lub manipulowanym oraz utrzymać zdrowe relacje z innymi, oparte na wzajemnym szacunku.
Techniki treningu asertywności
Trening asertywności wykorzystuje różne techniki i ćwiczenia, które pomagają jednostce rozwijać umiejętności asertywnego zachowania. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów takich technik:
Rola asertywnych zachowań w różnych aspektach życia. Asertywność odgrywa istotną rolę w różnych aspektach życia. W miejscu pracy umiejętność asertywnego wyrażania swoich opinii i potrzeb pozwala na skuteczną współpracę z innymi oraz osiąganie lepszych rezultatów. W relacjach osobistych asertywność pozwala na budowanie zdrowych granic, wyrażanie swoich oczekiwań i potrzeb oraz utrzymywanie satysfakcjonujących relacji. W sytuacjach stresowych umiejętność asertywnego zachowania pozwala na skuteczne radzenie sobie z trudnościami i konfliktami.
Ćwiczenia i techniki, które pomagają rozwijać asertywność. Trening asertywności obejmuje różne ćwiczenia i techniki, które pomagają jednostce rozwijać umiejętności asertywnego zachowania. Do przykładów takich technik należą: asertywne odmawianie, czyli wyrażanie własnego zdania i granic w sposób jasny i stanowczy; zadawanie pytań, które pozwalają na lepsze zrozumienie potrzeb i oczekiwań innych osób; słuchanie aktywne, czyli udzielanie pełnej uwagi drugiej stronie i wyrażanie empatii.
Rozróżnienie asertywności od agresji i uległości. Podczas treningu asertywności istotne jest rozróżnienie asertywności od agresji i uległości. Asertywność polega na wyrażaniu swoich potrzeb i oczekiwań w sposób szanujący zarówno siebie, jak i innych. Agresja polega na naruszaniu granic i praw innych osób w celu zaspokojenia własnych potrzeb. Uległość natomiast polega na rezygnacji z wyrażania swoich potrzeb i podporządkowaniu się oczekiwaniom innych. Trening asertywności pomaga jednostce zrozumieć te różnice i rozwijać zdolność do asertywnego zachowania.
Rozwijanie umiejętności asertywnego rozwiązywania konfliktów. Trening asertywności ma na celu również rozwijanie umiejętności asertywnego rozwiązywania konfliktów. Poprzez naukę słuchania drugiej strony, wyrażania swojego zdania w sposób konstruktywny oraz poszukiwanie rozwiązań, które uwzględniają potrzeby wszystkich stron, jednostka może skuteczniej i satysfakcjonująco rozwiązywać konflikty.
Wykorzystanie technik asertywnych w komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Trening asertywności uczy jednostkę wykorzystywania technik asertywnych zarówno w komunikacji werbalnej, jak i niewerbalnej. Komunikacja werbalna obejmuje wyrażanie swoich myśli i uczuć słowami, natomiast komunikacja niewerbalna obejmuje m.in. gestykulację, mimikę twarzy i ton głosu. Trening asertywności pomaga jednostce świadomie wykorzystywać zarówno werbalne, jak i niewerbalne elementy komunikacji w celu wyrażania siebie w sposób asertywny.
Przykłady zastosowania treningu asertywności w praktyce
Trening asertywności ma wiele praktycznych zastosowań. Oto kilka przykładów:
Asertywność w miejscu pracy. Trening asertywności pomaga jednostce rozwijać umiejętności asertywnego zachowania w miejscu pracy. Dzięki temu jednostka może skuteczniej komunikować się z kolegami, przełożonymi i klientami, wyrażać swoje potrzeby i oczekiwania, a także osiągać lepsze rezultaty w pracy zespołowej.
Asertywność w życiu osobistym. Trening asertywności wpływa również na jakość życia osobistego. Jednostka, rozwijając umiejętność asertywnego wyrażania swoich potrzeb, może wpływać na swoje potrzeby, utrzymywać zdrowe granice w relacjach, radzić sobie z manipulacją emocjonalną i budować satysfakcjonujące relacje.
Asertywność w sytuacjach stresowych. Trening asertywności pomaga jednostce zachować asertywność w sytuacjach stresowych. Umiejętność wyrażania swoich potrzeb i oczekiwań w sposób asertywny, radzenie sobie z krytyką i konfliktami oraz skuteczne zarządzanie emocjami przyczyniają się do lepszego radzenia sobie z trudnościami i redukcji stresu.
Asertywność w relacjach partnerskich. Trening asertywności jest również przydatny w relacjach partnerskich. Umiejętność wyrażania swoich oczekiwań, potrzeb i granic w sposób asertywny pozwala na budowanie zdrowych i satysfakcjonujących relacji. Dzięki temu jednostka może rozwijać się wspólnie z partnerem i utrzymywać satysfakcjonujące związki.
Asertywność w wychowaniu dzieci. Trening asertywności może być również wykorzystany w wychowaniu dzieci. Nauczanie dzieci asertywności pozwala im rozwijać umiejętności wyrażania swoich potrzeb i uczuć, radzenia sobie z konfliktami i negocjowaniem. Dzięki temu dzieci uczą się budowania zdrowych relacji z innymi i rozwijania swojego potencjału.
Trening asertywności jest niezwykle wartościowym narzędziem, które pozwala jednostce rozwijać wiele ważnych umiejętności. Poprzez wzrost pewności siebie i pozytywnego postrzegania siebie, poprawę komunikacji i budowanie zdrowych relacji z innymi, skuteczniejsze rozwiązywanie konfliktów i negocjowanie własnych potrzeb, zwiększenie zdolności do wyrażania swoich opinii i uczuć oraz lepsze radzenie sobie z manipulacją i presją społeczną, jednostka staje się bardziej asertywna i podejmuje bardziej świadome decyzje. Przykłady zastosowania treningu asertywności w praktyce, takie jak asertywność w miejscu pracy, w życiu osobistym, w sytuacjach stresowych, w relacjach partnerskich i w wychowaniu dzieci, pokazują, że asertywność jest niezwykle wartościowym narzędziem, które może przynieść korzyści w różnych obszarach życia.
Alternatywne sposoby wykorzystania treningu asertywności
Trening asertywności można wykorzystać również:
- podczas leczenia alkoholizmu,[6]
- jako forma wsparcia dzieci będących ofiarami przemocy, najczęściej rówieśniczej,[7]
- przy częstych napadach lęku u dzieci oraz dorosłych[8]
| Trening asertywności — artykuły polecane |
| Test niedokończonych zdań — Test inteligencji — Manipulacja językowa — Aktywne słuchanie — Trening umiejętności społecznych — Myślenie lateralne — Counselling — Cherry Picking — Wywieranie wpływu na ludzi |
Przypisy
Bibliografia
- Dobrowolska M. (2010). Asertywność, jako kluczowa kompetencja społeczna pracowników peryferyjnych, "Zeszyty Naukowe Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Społeczna w Ostrołęce", nr 8
- Inglot-Kulas J. (2014), Asertywność-trudna sztuka dojrzałej postawy wobec złożonych sytuacji i przeżyć, Studia i Prace Pedagogiczne Nr 1, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie
- Ryszkowski A. (red.) (2015), Walka z uzależnieniem alkoholowym, Journal of Clinical Healthcare, Vol.1
- Rzewuska M. (red.) (1999), Standardy i algorytmy farmakoterapii w zaburzeniach lękowych i obsesyjno-kompulsyjnych, Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii Vol.99, nr 1
- Węgrzynowska J. (2016), Dzieci doświadczające przemocy rówieśniczej, Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, Vol. 15
Autor: Małgorzata Madej
