Walory turystyczne
Walory turystyczne - wszystkie elementy środowiska przyrodniczego jak również kulturowego, które ze względu na swoją atrakcyjność mogą stanowić same w sobie cel turystyczny. Walory turystyczne danego regionu lub miejsca znacząco przyczyniają się do jego wyboru na cel przyjazdu. Można spotkać się z wieloma podziałami, jednak za najbardziej powszechny uznawany jest podział na walory krajoznawcze o charakterze przyrodniczym oraz na walory krajoznawcze kulturowe (antropogeniczne). Innym podziałem jest uwzględnienie pełnionych funkcji: wypoczynkowe, krajoznawcze i specjalistyczne (przystosowane do konkretnego rodzaju działalności jak np.: kajakarstwo) (A. Balińska, 2009, s. 36)
TL;DR
Walory turystyczne to elementy przyrodnicze i kulturowe, które przyciągają turystów. Walory przyrodnicze mogą być naturalne lub z niewielką ingerencją człowieka, takie jak parki narodowe i rezerwaty. Walory utworzone przez człowieka to np. ogrody zoologiczne i muzea przyrodnicze. Walory antropogeniczne to elementy stworzone lub kontrolowane przez ludzi, takie jak zabytki, teatry i festiwale. Walory turystyczne mają zarówno korzyści finansowe, jak i edukacyjne.
Walory przyrodnicze
Walory o charakterze przyrodniczym możemy z kolei podzielić na kolejne podkategorie:
- W pełni naturalne, ukształtowane bez ingerencji człowieka - do tej grupy należą flora i fauna w ich pierwotnej postaci, np.: góry, doliny, wąwozy, źródła, rzeki, wodospady, jeziora, jaskinie, lasy.
W Polsce możemy spotkać niemalże wszystkie z nich, ale największy obszar stanowią walory związane z lasem. Aktualna powierzchnia zalesienia wynosi blisko 30% powierzchni państwa, co przyczynia się do rozwoju sposobów w jaki las może być wykorzystywany. Wśród funkcji środowiskotwórczych możemy wyróżnić lasy: ochronne (gleboochronne lub wodoochronne), rekreacyjno - wypoczynkowe, klimatyczne (chroniące mikroklimat danego obszaru) oraz uzdrowiskowo - klimatyczne.
Wykorzystanie roli poszczególnych lasów oraz funkcji jaką pełnią, przyczynia się do rozwoju turystyki i znacząco wpływa na atrakcyjność danego regionu (M. Falencka - Jabłońska, 2012, s. 60)
- Naturalne, z nieznaczną ingerencją człowieka - do tej grupy zaliczać się będą wszelkiego rodzaju parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody. W Polsce znajdują się 23 parki narodowe, 123 parki krajobrazowe oraz blisko 1500 rezerwatów przyrody.
Według badań, ten rodzaj walorów przyrodniczych cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, co potwierdza frekwencja odwiedzających mająca tendencję wzrostową. Na obszarach objętych ochroną znajdują się szlaki turystyczne, piesze, rowerowe a w niektórych miejscach także konne i kajakowe. Dodatkowo, rośnie liczba ścieżek dydaktycznych oraz ośrodków edukacyjnych, co wpływa na wzmożony ruch turystyczny w tych obszarach (J. Partyka, 2010, s 9)
Pomimo istotnych zalet wynikających ze zwiększonej liczby turystów, należy pamiętać o negatywnym wpływie. Zalicza się do nich m.in. proces mimowolnego niszczenia środowiska naturalnego parków i rezerwatów, a więc czynników leżących u podstaw założenia tych instytucji. Na przestrzeni ostatnich lat zostały w związku z tym podjęte działania, mające na celu zmniejszenie szkodliwej ingerencji turystyki na obszarach chronionych (tzw. turystyka zrównoważona). (M. Gałązka, 2009, s. 123)
- Utworzone przez człowieka - parki zabytkowe, ogrody zoologiczne i botaniczne oraz muzea przyrodnicze. W Polsce znajduje się 24 ogrody zoologiczne, 41 ogrodów botanicznych oraz 83 placówki o charakterze muzeów przyrodniczych (M. E. Kordowska, 2015, s. 27)
- Z pośród wszystkich walorów przyrodniczych, te utworzone przez człowieka są w naturalny sposób tymi najbardziej nastawionymi na uzyskanie korzyści finansowych. Źródłami zarobku są: bilety wstępu, punkty gastronomiczne umieszczone wewnątrz obiektów, sklepy z pamiątkami.
Mimo wszystko, jest to cel poboczny a głównym jest przede wszystkim odpowiednie zadbanie o walory naturalne, zebrane w sposób świadomy i odpowiednia ich prezentacja w celach edukacyjno - poznawczych.
Walory antropogeniczne (kulturowe)
Do walorów tej kategorii zaliczane są wszystkie elementy wytworzone bądź organizowane i kontrolowane przez ludzi. Zawierają się w tym: muzea i rezerwaty (o charakterze innym niż przyrodnicze), obiekty o charakterze historycznym i militarnym, zabytki budownictwa i architektury, miejsca upamiętniające wydarzenia jak np. pomniki. Pozostałe walory: teatry, kina, instytucje o charakterze edukacyjnym i rozrywkowym, centra handlowe, organizowane wydarzenia masowe np. festiwale, pielgrzymki. W większości przypadków są to atrakcje stworzone w celach zarobkowych. Według innych źródeł są to elementy stworzone w wyniku zaistnienia zjawiska potrzeby u ludzi. Do źródeł potrzeb zalicza się m. in.
- wymagania fizyczne i duchowe
- środowisko przyrodnicze
- warunki klimatyczne
- życie społeczno - gospodarcze
Pojawiające się potrzeby można z kolei podzielić na dwie grupy:
- Naturalne (tzw. fizjologiczne, elementarne) - związane z biologicznym funkcjonowaniem i fizjologicznymi czynnościami organizmu człowieka (należą do nich np.: konieczność odżywiania się, zamieszkania czy odpoczynku)
- Wyższego rzędu (tzw. psychiczne, wtórne) - wynikające z psychiki ludzi oraz ich stosunku do środowiska i społeczeństwa (np. potrzeba bezpieczeństwa, pracy, kultury) (A. Baryłka, 2015, s. 11)
| Walory turystyczne — artykuły polecane |
| Walory przyrodnicze — Różnorodność biologiczna — Rewitalizacja — Transport wodny — Atrakcyjność turystyczna — Bioróżnorodność — Rekultywacja — Wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze — Turystyka górska |
Bibliografia
- Balińska A. (2009), Walory turystyczne w tworzeniu i realizacji produktu turystycznego, Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo - Leśnej, vol. 11, nr 4
- Baryłka A. (2015), Podstawy inżynierii bezpieczeństwa obiektów antropogenicznych, Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych, nr 1
- Falencka - Jabłońska M. (2012). Walory przyrodnicze polskich lasów i ich uzdrowiskowo - turystyczne wykorzystanie, "Inżynieria Ekologiczna", nr 30
- Gałązka M. (2009). Turystyka zrównoważona w parkach narodowych w opinii turystów, "Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo - Leśnej", vol. 11, nr 4
- Kordowska M. E. (2015). Współczesne muzea przyrodnicze w Polsce i ich działalność, "Turystyka kulturowa", nr 4
- Partyka J. (2010), Ruch turystyczny w polskich parkach narodowych, Folia Turistica - Turystyka i Ekologia, nr 22
Autor: Izabela Stypuła
