Rada Nordycka
| Rada Nordycka |
|---|
| Polecane artykuły |
Rada Nordycka (Nordic Council) - jest to jedna z dwóch najważniejszych organizacji nordyckich obok Nordyckiej Rady Ministrów mająca na celu współpracę parlamentów i rządów państw nordyckich i ich terytoriów autonomicznych (Z. Doliwa-Klepacki, 1999, s. 349).
TL;DR
Rada Nordycka to organizacja współpracująca parlamenty i rządy państw nordyckich i ich terytoriów autonomicznych. Powstała w 1952 roku i składa się z Zgromadzenia Plenarnego, Prezydium, Komitetów i Sekretariatu. Jej główne cele to omawianie spraw politycznych i zagranicznych państw członkowskich oraz współpraca z innymi ugrupowaniami subregionalnymi w Europie. Rada Nordycka uczestniczy również w działaniach pokojowych ONZ. Współpraca bałtycka korzysta z przetartych szlaków współpracy nordyckiej.
Historia
Zalążek parlamentaryzmu skandynawskiego, który jest niezwykle istotnym elementem współpracy krajów nordyckich stanowi Nordycka Unia Międzyparlamentarna (Północna Unia Międzyplanetarna) powołana w 1907 roku. W ramach sesji Unii w 1951 roku powstał projekt nordyckiej rady parlamentarnej w skład której mieli wchodzić posłowie i przedstawiciele rządów państw skandynawskich. Efektem prac nad projektem stało się powołanie Rady Nordyckiej i przyjęcie jej statutu w marcu 1952 roku (M. Łuszczyk, 2015, s. 145). Istotnym jest fakt, iż Rada Nordycka nie została powołana w wyniku podpisania umowy międzynarodowej, lecz w wyniku jednostronnej decyzji parlamentów. Rada rozpoczęła swoją działalność w lutym 1953 roku.
Państwami założycielskimi są Dania, Norwegia, Szwecja oraz Islandia. Fińscy parlamentarzyści pomimo tego iż brali udział w przygotowaniach projektu nie przystąpili do Rady w 1952 roku z racji negatywnego stanowiska ZSRR wobec instytucji, jednak w 1955 roku Finlandia dołączyła do organizacji (Z. Doliwa-Klepacki, 1999, s. 349). Po modyfikacjach statutu do składu Rady weszły terytoria autonomiczne: Wyspy Alandzkie należące do Finlandii, Wyspy Owcze oraz Grenlandia należące do Danii.
Organy
Zgromadzenie Plenarne
(Inaczej: Zgromadzenie Nordyckie, Sesja) Najważniejszy organ decyzyjny w skład którego wchodzi 87 rokrocznie wybieranych parlamentarzystów. Państwa założycielskie delegują do Zgromadzenia Plenarnego po 20 członków parlamentów narodowych z czego w delegacji duńskiej znajduje się 2 przedstawicieli Wysp Owczych i 2 przedstawicieli Grenlandii, a w delegacji fińskiej znajduje się 2 przedstawicieli Wysp Alandzkich. W delegacji Islandii znajduje się 7 przedstawicieli. Dodatkowo w delegacji każdego z państw wybierany jest przewodniczący oraz zastępca. Każdy z delegatów posiada 1 głos. Oprócz delegatów, w sesji uczestniczą przedstawiciele poszczególnych rządów ale nie posiadają prawa głosu. Sesje odbywają się najczęściej w listopadzie, co roku w stolicy jednego z państw nordyckich (A. Zygierewicz, 2005, s. 4).
Prezydium
Organ decyzyjny podczas okresu między sesjami, w skład którego wchodzi corocznie wybierany Przewodniczący i 12 członków w tym 4 wiceprzewodniczących (każdy wiceprzewodniczący pochodzi z innego państwa nordyckiego oprócz państwa z którego pochodzi przewodniczący). Prezydium kieruje obradami Rady Nordyckiej (A. Zygierewicz, 2005, s. 4).
Komitety
Powoływane przez Zgromadzenie Plenarne, opracowują materiały, propozycje rozwiązań problemów oraz postulaty odnośnie kierunków działania niezbędne do obrad Zgromadzenia. Spotykają się razem ze Zgromadzeniem Plenarnym i dodatkowo kilka razy w roku między sobą (Z. Doliwa-Klepacki, 1999, s. 352). W ramach Rady Nordyckiej funkcjonuje 5 komitetów (A. Zygierewicz, 2005, s. 5):
- Komitet ds. Kultury, Edukacji i Szkoleń
- Komitet ds. Opieki Społecznej
- Komitet ds. Praw Obywatelskich i Konsumenckich
- Komitet ds. Środowiska i Zasobów Naturalnych
- Komitet ds. Biznesu i Przemysłu
Sekretariat
Organ administracyjny Rady Nordyckiej, na którego czele stoi sekretarz powołany przez Prezydium, w skład wchodzą również sekretarze komitetów Rady oraz pozostałe jednostki personelu administracyjnego. Siedzibą Sekretariatu jest Sztokholm (Z. Doliwa-Klepacki, 1999, s. 352).
Działalność Rady Nordyckiej
Funkcjonowanie Rady Nordyckiej jest w swoim zakresie działania podobne do funkcjonowania Nordyckiej Rady Ministrów. Państwa nordyckie w ramach współpracy bardzo efektywnie przekazują informacje na temat spraw bieżących oraz prowadzą narady polityczne. Rada Nordycka na zgromadzeniach podejmuje kwestie polityki wewnętrznej i zagranicznej państw członkowskich. Przedmiotem rozmów i głównym obiektem zainteresowania "są przede wszystkim sprawy regionu, współpraca z sąsiednimi krajami Europy Środkowej i Wschodniej, bieżące problemy bezpieczeństwa europejskiego, pomoc dla krajów we włączaniu się do integracji europejskiej oraz współpraca z innymi ugrupowaniami subregionalnymi w Europie". (R. Zięba, 2000, s. 34-35) Państwa członkowskie Rady uczestniczą także w działaniach pokojowych prowadzonych przez ONZ, "a po podpisaniu porozumienia pokojowego w Dayton tzw. Batalion Nordycki wszedł w skład sił międzynarodowych zorganizowanych przez NATO (IFOR i SFOR)". (R. Zięba, 2000, s. 43) Współpraca bałtycka (Rada Bałtycka) korzysta z przetartych szlaków współpracy nordyckiej, jednak w regionie bałtyckim współpraca polityczna nie szła od początku w parze z gospodarczą, tak jak dzieje się to w krajach nordyckich poprzez pracę Rady Nordyckiej, gdzie na każdej płaszczyźnie można zauważyć dążenie wspólnymi torami. Dla tych państw podejmowanie decyzji jest prostsze (I. Śmigerska-Belczak,2012, s. 196).
Bibliografia
- Doliwa-Klepacki Z. (1999) Integracja europejska, Temida 2, Białystok
- Łuszczyk M. (2015) Zaangażowanie międzynarodowych instytucji parlamentarnych z Europy Północnej we współpracę w regionie Arktyki, "Normy, wartości i instytucje we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Tom drugi". Rambler, Warszawa
- Śmigerska-Belczak I. (2012) Współpraca w regionie Morza Bałtyckiego - Rada Państw Morza Bałtyckiego, "Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego - Studia i Prace. Nr 1", Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa
- Zięba R. (2000), Rola ugrupowań subregionalnych w nowym systemie bezpieczeństwa europejskiego, Studia Europejskie, nr 1
- Zygierewicz A. (2005), Współpraca państw nordyckich, Kancelaria Sejmu. Biuro Studiów i Ekspertyz. Wydział Analiz Ekonomicznych i Społecznych, KS. Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa
Autor: Jakub Wolańczyk
