Renta inwalidzka
| Renta inwalidzka |
|---|
| Polecane artykuły |
Renta inwalidzka jest to świadczenie pieniężne dla osoby, która jest niezdolna do pracy. Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 17 grudnia 1998 r. określa, że osobą starającą się o rentę musi spełniać warunki:
- osoba nie może być zdolna do pracy
- Musi posiadać odpowiednie składki
- Niemożność do pracy musiała się wydarzyć w odpowiednim czasie.
Niezdolność do pracy oznacza, że osoba nie jest w stanie podjąć pracy, przez co nie może uzyskać dochodu z powodów zdrowotnych. W najpoważniejszych przypadkach oprócz renty, może być potrzebna pomoc osób trzecich w opiece nad rencistą. Renta może być podzielona ze względu na częściową niezdolność do pracy oraz całkowitą niezdolność do pracy. Wysokość przyznanej renty zależy od (Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 1998, rozdział 1):
- Ilości składek
- Wielkości zarobków
- kwoty bazowej.
TL;DR
Renta inwalidzka to świadczenie pieniężne dla osób niezdolnych do pracy z powodu stanu zdrowia. W Polsce istnieją różne rodzaje rent, takie jak renta inwalidzka wojskowa czy renta inwalidzka dla funkcjonariuszy służb zmilitaryzowanych. Wysokość renty zależy od liczby składek i zarobków. Osoby ubiegające się o rentę muszą spełniać określone warunki. Rentę można podzielić na częściową i całkowitą niezdolność do pracy. Renta inwalidzka może być zawieszona w przypadku braku spełnienia warunków lub śmierci rencisty.
Pochodzenie i rozwój systemu emerytalnego
Pierwsza ustawa dotycząca systemu emerytalno-rentowego została sporządzona i uchwalona 11 grudnia 1923 r. w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy państwowych i zawodowych wojskowych. W 1954 r. Dzięki reformie z ustawy zostali wyłączeni funkcjonariusze cywilni, natomiast resztę funkcjonariuszy oraz żołnierzy zostawiono bez zmian. Zaopatrzenie emerytalne dla służb mundurowych w Polsce reguluje obecnie ustawa (W. Koczur 2017, s. 51-64):
- z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (tekst jednolity: Dz.U. 1994 nr 10 poz. 36)
- z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jednolity: Dz.U. 1994 nr 53 poz.214).
Świadczenie emerytalne żołnierza zawodowego
Służby mundurowe można podzielić na:
- żołnierzy zawodowych,
- Funkcjonariusze służb zmilitaryzowanych (ABW, Agencja Wywiadu, Policja, Agencja Wywiadu, Służba Graniczna, Państwowa Straż Pożarna, Biuro Ochrony Rządu, Służba Więzienna, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służba Wywiadu Wojskowego).
Ustawa jasno określa, iż żołnierzowi zwalniającemu się ze służby zawodowej należy się świadczenie z racji ilości wysłużonych lat lub w przypadku braku możliwości powrotu do służby, natomiast zapomoga dla bliskich, obowiązuje tylko w przypadku śmierci wojskowego. Wszystkie świadczenia wypłacane są z budżetu państwa. Zobowiązanie emerytalne są wypłacane w postaci świadczeń pieniężnych (emerytura dla wojskowego, renta inwalidzka, renta dla rodziny żołnierza, dodatek do renty lub emerytury oraz zapomoga pogrzebowa) oraz innych świadczeń i uprawnień, takich jak np. Pomoc lekarska, socjalna oraz możliwość usytuowania w domu emeryta wojskowego (W. Koczur 2017, s. 51-64).
Wojskowa renta inwalidzka
Jest ona przydzielana profesjonalnemu żołnierzowi, który na stałe lub na dłuższy czas stał się inwalidą z powodu uszkodzenia umiejętności mechanicznych ciała. Renta udzielana jest wojskowemu, jeżeli uszczerbek na zdrowiu wydarzył się podczas sprawowania służby, zgodnie z ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin "w ciągu 3 lat po zwolnieniu ze służby, jeżeli inwalidztwo jest następstwem urazów doznanych w czasie pełnienia służby lub chorób powstałych w tym czasie; w ciągu 3 lat po zwolnieniu ze służby wojskowej, jeżeli inwalidztwo jest następstwem wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej” (1993, s. 15). Inwalidzi dzieleni są na 3 grupy (W. Koczur 2017, s. 51-64):
- I grupa inwalidzka - zaliczają się do niej żołnierze, których uszczerbek na zdrowiu wyklucza możliwość powrotu do zawodowej służby, przez stały lub długo trwający problem zdrowotny. Są oni zupełnie niezdatny do pracy.
- II grupa inwalidzka- żołnierze, których stan zdrowia nie pozwala na powrót do służby, natomiast są cząstkowo nieprzydatni do pracy.
- III grupa inwalidzka- żołnierze zupełnie niezdolni do czynnej służby wojskowej, ale mają możliwość przystąpienia do normalnej pracy.
Przydzielaniem grup inwalidzkich zajmują się wojskowe komisje lekarskie. W zależności od grupy, żołnierze otrzymują różne kwoty pieniężne. Dla I grupy stawka wynosi 80% podstawy wymiaru, dla II grupy 70%, natomiast dla III jest na poziomie 40%. Świadczenia mające charakter przedmiotowy podlegają zwiększeniu wartości o 10%. Renta inwalidzka, tak samo jak emerytura wojskowa ulega zmniejszeniu, jeżeli osoba dostająca rentę uzyska przychód, który łączy się z ubezpieczeniem społecznym (W. Koczur 2017, s. 51-64).
Renta inwalidzka funkcjonariuszy służb zmilitaryzowanych
W przypadku rent dotyczących funkcjonariuszy służb zmilitaryzowanych jest tak samo, dostają świadczenie pieniężne lub świadczenia w innych formach lub uprawnieniach. Finansowane również są z budżetu państwa. Zasady przyznawania świadczeń są prawie takie same jak w przypadku żołnierzy, z różnicą długości przepracowanych lat, powiększenie emerytury dla policji do 80%, jeżeli kalectwo ma powiązanie ze służbą oraz renta rodzinna przechodzi na małżonka funkcjonariusza (W. Koczur 2017, s. 51-64). Renta należy się funkcjonariuszowi, który został zwolniony ze służby, na skutek stałego lub długo trwającego uszczerbku na zdrowiu:
- podczas służby
- do 18 miesięcy po zwolnieniu, gdy kalectwo spowodowane jest urazem lub chorobom wystąpionym podczas służby
- do 3 lat po zwolnieniu, gdy kalectwo ma związek z pełnioną służbą.
Tak samo jak w przypadku służb wojskowych, funkcjonariusze posiadają 3 takie same grupy inwalidzkie, a świadczenia pieniężne są procentowo takie same. Aby starać się o rentę inwalidztwo musi być powiązane ze służbą (Zranienie lub obrażenia ciała podczas służby, a także nabyte podczas niej choroby) (Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin 1994, s. 28-31).
Zawieszenie renty może wystąpić w przypadku, gdy jedno z wymagań posiadania renty przestanie występować, jeżeli inwalida nie zgłosi się na badania lekarskie, mimo skierowania na nie oraz w przypadku śmierci rencisty. Renta inwalidzka różni się od renty przyznanej za niezdolność do pracy, sposobem ubiegania się o nią oraz wysokością wypłacanych świadczeń (H. Pławucka 2016, s. 263-286).
Bibliografia
- Koczur W. (2017). Zaopatrzenie emerytalne służb mundurowych jako element systemu zabezpieczenia społecznego. "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", nr 312/2017
- Pławucka H. (2016). Renta inwalidzka w systemie zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych. "Renta w prawie polskim", nr 76/2016
- Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (1994), Dz.U. 1994 Nr 53 poz. 214
- Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (1993), Dz.U. 1994 Nr 10 poz. 36
- Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
Autor: Dominik Gałuszka
