Stratoinflacja

Stratoinflacja jest rodzajem inflacji w ramach typu inflacji galopującej, wyróżnionym po dokonaniu podziału inflacji według kryterium jej nasilenia.

Inflacja galopująca występuje w przypadku, gdy ceny zaczynają rosnąć według stóp dwu - lub trzycyfrowych. Można wówczas dostrzec znaczne zaburzenia w procesie reprodukcji makroekonomicznej, co jest przyczyną m.in. drastycznego spadku siły nabywczej pieniądza i erozji systemów motywacyjnych. Kolejnymi następstwami jest to, że rynki finansowe zamierają, a alokacja środków jest raczej wynikiem racjonowania niż działania stóp procentowych na inwestujących. Jest to zjawisko niekorzystne dla wzrostu gospodarczego, a ponadto taka sytuacja jest nie do kontrolowania przez państwo.

Gdy inflacja ta przejawia się dużymi wahaniami indeksu cen następujących z okresu na okres możemy mówić wówczas o stratoinflacji.

TL;DR

Stratoinflacja to rodzaj inflacji galopującej, charakteryzujący się dużymi wahaniami indeksu cen. Jest niekorzystna dla gospodarki i niezależna od kontroli państwa. Przykłady stratoinflacji wystąpiły w Ameryce Łacińskiej, m.in. w Brazylii, Wenezueli i Argentynie. W tych krajach inflacja wynikała z problemów politycznych i ekonomicznych, takich jak rewolucje, wojny czy niestabilność rządów. Wenezuela zanotowała rekordowy wzrost inflacji w 2018 roku, osiągając poziom 40 000 procent. Historia monetarna tych krajów pokazuje, jak ważne jest utrzymanie stabilności waluty dla dobrobytu gospodarki.

Podział rodzajów inflacji ze względu na przejawy i skutki

Wzrost cen oraz stopień zrównoważenia rynku

• inflacja otwarta (dzieląca się na jawną lub ukrytą)
• tłumiona
• shortageflation

Skala dezorganizacji procesów rozwoju społeczno-gospodarczego

• cywilizowana
• barbarzyńska

Nasilenie inflacji

• pełzająca
• krocząca
• galopująca (w obrębach której wyróżniamy stratoinflacja)
• megainflacja
• hiperinflacja

Tendencje wzrostu gospodarczego

• klasyczna
• stagflacja
• slumpflacja.

Stratoinflacja w Ameryce Łacińskiej

Stratoinflacja jest zazwyczaj cechą państw, które mają słabe rządy, przechodzą rewolucję lub doświadczają wojen. Na przełomie lat 80-tych wiele rządów Ameryki Południowej miało problem z utrzymaniem inflacji na niskim i stabilnym poziomie. Problemy ze zbyt wysoką inflacją dotknęły Argentynę, Chile oraz Brazylię, co spowodowało zaburzenia w funkcjonowaniu gospodarki. Problem szybkiej utraty wartości pieniądza przekładał się na problem z zawieraniem umów handlowych, które w takich warunkach indeksuje się w odniesieniu do inflacji lub zawiera w innych walutach (najczęściej w dolarach). Ludzie wolą gromadzić dobra, w których widzą wartość zamiast utrzymywania zapasów gotówki. Takie zjawiska przekładają się na rynki finansowe, które zaczynają upadać z powodu wypływu kapitału na rynki zagraniczne

Startoinflacja w Brazylii (lata 1970-1994)

W Brazylii stratoinflacja pojawiła się po ekspansji kredytowej wywołanej ekspansją monetarną. Licząc na ciągły wzrost płac i dalszą monetarną politykę ekspansywną, inwestycje oraz konsumpcja finansowane pieniądzem dłużnym osiągały coraz wyższe poziomy. Kryzys energetyczny w 1970 roku oraz dyktatura brazylijskich władz przyczyniły się do chronicznego wzrostu inflacji. Rząd zamiast finansować wydatki z wpływów pochodzących z podatków, nadmiernie kreował pieniądz. Po zmianie polityki monetarnej płace przestały rosnąć w takim samym tempie jak ceny, co spowodowane było spadkiem kursu brazylijskiej waluty real. Dodatkowe skandale korupcyjne władz brazylijskich załamywały kurs waluty Po kilku nieudanych inicjatywach ratowania gospodarki brazylijskiej, w 1994 wprowadzono Plan Real, który spowodował aprecjacje brazylijskiego real i zbił inflację do stabilnego poziomu. Okres hiperinflacji w Brazylii trwał czternaście lat.

Problemy inflacyjne w Wenezueli i Argentynie (XXI wiek)

Kolejnym krajem borykającym się z utrzymaniem inflacji na stabilnym poziomie jest Wenezuela. Po spadku wartości baryłki ropy o 40% w 2014 roku, która jest kluczowym surowcem wenezuelskiej gospodarki boliwar - waluta wenezuelska, zaczął tracić na wartości. Deprecjacje waluty napędziła również socjalistyczna polityka prezydenta Wenezueli Nicolasa Maduro. Wenezuela pobiła rekord we wzroście inflacji wśród krajów Ameryki Łacińskiej w 2018 roku z inflacją na poziomie 40 000 procent.

W Argentynie hiperinflacja rozpoczęła się po zamachu stanu w 1973 roku. Władzę ukrywały fakt bankructwa po wojnie z Wielką Brytanią o Falklandy. Próbą wyjścia z kryzysu było ustalenie sztywnego kursu peso do dolara, co stało się początkiem ataków spekulacyjnych na peso i skutkowało kryzysem finansowym w 2002 roku. Argentyna powoli podnosi się z kryzysu, wciąż jest jednak drugim krajem Ameryki Łacińskiej z najwyższa inflacją na poziomie 24,8% (2017 rok).

Historia monetarna Ameryki Południowej pokazuje jak ważne jest utrzymanie mocnej waluty dla gospodarki kraju oraz jakie konsekwencje może mieć populistyczna polityka rządzących.

Stratoinflacja — artykuły polecane

Kryzys — Slumpflacja — Deflacja — Kryzys finansowy — Czarny czwartek — Stagnacja — Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego — Recesja — Rewaluacja

Bibliografia

• Bednarczyk J. (2013). Hipoteza inflacji neutralnej a NAIRU, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", nr 281, s. 41-55
• Cardim de Carvalho F. (red.) (2016), Looking Into the Abyss? Brazil at the Mid-2010s, Levy Economics Institute of Bard College, nr 860
• Luszniewicz J. (2014), Procesy inflacyjne w Polsce w latach 1945-1955 - przejawy, fazy, uwarunkowania, konsekwencje. Przyczyny do badań nad inflacja w PRL, Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace / Szkoła Główna Handlowa, nr 2
• Łukawer E. (2004). Makroekonomiczne dylematy sfery finansów i pieniądza w procesie transformacji, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków
• Mańkowski M., Ostrowski A., Włodarczyk R. (2012), Związek między bezrobociem a inflacją w Polsce na tle krzywej Phillipsa, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 2
• Pollok A. (2000), Inflacja w teorii ekonomii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Vernengo M. (red.) (2006), Money and inflation, A Handbook of alternative Monetary Economics, nr 1

Autor: Paulina Waksmundzka, Angelika Duda