Sądowy tytuł egzekucyjny

Sądowy tytuł egzekucyjny to dokument stwierdzający obowiązek określonego świadczenia. Jest to orzeczenie sądu, lub inny dokument urzędowy, z którego jasno wynika istnienie zobowiązania dłużnika względem wierzyciela, jego wartość i treść.

TL;DR

Sądowy tytuł egzekucyjny to dokument stwierdzający istnienie zobowiązania dłużnika względem wierzyciela. Może to być orzeczenie sądu, ugoda zawarta przed sądem lub inny dokument urzędowy. Komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym, który wykonuje czynności egzekucyjne i inne zadania związane z egzekucją. Aby zostać komornikiem, trzeba spełnić określone wymagania. Komornik działa w granicach przepisów prawa i z zachowaniem zasad etyki zawodowej.

Dokumenty będące sądowym tytułem egzekucyjnym

Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego tytułami egzekucyjnymi są:

• orzeczenie sądu prawomocne, lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem,
• orzeczenie referendarza sądowego prawomocne, lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu,
• wyrok sądu polubownego, lub ugoda zawarta przed takim sądem,
• ugoda przed mediatorem,
• inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej,
• akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej, lub uiszczenia rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, lokalu, nieruchomości lub statku wpisanego do rejestru gdy termin zapłaty, uiszczenia lub wydania jest w akcie wskazany,
• akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji na podstawie tego aktu o całość, lub część roszczenia, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności,
• akt notarialny, w którym właściciel nieruchomości albo wierzyciel wierzytelności obciążonych hipoteką, nie będący dłużnikiem osobistym, poddał się egzekucji z obciążonej nieruchomości albo wierzytelności, w celu zaspokojenia wierzyciela hipotecznego, jeżeli wysokość wierzytelności podlegającej zaspokojeniu jest w akcie określona wprost, albo oznaczona za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, i gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia egzekucji o część, lub całość roszczenia, jak również wskazany jest termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności.

Przykład postępowania

W relacjach pomiędzy przedsiębiorstwami bardzo często dochodzi do problemów ze spłacaniem należności. W takich wypadkach (przykładowo, gdy kontrahent nie płaci faktury, pomimo wykonania świadczenia wzajemnego) wierzyciel kieruje do sądu pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym bądź upominawczym. W jego wyniku (jeżeli sąd uzna zasadność roszczenia) wydawany jest nakaz - przez jednego sędziego na posiedzeniu niejawnym. Od chwili doręczenia tego dokumentu dłużnik ma 2 tygodnie na spłatę zadłużenia lub wniesienie zarzutów (jeżeli nakaz został wydany w postępowaniu nakazowym) lub sprzeciwu (jeżeli nakaz został wydany w postępowaniu upominawczym). Jeżeli nie zostanie wniesiony żaden środek zaskarżenia, nakaz zapłaty staje się prawomocny i sąd z urzędu nadaje klauzulę wykonalności (w praktyce polega to bądź na przystawieniu pieczęci do wcześniejszego nakazu bądź wydaniu oddzielnego postanowienia dołączanego do wcześniejszego nakazu). Jeżeli natomiast był wniesiony sprzeciw lub zarzuty, sąd wyznacza rozprawę, podczas której rozpatruje wniesiony środek zaskarżenia i ewentualną odpowiedź powoda. Gdy wierzyciel jest już w posiadaniu nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności może skierować do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji z majątku dłużnika.

Podstawa do egzekucji komorniczej

Tytuł egzekucyjny, który zostanie zaopatrzony w klauzulę wykonalności, jest podstawą do rozpoczęcia egzekucji komorniczej i stanowi tytuł wykonawczy.

Komornik sądowy

Komornik sądowy - jest to funkcjonariusz publiczny, który swoją pracę wykonuje przy sądzie rejonowym.

Do jego obowiązków należeć będą:

• wykonywanie w sprawach cywilnych czynności egzekucyjnych oraz innych czynności opisanych w przepisach
• pełnienie powierzonych zadań we własnej osobie, oprócz czynności opisanych w przepisach prawa
• przeprowadzenie orzeczeń sądowych dotyczących roszczeń pieniężnych jak i niepieniężnych oraz ich zabezpieczeń
• spełnianie różnych tytułów wykonawczych opisanych w przepisach prawa
• wykonanie protokołu, który opisuje stan faktyczny przed rozpoczęciem procesu sądowego

Ponadto komornik ma również prawo do:

• dostarczania zawiadomień z sądu i innych dokumentów dotyczących egzekucji za potwierdzeniem odbioru i określenia daty
• na polecenie wnioskodawcy - wykonywania nadzoru nad licytacjami publicznymi

Powołanie komornika

Aby zostać komornikiem sądowym należy spełnić poniższe wymagania:

• posiadać obywatelstwo kraju, w którym ubiegać będzie się o stanowisko komornika oraz pełnię praw cywilnych i obywatelskich
• ukończyć studia prawnicze bądź administracyjne
• odbyć aplikację komorniczą
• zdać egzamin komorniczy
• mieć ukończone 25 lat

Od wymagań określonych w podpunkcie 4 i 5 zwolnieni mogą być, np. sędziowie, prokuratorzy czy adwokaci itp

Komornika może mianować Minister Sprawiedliwości na prośbę wnioskodawcy, która zostanie złożona za pośrednictwem sądu apelacyjnego, w okręgu sądowym, gdzie komornik miałby wykonywać pracę. Jednak przed powołaniem odpowiedniej osoby, Ministerstwo Sprawiedliwości robi rozeznanie na temat zainteresowanego wśród samorządu komorniczego.Ten znów ma obowiązek wystawić obiektywną opinię na miesiąc od otrzymania prośby. Brak wydania opinii, nie powstrzyma Ministerstwa przed wyborem danej osoby. Komornik może być również powołany z inicjatywy Ministerstwa

Należy również pamiętać o tym, że komornik działa w imieniu danego państwa, co wiąże się z tym, że jest zmuszony do działania w granicach opisanych w przepisach prawa oraz z zachowaniem zasad etyki zawodowej. Swoje czynności może także wykonywać w imieniu wierzyciela i w takiej sytuacji jego obowiązkiem jest poszanowanie obu stron postępowania egzekucyjnego. Pracę powinien wykonywać sumiennie i uczciwie. Ma prawo, a w sytuacjach tego wymagających użyć środki przymusu opisane w przepisach.

Patrz też:

• Bankowy tytuł egzekucyjny

Sądowy tytuł egzekucyjny — artykuły polecane

Klauzula wykonalności — Wierzyciel — Dochodzenie roszczeń — Nakaz zapłaty — Postępowanie egzekucyjne — Postępowanie nakazowe — Czynny żal — Eksmisja — Depozyt sądowy

Bibliografia

• Bielak Z., Owsianka M., Egzekucja sądowa świadczeń pieniężnych, wyd. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa 2009, s. 28-30
• Jakubiecki A. (1998) Poddanie się egzekucji w akcie notarialnym., "Rejent", nr 12 s. 1-31
• Knypl Z., Merchel Z. (2015), Komentarz do ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, Currenda, Sopot
• Opracowanie zbiorowe (2015), Przewodnik po egzekucji sądowej, Currenda, Sopot
• Pauch D. (2016) Komornik sądowy - funkcjonariusz publiczny czy przedsiębiorca? Problem opodatkowania podatkiem od wartości dodanej czynności wykonywanych przez komorników sądowych., "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia". nr 5 cz.2 s. 1-8
• Szczepaniak R. (2015), Przyczyny odwoływania się do podziału na prawo publiczne i prywatne przez polskie organy stosujące prawo, Forum Prawnicze, nr 6
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego. Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego. Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296
• Zieliński A. (2006), Kodeks postępowania cywilnego - komentarz. Tom I, Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa
• Zieliński A. (2009), Postępowanie cywilne, Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa

Autor: Magdalena Maślanka, Anna Kolasa, Justyna Pindel

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.