TRIZ: Różnice pomiędzy wersjami
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
m (Clean up, replaced: , → , , → (4), ,s. → , s., ( → () |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
'''TRIZ''' – jedno z popularniejszych narzędzi prakseologii, a dokładniej działu nazwanego inwentyką. | '''TRIZ''' – jedno z popularniejszych narzędzi prakseologii, a dokładniej działu nazwanego inwentyką. | ||
TRIZ (ros. teoria reschenija isobretatelskich zadatsch; pl. teoria rozwiązywania problemów wynalazczych, teoria rozwiązywania innowacyjnych zadań; ang. Theory of Inventive Problem Solving – TIPS) – jest to twórcza [[metoda]] rozwiązywania problemów technicznych. | TRIZ (ros. teoria reschenija isobretatelskich zadatsch; pl. teoria rozwiązywania problemów wynalazczych, teoria rozwiązywania innowacyjnych zadań; ang. Theory of Inventive Problem Solving – TIPS) – jest to twórcza [[metoda]] rozwiązywania problemów technicznych. (S. Marciniak, 2013, s. 96) | ||
Metoda TRIZ została opracowana w połowie XIX w. przez [[zespół]], którego kierownikiem był Henryk Saulowicz Altszuller. Oparta jest na analizie ponad 40 tysięcy patentów oraz redukcji metody prób i błędów, przez co szybciej i w bardziej optymalnych warunkach prowadzi do rozwiązania problemu (A.Gajewski, 2013, s.10-11). Dzięki analizie patentów Altszuller doszedł do wniosku, że rozwojem systemów technicznych rządzą konkretne reguły. Aby stworzyć [[algorytm]] rozwiązywania problemów wynalazczych wystarczy zatem odkryć te zasady i odpowiednio wykorzystać.( L.Chybowski, D.Idziaszczyk, 2015, s.53-54) | Metoda TRIZ została opracowana w połowie XIX w. przez [[zespół]], którego kierownikiem był Henryk Saulowicz Altszuller. Oparta jest na analizie ponad 40 tysięcy patentów oraz redukcji metody prób i błędów, przez co szybciej i w bardziej optymalnych warunkach prowadzi do rozwiązania problemu (A.Gajewski, 2013, s.10-11). Dzięki analizie patentów Altszuller doszedł do wniosku, że rozwojem systemów technicznych rządzą konkretne reguły. Aby stworzyć [[algorytm]] rozwiązywania problemów wynalazczych wystarczy zatem odkryć te zasady i odpowiednio wykorzystać.(L.Chybowski, D.Idziaszczyk, 2015, s.53-54) | ||
<google>t</google> | <google>t</google> | ||
| Linia 24: | Linia 24: | ||
==Sprzeczność== | ==Sprzeczność== | ||
Specyfika wynalazku wymaga osiągnięcia maksymalnych korzyści przy zminimalizowanych stratach. Nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza, że udoskonalanie pewnych cech obiektu prowadzi do pogorszenia stanu innych właściwości. Przykład: linia silników do samolotów – z jednej strony oczekiwano większej mocy, więc rozwiązaniem byłby większy silnik, ale większy silnik oznaczał też większy ciężar samolotu. Powstała tu tzw. sprzeczność technologiczna – mocy i ciężaru. Altszuller, analizując wiele tysięcy przypadków, doszedł do wniosku, że istnieje 40 elementarnych zasad rozwiązywania takich sprzeczności. | Specyfika wynalazku wymaga osiągnięcia maksymalnych korzyści przy zminimalizowanych stratach. Nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza, że udoskonalanie pewnych cech obiektu prowadzi do pogorszenia stanu innych właściwości. Przykład: linia silników do samolotów – z jednej strony oczekiwano większej mocy, więc rozwiązaniem byłby większy silnik, ale większy silnik oznaczał też większy ciężar samolotu. Powstała tu tzw. sprzeczność technologiczna – mocy i ciężaru. Altszuller, analizując wiele tysięcy przypadków, doszedł do wniosku, że istnieje 40 elementarnych zasad rozwiązywania takich sprzeczności. Nie oznacza to jednak, że aby rozwiązać problem nie będzie [[potrzeba]] zasadniczych zmian systemowych wynalazku. W tym konkretnym przypadku (silników samolotowych) pozbycie się sprzeczności polegało na zamianie silników tłokowych na odrzutowe. Zespół Altszullera dowodził, że warto szukać sprzeczności technologicznych i w oparciu o 40 zasad starać się je rozwiązać. Wyeliminowanie sprzeczności można nazwać wynalazkiem. (A.Gajewski, 2013, s.9; A.Boratyńska-Sala, 2016, s.2) | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
! Nr !! [[Zasada]] !! Nr !! Zasada | ! Nr !! [[Zasada]] !! Nr !! Zasada | ||
|- | |- | ||
| 01 || Zasada rozdrobnienia | | 01 || Zasada rozdrobnienia || 21 || Zasada "przeskoku" | ||
|- | |- | ||
| 02 || Zasada wyodrębnienia || 22 || Zasada: przekształcić "stratę w [[zysk]]" | | 02 || Zasada wyodrębnienia || 22 || Zasada: przekształcić "stratę w [[zysk]]" | ||
| Linia 75: | Linia 75: | ||
==Wektor inercji.== | ==Wektor inercji.== | ||
Inna teza Altszullera odnosiła się do wektora inercji. W poszukiwaniu rozwiązania problemu nasze myśli kierujemy ku powszechnie znanym środkom. Jednak, nowe rozwiązania technologiczne nie działają w ten sposób. Aby dokonać odkrycia, powinniśmy zmienić kierunek naszego patrzenia, odwrócić się i zobaczyć w inną stronę. Wektor inercji | Inna teza Altszullera odnosiła się do wektora inercji. W poszukiwaniu rozwiązania problemu nasze myśli kierujemy ku powszechnie znanym środkom. Jednak, nowe rozwiązania technologiczne nie działają w ten sposób. Aby dokonać odkrycia, powinniśmy zmienić kierunek naszego patrzenia, odwrócić się i zobaczyć w inną stronę. Wektor inercji jest to odpowiednie ukierunkowanie uwagi, które kieruje nas na podstawie naszych doświadczeń i wiedzy. W momencie, w którym wektor inercji zostaje ‘złamany’, dochodzi do wynalazku. (A.Gajewski, 2013, s.12-13) | ||
==Idealny Wynik Końcowy== | ==Idealny Wynik Końcowy== | ||
| Linia 89: | Linia 89: | ||
* Chybowski L., Idziaszczyk D. (2015) ''O antropocentrycznym i technocentrycznym podejściu w procesie tworzenia innowacji'', Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji | * Chybowski L., Idziaszczyk D. (2015) ''O antropocentrycznym i technocentrycznym podejściu w procesie tworzenia innowacji'', Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji | ||
* Gajewski A. (2013) ''TRIZ - inwentyczna metoda rozwiązywania problemów'', Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie | * Gajewski A. (2013) ''TRIZ - inwentyczna metoda rozwiązywania problemów'', Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie | ||
* Mann D. (2001) ,''An introduction to TRIZ: The theory of inventive problem solving'' | * Mann D. (2001), ''An introduction to TRIZ: The theory of inventive problem solving'' | ||
* Marciniak S. (2013) ''Makro- i mikroekonomia. Podstawowe problemy współczesności'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | * Marciniak S. (2013) ''Makro- i mikroekonomia. Podstawowe problemy współczesności'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Rantanen K., Domb E. (2007) ''Simplified TRIZ: New problem solving applications for engineers and manufacturing professionals'' | * Rantanen K., Domb E. (2007) ''Simplified TRIZ: New problem solving applications for engineers and manufacturing professionals'' | ||
Wersja z 07:30, 2 lis 2023
| TRIZ |
|---|
| Polecane artykuły |
TRIZ – jedno z popularniejszych narzędzi prakseologii, a dokładniej działu nazwanego inwentyką.
TRIZ (ros. teoria reschenija isobretatelskich zadatsch; pl. teoria rozwiązywania problemów wynalazczych, teoria rozwiązywania innowacyjnych zadań; ang. Theory of Inventive Problem Solving – TIPS) – jest to twórcza metoda rozwiązywania problemów technicznych. (S. Marciniak, 2013, s. 96) Metoda TRIZ została opracowana w połowie XIX w. przez zespół, którego kierownikiem był Henryk Saulowicz Altszuller. Oparta jest na analizie ponad 40 tysięcy patentów oraz redukcji metody prób i błędów, przez co szybciej i w bardziej optymalnych warunkach prowadzi do rozwiązania problemu (A.Gajewski, 2013, s.10-11). Dzięki analizie patentów Altszuller doszedł do wniosku, że rozwojem systemów technicznych rządzą konkretne reguły. Aby stworzyć algorytm rozwiązywania problemów wynalazczych wystarczy zatem odkryć te zasady i odpowiednio wykorzystać.(L.Chybowski, D.Idziaszczyk, 2015, s.53-54)
TL;DR
Metoda TRIZ to twórcza metoda rozwiązywania problemów technicznych oparta na analizie patentów. Altszuller opracował 40 zasad rozwiązywania sprzeczności technologicznych. Wektor inercji i idealny wynik końcowy są kluczowymi koncepcjami tej metody. Celem jest osiągnięcie maksymalnych korzyści przy minimalizowanych stratach.
Sprzeczność
Specyfika wynalazku wymaga osiągnięcia maksymalnych korzyści przy zminimalizowanych stratach. Nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza, że udoskonalanie pewnych cech obiektu prowadzi do pogorszenia stanu innych właściwości. Przykład: linia silników do samolotów – z jednej strony oczekiwano większej mocy, więc rozwiązaniem byłby większy silnik, ale większy silnik oznaczał też większy ciężar samolotu. Powstała tu tzw. sprzeczność technologiczna – mocy i ciężaru. Altszuller, analizując wiele tysięcy przypadków, doszedł do wniosku, że istnieje 40 elementarnych zasad rozwiązywania takich sprzeczności. Nie oznacza to jednak, że aby rozwiązać problem nie będzie potrzeba zasadniczych zmian systemowych wynalazku. W tym konkretnym przypadku (silników samolotowych) pozbycie się sprzeczności polegało na zamianie silników tłokowych na odrzutowe. Zespół Altszullera dowodził, że warto szukać sprzeczności technologicznych i w oparciu o 40 zasad starać się je rozwiązać. Wyeliminowanie sprzeczności można nazwać wynalazkiem. (A.Gajewski, 2013, s.9; A.Boratyńska-Sala, 2016, s.2)
| Zasady usuwania sprzeczności technicznych | |||
|---|---|---|---|
| Nr | Zasada | Nr | Zasada |
| 01 | Zasada rozdrobnienia | 21 | Zasada "przeskoku" |
| 02 | Zasada wyodrębnienia | 22 | Zasada: przekształcić "stratę w zysk" |
| 03 | Zasada miejscowej jakości | 23 | Zasada relacji odwrotnej |
| 04 | Zasada asymetrii | 24 | Zasada "pośrednika" |
| 05 | Zasada jednoznaczenia | 25 | Zasada samoobsługi |
| 06 | Zasada uniwersalności | 26 | Zasada kopiowania |
| 07 | Zasada "matrioszki" | 27 | Zasada taniej nietrwałości w zamian za drogą długowieczność |
| 08 | Zasada antyciężaru | 28 | Zasada zamiany mechanicznego schematu |
| 09 | Zasada wstępnego naprężenia | 29 | Zasada wykorzystania konstrukcji pneumo i hydrodynamicznych |
| 10 | Zasada wstępnej aranżacji | 30 | Zasada wykorzystania elastycznych powłok i cienkich błon |
| 11 | Zasada "zawczasu podłożonej poduszki" | 31 | Zasada zastosowania porowatych materiałów |
| 12 | Zasada ekwipotencjalności | 32 | Zasada zamiany zabarwienia |
| 13 | Zasada "na odwrót" | 33 | Zasada jednorodności |
| 14 | Zasada sferoidalności | 34 | Zasada odrzucania i regeneracji części |
| 15 | Zasada dynamiczności | 35 | Zasada zmiany fizykochemicznych parametrów obiektu |
| 16 | Zasada częściowego lub nadmiernego działania | 36 | Zasada zastosowania fazowych przejść |
| 17 | Zasada przejścia w inny wymiar | 37 | Zasada zastosowania termicznego rozszerzenia |
| 18 | Zasada wykorzystania drgań mechanicznych | 38 | Zasada zastosowania silnych utleniaczy |
| 19 | Zasada periodycznego działania | 39 | Zasada zastosowania inercjalnego środowiska |
| 20 | Zasada nieprzerwanego dodatniego działania | 40 | Zasada zastosowania materiałów kompozytowych |
Źródło: (L.Chybowski, D.Idziaszek, 2015, s.56)
Wektor inercji.
Inna teza Altszullera odnosiła się do wektora inercji. W poszukiwaniu rozwiązania problemu nasze myśli kierujemy ku powszechnie znanym środkom. Jednak, nowe rozwiązania technologiczne nie działają w ten sposób. Aby dokonać odkrycia, powinniśmy zmienić kierunek naszego patrzenia, odwrócić się i zobaczyć w inną stronę. Wektor inercji jest to odpowiednie ukierunkowanie uwagi, które kieruje nas na podstawie naszych doświadczeń i wiedzy. W momencie, w którym wektor inercji zostaje ‘złamany’, dochodzi do wynalazku. (A.Gajewski, 2013, s.12-13)
Idealny Wynik Końcowy
Ideal Final Result (IFR), tzn. Idealny Wynik Końcowy to teoretyczne określenie dla maszyny idealnej. Altszuller, obserwując rozwój konstrukcji maszyn, doszedł do wniosku, że samo konstruowanie polega na dążeniu do ideału, gdzie celem jest powstanie maszyny idealnej. Jeśli już w początkowej fazie określimy idealny obraz wynalazku to w efekcie nasze myślenie zostanie ukierunkowane, dzięki czemu wzrośnie prawdopodobieństwo osiągnięcia celu (ideału). Takie podejście przeciwdziała psychicznej inercji i zachęca do tworzenia z użyciem wyobraźni, a nie wiedzy (G. Andrzejewski, K. Jadkowski, 2005, s.212-213).
Przeczytaj więcej na ten temat w haśle Idealny wynik końcowy.
Bibliografia
- Andrzejewski G., Jadkowski K. (2005) TRIZ – metoda interdyscyplinarna, II Konferen-cja Naukowa KNWS’05 „Informatyka – sztuka czy rzemiosło”
- Boratyńska-Sala A. (2010) Próba rozwiązania problemu szkolenia kadry najwyższego szczebla z wykorzystaniem metodyki TRIZ–management
- Boratyńska-Sala A. (2016) Banki "efektów" w teorii i praktyce TRIZ, Zarządzanie Przedsiębiorstwem / Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją
- Chybowski L., Idziaszczyk D. (2015) O antropocentrycznym i technocentrycznym podejściu w procesie tworzenia innowacji, Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
- Gajewski A. (2013) TRIZ - inwentyczna metoda rozwiązywania problemów, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
- Mann D. (2001), An introduction to TRIZ: The theory of inventive problem solving
- Marciniak S. (2013) Makro- i mikroekonomia. Podstawowe problemy współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Rantanen K., Domb E. (2007) Simplified TRIZ: New problem solving applications for engineers and manufacturing professionals
- Skoryna A., Cempel C. (2010) Możliwości zastosowań metody TRIZ w diagnostyce maszyn
Autor: Magdalena Rzepiszczak
