Odpowiedzialność

Odpowiedzialność
Polecane artykuły
Rzecznik Praw Obywatelskich Sąd administracyjny Prawo administracyjne Funkcjonariusz publiczny Postępowanie sądowe Ubezwłasnowolnienie Postępowanie cywilne Ustawa o dostępie do informacji publicznej Związki zawodowe

Odpowiedzialność - prawo obowiązek ponoszenia przewidzianych przez przepisy prawne konsekwencji zachowania się własnego lub innych osób.

Według słownika PWN odpowiedzialnością jest obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje lub czyjeś czyny oraz przyjęcie na siebie obowiązku zadbania o kogoś lub o coś

Odpowiedzialność moralna a odpowiedzialność prawna

Dwoma podstawowymi kategoriami odpowiedzialności są:

1. Odpowiedzialność moralna - jest każdym rodzajem przyjmowania na własne sumienie obowiązku opieki i odpowiadania za siebie, kogoś lub coś. W odróżnieniu od odpowiedzialności prawnej jest subiektywna i nie może być egzekwowana przez organy państwowe.
2. Odpowiedzialność prawna - staje się stanem faktycznym w momencie popełnienia czynu zabronionego. Występuje pomiędzy obywatelem a Państwem. Jej dokładne regulacje spisane są w ustawach.

Nie powinno się ich ze sobą utożsamiać. Jednakże występują przypadki, gdy na sprawcy ciąży:

• jednocześnie odpowiedzialność prawna i moralna (np. kradzież, dewastacja)
• jedynie odpowiedzialność moralna, bez konsekwencji prawnych (np. zdrada małżeńska)
• jedynie odpowiedzialność prawna, bez odpowiedzialności moralnej (np. żebranie, dezercja - w pewnych przypadkach, biorąc pod uwagę motywy kierujące sprawcą możemy z etycznego punktu widzenia uznać go za niewinnego pomimo iż dopuścił się on złamania prawa)

Rodzaje odpowiedzialności prawnej

Odpowiedzialność konstytucyjna	Jest następstwem naruszenia Konstytucji lub ustawy, popełnionym w związku ze sprawowaną funkcją lub w zakresie swojego urzędowania ponoszona przez: Prezydenta, Prezesa Rady Ministrów członków Rady Ministrów Prezesa Narodowego Banku Polskiego Prezesa Najwyższej Izby Kontroli członków Krajowej Radiofonii i Telewizji osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych posłów i senatorów. Odpowiedzialność konstytucyjna egzekwowana jest w Polsce przez Trybunał Stanu, który pełni funkcje organu władzy sądowniczej wyżej wymienionych funkcjonariuszy państwowych.
Odpowiedzialność cywilna	Jest sytuacją prawną na podstawie której powstaje zobowiązanie do kompensacji szkody wyrządzonej poprzez działania podmiotu (odpowiedzialność deliktowa - ex delicto), niewykonanie działań lub zachowanie przy nich nienależytej staranności (odpowiedzialność kontraktowa - ex contractu). Warunkami koniecznymi do powstania odpowiedzialności cywilnej są: szkoda skutkuje uszczerbkiem w dobrach osoby poszkodowanej szkoda została spowodowana działaniem ludzkim lub innym zdarzeniem, z którym norma prawna łączy odszkodowawczy obowiązek pomiędzy szkodą, a działaniem musi być związek przyczynowy Więcej informacji na ten temat - Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność karna	Pojawia się w wyniku dopuszczenia się czynu zabronionego ustawą obowiązującą w czasie jego popełnienia. Ustawa wyróżnia dwa typy czynów zabronionych: popełnione umyślnie popełnione nieumyślnie Odpowiedzialność karna występuje również, gdy dojdzie do: współpracy, pomocy, zaniechania, bądź podżegania do popełnienia przestępstwa. Czyny zabronione zagrożone są karą grzywny, zawieszenia bądź pozbawienia wolności. Wysokość kary zależna jest od następstwa czynu. Warunkiem koniecznym do powstania odpowiedzialności karnej są: sprawcy można przypisać winę społeczna szkodliwość nie jest znikoma

Bibliografia

• Babiarz P.(2018)Zasady i przesłanki odpowiedzialności cywilnej "Doradztwo Prawne. Przemysław Babiarz"
• Drabik L.(2018)Odpowiedzialność, "PWN Słownik Języka Polskiego"
• Gajewski K.(2009)Odpowiedzialność moralna i posłuszeństwo, Staromiejski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Warszawa
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(1997), Dz.U. nr 78 poz. 483
• Opaliński B.(2011)Trybunał Stanu w polskim porządku ustrojowym. Zagadnienia wybrane "Przegląd prawa konstytucyjnego" nr 2
• Peno M.(2015)Prawna odpowiedzialość z tutułu pełnienia roli społecznej"Acta Universitatis Lodziensis" nr 74
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny(1997), Dz.U. nr 88 poz. 553
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (1964), Dz.U. nr 16 poz. 93

Przypisy

Autor: Karolina Mączek