Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Polecane artykuły
Spółka akcyjna Spółka komandytowo-akcyjna Spółka komandytowa Spółka jawna Spółka partnerska Akt założycielski Komplementariusz Prokura Prokurent

Spółka z ograniczona odpowiedzialnością (spółka z o.o.) - to kapitałowa spółka handlowa, która może być założona przez jedną bądź więcej osób (chyba, że przepisy stanowią inaczej). Tworzona jest dla realizacji każdego prawnie dozwolonego celu, najczęściej w celach gospodarczych, ale również charytatywnych (B. Gnela i in. 2016, s. 47; W.J. Katner i in. 2017, s. 155).

Spółkę z o.o. reguluje Kodeks spółek handlowych (Z. Muras 2017, s. 360).

Firma spółki z o.o.

Firma spółki to nazwa, pod którą będzie ona prowadzić działalność w obrocie gospodarczym (J. Jacyszyn i in. 2016, s. 212). Inaczej mówiąc, jest złożonym oznakowaniem, które indywidualizuje przedsiębiorcę w obrocie.

Zgodnie z art. 160 k.s.h., firma spółki może być dowolna, powinna posiadać jednak dopisek w postaci: "z ograniczoną odpowiedzialnością”. Ponadto można posługiwać się skrótami: "spółka z o.o.” oraz "sp. z o.o.”.

Firma nie powinna naruszać praw osób trzecich i musi pozostać zgodną z ogólnymi zasadami prawa firmowego, które jest określone w Kodeksie cywilnym (art. 43 k.c.).

Umowa spółki z o.o.

Powołanie spółki następuje przez jednego lub więcej wspólników. Do powstania spółki konieczne jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego (art. 157 k.s.h.).

"Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna określać:

• firmę i siedzibę spółki,
• przedmiot działalności,
• wysokość kapitału zakładowego,
• czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
• liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony” (art. 157 k.s.h).

Umowa spółki zawierana jest pod rygorem nieważności.

Można skorzystać z wzorca umowy spółki z o.o., który udostępniany jest przez Ministra Sprawiedliwości w ramach systemu teleinformatycznego. Tego typu umowa powinna posiadać podpis elektroniczny pod rygorem nieważności (nie wymaga się wówczas formy aktu notarialnego). Nazywana jest elektroniczną spółką z o.o., zakładaną w trybie "S-24”, co oznacza, że na jej zarejestrowanie potrzebny jest tylko jeden dzień - 24 godziny (S. Szulik 2011, s. 23). Aby zmienić umowę spółki, konieczne jest: podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników większością 2/3 głosów, notarialne zaprotokołowanie tej uchwały, zgłoszenie w rejestrze wprowadzonych zmian i jej rejestracja.

Zawarcie umowy spółki jest równoznaczne z powstaniem spółki z o.o. w organizacji (Z. Muras 2017, s. 361; W. J. Katner 2017, s. 158).

Spółka z o.o. w organizacji

W okresie pomiędzy zawiązaniem spółki, a jej rejestracją, spółka nazywana jest spółką z o.o. w organizacji. Tego typu spółka:

• może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania
• może pozywać i być pozywana
• działa pod własną firmą, jednakże z dopiskiem "w organizacji”
• jest wyodrębniona pod względem organizacyjnym i majątkowym.

Spółkę z o.o. w organizacji reprezentuje zarząd lub pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą wspólników (art. 161 k.s.h).

Z chwilą wpisu do rejestru, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (J. Jacyszyn 2016, s. 207).

Etapy powstawania spółki z o.o.

Do podstawowych etapów powstawania spółki z o.o. zalicza się (Z. Muras 2017, s. 361):

• zawarcie umowy, zwane zawiązaniem spółki
• wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie kapitału zakładowego
• powołanie zarządu
• powołanie rady nadzorczej bądź komisji rewizyjnej
• wpis do rejestru (w momencie wpisu, spółka otrzymuje osobowość prawną, jednakże jej zgłoszenie do rejestru musi nastąpić w ciągu 6 miesięcy od dnia zawiązania spółki, w innym przypadku – umowa wygasa).

"Zgłoszenie spółki z o.o. do sądu rejestrowego powinno zawierać:

• firmę, siedzibę i adres spółki
• przedmiot działalności spółki
• wysokość kapitału zakładowego
• określenie, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział
• nazwiska, imiona i adresy członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki
• nazwiska i imiona członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli ustawa lub umowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej
• jeżeli wspólnicy wnoszą do spółki wkłady niepieniężne – zaznaczenie tej okoliczności
• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony
• jeżeli umowa wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki – oznaczenie tego pisma.” (art. 166 k.s.h.).

Kapitał zakładowy powinien być wniesiony do spółki przez wspólników przed jej zarejestrowaniem. Może być pokryty wkładami pieniężnymi, a także niepieniężnymi. Jednakże w przypadku spółki, której umowę zawarto z wykorzystaniem wzorca umowy, kapitał zakładowy powinien składać się wyłącznie z wkładów pieniężnych (B. Gnela i in. 2016, s. 49).

Spółka z o.o. może być rozwiązana po przeprowadzeniu likwidacji, w momencie wykreślenia spółki z rejestru (Z. Muras 2017, s. 364).

Udziały w spółce z o.o.

Udział jest cząstką kapitału zakładowego oraz stanowi on ogół praw i obowiązków majątkowych i niemajątkowych wspólnika. Jego minimalna wartość nominalna, określona w umowie spółki, wynosi 50 zł (W. J. Katner 2017, s. 158).

Umowa spółki wskazuje, ile udziałów może posiadać każdy wspólnik –tylko jeden, lub więcej. W przypadku gdy liczba udziałów jest większa niż jeden, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być zarówno równe, jak i niepodzielne (art. 153 k.s.h.).

Kodeks spółek handlowych przewiduje także możliwość umorzenia (unieważnienia) udziałów (art. 199 k.s.h.).

Wspólnicy spółki z o.o.

Wspólnikiem spółki z o.o. może zostać: osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Jednakże spółki tej nie może założyć inna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki swoim osobistym majątkiem. Mają także równe prawa i obowiązki, chyba że przepisy bądź umowa spółki stanowią inaczej (Muras Z. 2017, s. 360-362).

Osoby fizyczne, które chcą założyć spółkę z o.o. powinny mieć pełną zdolność do czynności prawnych (M. Król-Gajewska, A. Wyrzykowska 2017, s. 21). Wspólnikami spółki z o.o. mogą być także wspólnicy spółki cywilnej (J. Jacyszyn i in. 2016, s. 206).

Obowiązki wspólników:

• obowiązek wniesienia wkładów
• obowiązek wyrównania brakującej wartości aportu
• obowiązek dokonywania dopłat w stosunku do udziałów
• dostarczanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych
• obowiązek lojalności względem spółki
• inne.

Prawa wspólników:

• Prawa majątkowe:
• prawo do udziału w zysku – prawo do dywidendy (zysk dzielony jest w stosunku do udziałów poszczególnych wspólników)
• prawo do udziału w nadwyżce polikwidacyjnej (czyli tej części majątku, która pozostała po spłacie wszystkich wierzytelności)
• prawo do zbycia udziału
• prawo do żądania wyłączenia wspólnika
• Prawa korporacyjne:
• prawo do udziału w zgromadzeniu wspólników
• prawo do indywidualnej kontroli spółki
• prawo głosu na zgromadzeniu wspólników (Z. Muras 2017, s. 362; W.J. Katner 2017, s. 159-162).

Cechy spółki z o.o.

Spółka z o.o. (J. Jacyszyn i in. 2016, s. 205; Muras Z. 2017, s. 360; Kodeks spółek handlowych):

• łączy w sobie cechy spółek handlowych i osobowych
• występuje zarówno w obrocie krajowym, jak i zagranicznym
• umowa spółki wymaga formy aktu notarialnego
• podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS)
• ma osobowość prawną, którą nabywa z chwilą wpisu do rejestru
• działa w oparciu o kapitał zakładowy, podzielony na udziały, który powinien wynosić co najmniej 5000 zł, a wartość nominalna udziałów nie powinna być niższa niż 50 zł
• wkłady do spółki mogą mieć postać pieniężną i niepieniężną (aport)
• działa poprzez swoje organy
• może w własnym imieniu zaciągać zobowiązania i rozporządzać prawami
• za swoje zobowiązania spółka ponosi pełną odpowiedzialność całym swoim majątkiem.

Organy w spółce z o.o.

Wśród organów spółki z o.o. wyróżnić można (W.J. Katner 2017, s. 162-165; Z. Muras 2017, s. 363-364):

• Zarząd – kieruje bieżącą działalnością spółki, a także reprezentuje ją na zewnątrz. W skład zarządu mogą wchodzić tylko osoby fizyczne z pełną zdolnością do czynności prawnych, niekarane za przestępstwa. Mogą to być zarówno wspólnicy, jak i osoby spoza spółki. Zarząd może być jedno lub kilku osobowy. Zazwyczaj powoływany i odwoływany jest przez wspólników w drodze uchwały bądź przez radę nadzorczą. Członkowie zarządu nie mogą zajmować się konkurencyjnymi interesami, jeżeli nie wyraziła na to zgody spółka.
• Rada nadzorcza – powoływana jest, jeżeli umowa spółki tak stanowi. Obowiązek powoływania rady nadzorczej pojawia się w momencie, gdy kapitał zakładowy jest wyższy niż 500 000 zł, a liczba wspólników przekracza 25. W skład rady wchodzi co najmniej trzech członków powoływanych (zwykle na okres 1 roku) i odwoływanych (w każdym czasie) w drodze uchwały wspólników. Rada nadzoruje działalność spółki w każdym zakresie, nie może jednak wydawać zarządowi wiążących poleceń na temat prowadzenia spółki. Działalność rady nadzorczej opiera się na podejmowaniu uchwał.
• Komisja rewizyjna – także powoływana jest jeżeli umowa spółki tak stanowi lub gdy kapitał zakładowy jest wyższy niż 500 000 zł, a liczba wspólników przekracza 25. Skład rady nadzorczej obejmuje trzech wspólników powoływanych i odwoływanych w taki sam sposób, jak w przypadku rady nadzorczej. Komisja zajmuje się oceną: sprawozdań z działalności zarządu spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy pod kątem zgodności z księgami, dokumentami oraz stanem faktycznym, a także wniosków zarządu, związanych z podziałem zysków i pokryciem strat. Komisja składa także zgromadzeniu wspólników coroczne pisemne sprawozdanie z wyników oceny. Komisja rewizyjna nie sprawuje stałego nadzoru, stanowi wewnętrzny organ kontroli finansowej spółki. Nie jest zbyt często spotykanym organem. Komisja jest rzadko spotykanym organem.
• Zgromadzenie wspólników – najwyższy organ decyzyjny w spółce, który działa poprzez podejmowanie uchwał. Zgromadzenia mogą być zwyczajne (6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego) lub nadzwyczajne (w szczególnych przypadkach bądź na żądanie uprawnionych podmiotów). Zgromadzenie rozpatruje i zatwierdza sprawozdania zarządu, podejmuje uchwały o podziale zysku lub pokryciu straty, udziela absolutorium członkom organów spółki z wykonania ich obowiązków. Zgromadzenie wspólników zwołuje zarząd.

Siedziba spółki z o.o.

Siedzibą spółki z o.o. jest miejscowość, w której siedzibę posiada zarząd spółki (art. 41 k.c.). Konieczne jest, aby siedziba spółki znajdowała się na terenie Polski. W momencie przeniesienia siedziby spółki za granicę, następuje rozwiązanie spółki. Siedziba spółki nie jest równoznaczna z jej adresem. Adres to miejscowość, ulica i numer nieruchomości. Adres potrzebny jest do uzupełnienia wniosku o wpis spółki do KRS, natomiast siedziba musi zostać określona w umowie spółki (J. Jacyszyn 2016, s. 213).

Bibliografia

• Białkowski M. (2013). Ochrona kapitału spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, "Zarządzanie i Finanse”, nr 1.
• Gnela B. (red.) (2016). Prawo handlowe dla ekonomistów, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Gos W. (2012). Dopłaty do kapitału w spółce z o.o., "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 45.
• Jacyszyn J. (red.) (2016). Spółki handlowe – pytania i odpowiedzi, Wolters Kluwer, Warszawa
• Katner W. J. (red.) (2017). Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Kotowicz M. (2014). Kapitał zakładowy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – skuteczny instrument ochrony wierzycieli, "Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza”.
• Król-Gajewska M., Wyrzykowska A. (2017). Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Muras Z. (2017). Podstawy prawa, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa.
• Szulik S. (2011). Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zawiązywana w trybie "S24” – elektroniczny sposób tworzenia spółki z o.o. czy wprowadzenie do KSH spółki z o.o. bis?, "Zeszyty Naukowe Prawa Gospodarczego i Handlowego”, nr 1.
• Ustawa z dn. 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
• Ustawa z dn. 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Michał Frąckowiak, Magdalena Szopa, Magdalena Szczygieł