Współczynnik dzietności

Współczynnik dzietności
Polecane artykuły
Bezrobocie dobrowolne Stopa zatrudnienia Wykluczenie społeczne Status społeczny Osoba bierna zawodowo Świadczenie przedemerytalne Skutki bezrobocia Prekariat Bezrobocie

Współczynnik dzietności liczba dzieci, które urodziłaby przeciętnie kobieta w ciągu całego okresu rozrodczego, przy założeniu, że w poszczególnych fazach tego okresu rodziłaby z intensywnością obserwowaną w badanym roku, tzn. przy przyjęciu cząstkowych współczynników płodności z tego okresu za niezmienne.

Wzór

Współczynnik dzietności ogólnej obliczmy według wzoru:

$W_{\text{dz.}}=\sum _{x=15}^{49}W_{\text{pł(x)}}$

Gdzie:

$W_{\text{pł(x)}}$-współczynnik płodności dla poszczególnych roczników wieku rozrodczego kobiet, w przeliczeniu na jedną kobietę

Prosta zastępowalność pokoleń

Prosta zastępowalność pokoleń określa stan kiedy liczba urodzeń i zgonów jest sobie równa i co za tym idzie populacja ludzi nie zmienia się (w długim okresie oraz zakładając utrzymanie się danego reżimu reprodukcji) Dla demografów jest to stan pożądany, ponieważ oznacza to, że jest osiągnięta pewna stabilizacja w strukturze ludności.

Współczynnik dzietności powyżej poziomu 2,1 gwarantuje prostą zastępowalność pokoleń.

Przyczyny niskiej dzietności w Polsce

Bariery rodzicielstwa w postrzeganiu Polaków .
Najczęstszymi oraz najważniejszymi determinantami rezygnacji z posiadania dzieci są:

• złe warunki materialne spowodowane brakiem pracy oraz niepewnością zatrudnienia
• bezpłodność
• brak stabilnego związku
• ryzyko obciążenia dziecka chorobą genetyczną
• trudność pogodzenia wychowania dziecka z karierą zawodową
• wysokie koszty wychowania dzieci
• brak miejsc w żłobkach i przedszkolach
• niskie zasiłki na urlopie macierzyńskim i wychowawczym

Dodatkowo możemy wyróżnić cztery podstawowe grupy przeszkód w podjęciu decyzji o dziecku:

• Przeszkody wynikające z przekonań jednostki
• Przeszkody wynikające z niedostatecznego wsparcia rodziców przez politykę publiczną (polityka rodzinna)
• Przeszkody wynikające z trudnej sytuacji materialnej, niepewności pracy i niepewnej przyszłości (trudności materialne i niepewna przyszłość)
• Przeszkody wykluczające możliwość podjęcia decyzji o dziecku (bariery oviektywne)

Instrumenty oddziaływania na poziom dzietności

W swoim artykule Anna Baranowska-Rataj i Anna Matysiak wyróżniają dwie grupy instrumentów oddziaływania na poziom dzietności:

• Instrumenty, które ułatwiają łączenie kariery zawodowej z opieką nad dziećmi
  • opieka instytucjonalna
  • poprawa dostępności usług opiekuńczych
  • urlopy macierzyńskie i wychowawcze
  • zasiłki macierzyńskie
• Instrumenty, które rekompensują wydatki rodzin wychowujących dzieci
  • interwencja państwa w strukturę cen artykułów i usług związanych z nauką, rozwojem i zdrowiem dzieci
  • podwyższenie zasiłków
  • wprowadzenie ulg rodzinnych

Przydatne linki

• Lista państw świata według współczynnika dzietności, Factbook

Bibliografia

• Współczynnik dzietności, (2018), PWN
• Baranowska-Rataj A., Matysiak A. (2012) Czy znamy lekarstwo na niską dzietność? Międzynarodowe badania ewaluacyjne na temat polityki rodzinnej, "Polityka Społeczna", nr 7, s. 9-14
• Kotowska I. E. (2014) Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013. Raport tematyczny, Ministerstwo Pracy i Polityki społecznej i Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa
• Szukalski P. (2009) Czy w Polsce nastąpi powrót do prostej zastępowalności pokoleń?. "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", nr 231 "Przyszłość demograficzna Polski", s. 59-75
• Wolańska W. (2016) Przestrzenne zróżnicowanie współczynnika dzietności, przeciętnego dalszego trwania życia oraz współczynnika starości w Polsce w latach 2003–2013, "Studia i Prace WNEiZ US", nr 44/2, s. 503-515

Przypisy

Autor: Daria Musiał