Dodatki do wynagrodzeń

Dodatki do wynagrodzeń stanowią część wynagrodzenia za pracę. Istnieją dodatki obligatoryjne, wynikające z przepisów prawa oraz fakultatywne, które pracodawca może wprowadzić w zakładzie pracy (art. 77,Kodeks pracy, 1974).

TL;DR

Artykuł omawia różne rodzaje dodatków do wynagrodzeń, takie jak dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatek za pracę w porze nocnej, dodatki do zasiłku rodzinnego, dodatek z tytułu urodzenia dziecka, dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem, dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka, dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka, dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego oraz dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania. Artykuł przedstawia warunki i wysokości tych dodatków.

Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych

wynosi on 100 % wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych wypadających w nocy, w niedzielę i święta, jeśli nie są one dniami pracy pracownika, i 50 % w przypadku godzin nadliczbowych nie wymienionych wyżej (art. 151, Kodeks pracy, 1974).

Dodatek za pracę w porze nocnej

Za pracę w porze nocnej przysługuje dodatek. Wynosi on 20 % wysokości stawki godzinowej za każdą godzinę pracy w porze nocnej (Art. 151, 8, Kodeks pracy, 1974).

Dodatki do zasiłku rodzinnego

To forma pomocy ze strony państwa, która w zależności od charakterystyki danego zasiłku może mieć charakter jednorazowy lub okresowy. Cechy tego świadczenia to (art. 1, Rozporządzenie,2006):

• Są to świadczenia rodzinne przysługujące podmiotom, które uzyskały prawo do zasiłku rodzinnego i spełniły dodatkowe kryteria wymagane dla danego dodatku, czyli znalazły się w określonej sytuacji życiowej. Zatem ich dochody nie mogą przekraczać wysokości określonej dla otrzymania zasiłku rodzinnego.
• Wysokości dodatków określa ustawa o świadczeniach rodzinnych i rozporządzenie Rady Ministrów. Rada gminy w drodze uchwały może podnieść kwoty dodatków do zasiłku rodzinnego a podwyższenie tych kwot finansowane jest ze środków własnych gminy.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Z tytułu urodzenia dziecka przysługuje jednorazowy dodatek (art. 9, Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości dochodu rodziny, 2006):

• Wniosek o jego przyznanie mogą składać matka, ojciec dziecka, opiekun prawny oraz osoba, która złożyła wniosek o przysposobienie dziecka, jeśli wcześniej dodatku nie otrzymali jego rodzice.
• Dodatek przysługuje opiekunowi faktycznemu dziecka do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. Jego szczególny socjalny charakter jest związany z likwidacją zasiłku porodowego i jednorazowego zasiłku macierzyńskiego, które do dnia wejścia ustawy o świadczeniach rodzinnych w życie były formą wsparcia związaną z porodem. Wysokość tego dodatku określona jest kwotowo i wynosi 1000 zł na każde urodzone lub przysposobione dziecko.

W przypadku zbiegu prawa do dodatku z prawem do świadczenia z tytułu urodzenia dziecka finansowanego z budżetu państwa (becikowe) przysługuje jedno świadczenie wybrane przez osobę uprawnioną.

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem

W okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje matce, ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu.(Rozporządzenie, art. 9, 2006):

• Aby go otrzymać osoba uprawniona musi przebywać na urlopie wychowawczym. Kierowany jest do pracowników a zatem wnioskodawca musi pozostawać w stosunku ubezpieczenia. W przypadku kiedy oboje rodziców przebywa na urlopie wychowawczym przysługuje jeden dodatek.

Okres korzystania z dodatku związany z długością urlopu wychowawczego wynosi (art. 7, Rozporządzenie, 2006):

• 24 miesiące kalendarzowe - okres podstawowy,
• 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje się opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
• 72 miesiące kalendarzowe, jeżeli sprawuje się opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Dodatek przysługuje w wysokości 400 zł miesięczne.

Dodatek nie przysługuje, jeśli osoba uprawniona (art. 47, Kodeks pracy,1974):

• bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w zatrudnieniu przez okres krótszy niż 6 miesięcy,
• podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
• dziecko przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez co najmniej 5 dni w tygodniu, w żłobku albo w przedszkolu, z wyjątkiem:
  • dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności przebywającego w żłobku albo w przedszkolu z powodów terapeutycznych,
  • dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej, z wyjątkiem zakładów, o których mowa w art. 3 pkt 7,
  • oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
• w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego,

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka

przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka w sytuacji, gdy drugi z rodziców dziecka nie żyje albo ojciec dziecka jest nieznany. Jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją to również przysługuje jej ten dodatek.

Wysokość dodatku (art. 9, Rozporządzenie Rady Ministrów, 2006):

• 170,00 zł - miesięcznie (nie więcej niż 340,00 zł na wszystkie dzieci),
• 250,00 zł - miesięcznie w przypadku dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności (nie więcej niż 500,00 zł na wszystkie dzieci).

W sytuacji gdy podmiot uprawniony na skutek upływu ustawowego okresu utraci prawo do zasiłku dla bezrobotnych, dodatek nie przysługuje na żadne dziecko w rodzinie.

Osobą samotnie wychowującą dziecko jest panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostająca w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osoba rozwiedziona, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem (Sierpowska I, 2011, s. 168).

Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej

przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka. Dodatek przysługuje w wysokości 80,00 zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego. Rodziną wielodzietną jest rodzina wychowująca co najmniej troje dzieci. Jest to forma wspierania wielodzietności (Sadowski Z. Wach T. Leksykon pracy, s. 151).

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka

ma za zadanie wesprzeć dzieci niepełnosprawne a w szczególności zapewnić im środki na zwiększone wydatki z tytułu kształcenia i rehabilitacji. Może się o niego ubiegać matka, ojciec, opiekun prawny lub faktyczny dziecka oraz osoba ucząca się. W celu otrzymania dodatku dziecko do 16 roku życia musi posiadać orzeczenie o niepełnosprawności a powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, orzeczenie o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Wysokość dodatku (art. 6, Rozporządzenie,2006):

• 60,00 zł - miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia
• 80,00 zł - miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego. Przysługuje on raz w roku, w wysokości 100,00 zł na dziecko (Rozporządzenie, art. 4, 2006).

Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się w wysokości (art. 8, Rozporządzenie Rady Ministrów, 2006):

• 90 zł miesięcznie na dziecko w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
• 50 zł miesięcznie na dziecko w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej.

Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.

Dodatki do wynagrodzeń — artykuły polecane

Ubezpieczenie rentowe — Zasiłek — Zasiłek rodzinny — Zasiłek macierzyński — Świadczenie pielęgnacyjne — Świadczenia rodzinne — Odprawa pośmiertna — Zasiłek celowy — Świadczenie rehabilitacyjne

Bibliografia

• Bińczycki B. (2008), Organizacyjno-prawne uwarunkowania procesu wynagrodzenia pracowników samorządowych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 772
• Ratyński W. (2003), Problemy i dylematy polityki społecznej w Polsce, Difin, Warszawa
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych Dz.U. 2006 nr 130 poz. 903
• Sadowski Z., Wach T. (2003), Leksykon pracy, bezrobocia i zabezpieczenia społecznego, Biblioteczka Pracownicza, Warszawa
• Sierpowska I. (2011), Prawo pomocy społecznej, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze

Autor: Magdalena Madoń,Ewelina Kalicka

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.