Próg podatkowy

Próg podatkowy - to inaczej stawki procentowe, czyli przedziały w skali podatkowej określają, jaką stawką podatku opodatkowane są dochody podatnika [S.Owsiak s. 161]

Najważniejsze elementy składowe w konstrukcji podatku:

• podmiot podatku
• przedmiot podatku
• podstawa opodatkowania
• stawki i skale podatkowe [W. Dolata s. 31]

Według Aliny Majchrzyckiej-Guzowskiej Skala podatkowa jest tworzona ze zbiorów stawek podatkowych, czyli jest to zestawienie tabelaryczne, w którym ujmuje się poszczególne zakresy skali podatkowych wraz z odpowiadającymi im stawkami podatkowymi.[A. Majchrzycka-Guzowska s. 119]

Stawki podatkowe to relacja kwoty podatku do podstawy opodatkowania, stawki dzieli się na stawki kwotowe, które bezpośrednio określają wielkość podatku, którą należy odprowadzić do urzędu skarbowego, a stawka procentowa określa jaka część podstawy opodatkowania to należny podatek.[S. Owsiak s. 160]

Stawki procentowe dzielą się na stałe (proporcjonalne) - wysokość podatku rośnie w takim samym tempie co podstawa opodatkowania i zmienne - wysokość podatku zmienia się wraz ze zmianą podstawy opodatkowania [S. Owsiak s. 161]

Według S. Owsiaka stawki zmienne dzielą się na:

• stawki progresywne - podatek rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania
• stawki regresywne - stawka podatku maleje wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania
• stawka degresywna - jest kombinacją stawki progresywnej i stawki proporcjonalnej (stałej). Przy stawce degresywnej należność podatkowa rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania (czyli progresywnie), ale tylko do pewnego pułapu, po osiągnięciu którego stawka przechodzi w stawkę proporcjonalną. [S. Owsiak s. 160]

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie progów podatkowych, skali podatkowej i stawek podatkowych. W Polsce stosuje się skalę progresywną, a w latach 1998-2008 istniały trzy progi podatkowe. Obecnie są dwa progi podatkowe, a kwota zmniejszająca podatek zależy od wysokości podstawy opodatkowania.

Rodzaje skal podatkowych

W zależności od tego jaka stawka procentowa zostanie wykorzystana wyróżnia się:

• Skalę proporcjonalną (liniową) - ta sama stawka procentowa odpowiada każdej wysokości podstawy opodatkowania. Skalę tą najczęściej stosuje się w podatkach konsumpcyjnych i przychodowych [A. Majchrzycka-Guzowska s. 119]
• Skalę nieproporcjonalną, która dzieli się na:
• progresywną -zastosowanie tej skali oznacza, że w większym stopniu obciążone są osoby o wyższym dochodzie, a w mniejszym stopniu osoby o niższym dochodzie. Większość rozwiniętych gospodarek świata stosuje tą stawkę. [A. Majchrzycka-Guzowska s. 119]
• degresywną - połączenie skali progresywnej i proporcjonalnej. Charakteryzuje się najczęściej małym stopniem progresji i niskim pułapem.[A. Majchrzycka-Guzowska s. 120-121]
• regresywną - skala rzadko stosowana w praktyce, powoduje ona przeciętny spadek stopy opodatkowania [S. Dolata s. 35]

Możliwość konstruowania różnorodnych skali podatkowych stosując różne stawki podatkowe powoduje, ze stają się one elastycznym instrumentem polityki gospodarczej i społecznej. [A. Majchrzycka-Guzowska s. 121]

Progi podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych

W Polsce stosowana jest skala progresywna. W latach 1998-2008 roku miały miejsce trzy progi podatkowe, które kształtowały się na poziomie od 19%, przez 30% do 40%. Zmiany w tych latach miały tylko kwoty wolne od podatku i podstawy opodatkowania. Dla 19% podstawa wahała się od 25 252zł w 1998r. do 44 490zł w 2008r., dla 30% w 1998r. ponad 25 252zł do 50 504zł, w 2008r. ponad 44 490zł do 85 528zł, stopa 40% dla najzamożniejszych kształtowała się w 1998r. ponad 50 504zł, w 2008r. ponad 85 528zł, ponadto w 2008r. deklaracje podatkowe można było składać przez internet. Duże zmiany w Polsce miały miejsce w 2009r. kiedy wprowadzono dwa progi podatkowe stawki wynosiły wtedy 18% (podstawa opodatkowania do kwoty 85 528zł) i 32%(ponad 85 528zł). [W. Nykiel s. 221-223]

W 2018r.(zeznanie podatkowe składane w 2019r.)[1] są dwa progi podatkowe, osoby posiadające podstawę opodatkowania na poziomie do 85 528 zł, muszą swoją podstawę pomnożyć przez 18% i odjąć kwotę zmniejszającą podatek. Natomiast jeśli dochody podatnika przekroczyły kwotę 85 528zł, płaci on 15 395 zł 04 gr plus 32% od kwoty powyżej 85 528 zł minus kwota zmniejszająca podatek.

Kwota zmniejszająca podatek:

• 1440 zł - dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 8000 zł (wówczas nie odprowadza się podatku),
• 1440 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 883 zł 98 gr × (podstawa obliczenia podatku - 8000 zł) ÷ 5000 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł,
• 556 zł 02 gr - dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł,
• 556 zł 02 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 556 zł 02 gr × (podstawa obliczenia podatku - 85 528 zł) ÷ 41 472 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł.

Próg podatkowy — artykuły polecane

Stopa podatkowa — Progresja podatkowa — Dochód osobisty — Stopa bezrobocia — Ulga podatkowa — Krzywa Laffera — Klin podatkowy — Podatek rolny — Podatek progresywny

Bibliografia

• Dolata S. (2013), Podstawy wiedzy o polskim systemie podatkowym, Wolters Kluwer, Warszawa
• Majchrzycka-Guzowska A. (2016), Finanse i prawo finansowe, LexisNexis, Warszawa
• Nykiel W. (2018), Prawo podatkowe w Polsce, Difin, Warszawa
• Owsiak S. (2017), Finanse publiczne Współczesne ujęcie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350

Autor: Katarzyna Nieśpiałowska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.