Strefa wolnocłowa

Strefa wolnocłowa (ang. Free Trade Zone) wyodrębniona część obszaru celnego danego kraju na terenie, którego obowiązują zwolnienia z całości lub części opłat celnych od towarów wprowadzanych na ten obszar. Strefy wolnocłowe są także nazywane wolnymi obszarami celnymi (WOC). Strefy te głównie są związane z prowadzenie handlu detalicznego (Pilarska Cz. 2009, s. 9). Strefa wolnocłowa obok specjalnych stref przemysłowych oraz stref eksportowych stanowi jedną z rodzajów Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE). Specjalne Strefy Ekonomiczne są to strefy uprzywilejowane, w których występują korzystniejsze warunki do prowadzenia działalności w związku ze zwolnieniami z podatku dochodowego, zwolnieniami celnych, uproszczeniami dotyczącymi prowadzenia ewidencji księgowej oraz uproszczonymi warunkami odpraw celnych (Pilarska Cz. 2009, s. 7). Przepisy obecnie regulujące sposób funkcjonowania wolnych obszarów celnych są zawarte we Wspólnotowym Kodeksie Celnym.

TL;DR

Strefa wolnocłowa to obszar celnego danego kraju, na którym obowiązują zwolnienia z opłat celnych. W Polsce istnieje kilka stref wolnocłowych, takich jak Port Lotniczy w Warszawie czy Port Morski w Gdańsku. Po przystąpieniu do Unii Europejskiej tworzenie stref wolnocłowych straciło na znaczeniu, ponieważ cała UE stała się jednym obszarem celnym.

Rozwój stref wolnocłowych

Pierwsza strefa wolnocłowa została stworzona w roku 1896 na terenie Gdańska. Zajmowała obszar 22 hektarów. Kolejna została utworzona 2 lata później w Szczecinie. Pierwszą ustawą regulującą zakres funkcjonowania i tworzenia wolnych obszarów celnych byłą Ustawa o wolnych obszarach celnych z 10 marca 1932 roku. Na jej podstawie stworzono strefę na terenie Gdyni w roku 1934. Kolejna ustawa Prawo celne została uchwalona w 1975 roku. Na jej podstawie w roku 1989 powstało aż 15 wolnych obszarów celnych. Były to Świnoujście, Gliwice, Goleniów, Kędzierzyn-Koźle, Wrocław, Ustka, Poznań, Brody, Darłowo, Terespol, Gryfin, Kołobrzeg, Kołbaskowo, Szczecin, Sulechów (Wołodkiewicz-Donimirski Z. 1994, s. 1) Nowelizacja ustawy Prawo celne wymusiła dostosowanie się istniejących WOC do obowiązujących przepisów, lecz większość z nich nie zdołała w odpowiednim terminie dokonać odpowiednich zmian, w wyniku czego zostały one zlikwidowane (Narękiewicz J. 2009, s. 95) Do 1995 roku w Polsce powstało kolejne 8 wolnych obszarów celnych, takich jak WOC w Gliwicach, na terenie Międzynarodowego Portu Lotniczego Warszawa-Okęcie, w Terespolu, w Sokółce, w Świnoujściu, w Szczecinie, w Gdańsku i w Przemyślu-Medyce (Narękiewicz J. 2009, s. 95) między 1998 a 2004 powstał tylko jeden WOC w Mszczonowie, a zlikwidowane zostały strefy wolnocłowe w Sokółce i Przemyślu-Medyce.

Regulacje prawne po przystąpieniu do Unii Europejskiej

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej obszar celny naszego kraju stał się częścią obszaru celnego całej Wspólnoty, na której terytorium obowiązywały te same przepisy ustanowione w ramach Unii Europejskiej (Narękiewicz J. 2009, s. 96) Tworzenie wolnych obszarów celnych straciło wówczas na znaczeniu, ponieważ teren Unii Europejskiej jest jednym obszarem celnym, na którym występuje przepływ towarów bez opłat celnych oraz kontroli. Zgodnie z art. 166 Wspólnotowego Kodeksu Celnego wolne obszary celne i składy wolnocłowe są częściami obszaru celnego Wspólnoty lub pomieszczeniami znajdującymi się na tym obszarze i oddzielonymi od pozostałej jego części, w których:

• towary niewspólnotowe traktowane są dla celów stosowania należności przywozowych i

obowiązujących w wywozie środków polityki handlowej, jako nie znajdujące się na obszarze celnym Wspólnoty

• określone w przepisach szczególnych towary korzystają, ze względu na ich umieszczenie w

wolnym obszarze celnym lub składzie wolnocłowym, ze środków stosowanych przy wywozie towarów.

Strefy wolnocłowe w Polsce

• Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie

Na jego terenie prowadzony jest bezcłowy handel detaliczny. Towary sprzedawane na terenie portu to głównie alkohol, papierosy, kosmetyki, słodycze. Osoby chcące kupić muszą okazać kartę pokładową.

• Port morski w Gdańsku

Zarządzającym jest Zarząd Morskiego Portu Gdańsk. Składa się z dwóch części Basenu Władysława o powierzchni 31 ha oraz terminalu naftowego Pern o powierzchni 27 ha.

• Port morski w Szczecinie

Zajmuję powierzchnię 11,47 ha. Głównymi towarami tutaj składowanymi są ziarna kakaowca oraz bloki granitowe. Zarządzającym Wolnym Obszarem Celnym w Szczecinie jest Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA

• Port morski w Świnoujściu

Ma powierzchnię 47 ha i jest położony u ujścia Odry. Na terenie portu znajdują się 3 chłodnie o łącznej powierzchni 74,67 m3

• Port rzeczny w Gliwicach

Jest to port śródlądowy, którego zarządcą jest Śląskie Centrum Logistyki. Rocznie przeładowuje ok. 1 600 000 ton towarów.

• Wolny Obszar Celny w Mszczonowie

Znajduje się 40 km od Warszawy. Zarządzany jest przez Centrum Wolnocłowe Wschód-Zachód

• Wolny Obszar Celny w gminie Terespol

Zajmuję powierzchnie 166 ha. Znajduje się na międzynarodowej trasie Berlin-Warszawa-Moskwa. Odbywa się tam obrót towarami takimi jak węgiel, koks, nawozy sztuczne, zboże, drewno. Na terenie WOC prowadzona jest działalność przemysłowa, usługowa, handlowa. Zarządzającym jest Gmina Terespol.

Strefa wolnocłowa — artykuły polecane

Przejście graniczne — Krajowy Punkt Kontaktowy — Odprawa celna — Specjalna Strefa Ekonomiczna — Podatek dochodowy od firm — Obszar chronionego krajobrazu — Kodeks karny — Kabotaż — Tranzyt

Bibliografia

• Golis M. (2011), Wybrane problemy funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w Polsce, Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management nr 41
• Kryńska E. (red.) (2000), Polskie specjalne strefy ekonomiczne - zamierzenia i efekty, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
• Maroń J., Szmigiel K. (2017), Specjalne strefy ekonomiczne - szanse i wyzwania dla rozwoju gospodarki Chińskiej Republiki Ludowej, Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 486
• Narękiewicz J. (2009), Wpływ przystąpienia Polski do Unii Europejskiej na funkcjonowanie wolnego obszaru celnego w Szczecinie, Studia i Prace WNEiZ nr 13
• Pilarska C. (2009), Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny z późniejszymi zmianami 2913/92
• Wilk K. (2013), Strefy uprzywilejowane ekonomicznie motorem rozwoju gospodarczego, Zarządzanie i Finanse, nr 2
• Wołodkiewicz-Donimirski Z. (1994), Wolne obszary celne w Polsce, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa

Autor: Patrycja Walas

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.