Głowa rodziny

Głowa rodziny - osoba, która jest odpowiedzialna za utrzymanie rodziny, podejmuje ważne decyzje z nią związane, najczęściej jest to mężczyzna. W ujęciu biznesowym głowa rodziny często jest właścicielem małego przedsiębiorstwa rodzinnego (Banasiak, A. 2014, s. 129)

TL;DR

Głowa rodziny w małej firmie rodzinnej pełni wiele funkcji, ale brakuje jej zarządzania strategicznego i innowacyjności. Właściciele są oporni na zmiany i działają zachowawczo. Brak wiedzy i doświadczenia w zarządzaniu oraz finansowanie są problemami. Właściciele nie chcą zatrudniać pracowników z zewnątrz, a sytuacja materialna gospodarstwa domowego zależy od głowy rodziny. Kościół uważa, że ojciec powinien być głową rodziny.

Funkcje głowy rodziny w przedsiębiorstwie

Zarządzanie małą firmą rodzinną jest mniej zawiłe niż zarządzanie w dużym przedsiębiorstwie. Właściciel, który najczęściej jest głową rodziny ma wiele funkcji takich jak:

• pełni rolę kierownika firmy i głowy rodziny
• jest równocześnie realizatorem zadań (sprzedawcą, pracownikiem czy też księgowym) i menadżerem (Banasiak, A. 2014, s. 129).

Zarządzanie w rodzinnej firmie

Rzadko kiedy w małych przedsiębiorstwach rodzinnych występuje zarządzanie strategiczne, które powinno być kluczowe w prowadzeniu interesu o takim charakterze. Właściciele posługują się strategiami, które powstają w aktualnych działaniach. Są często przypadkowe i chaotyczne. W ten sposób nie tworzy się sformalizowany plan strategiczny, misja i wizja przedsiębiorstwa. Głównie wykorzystywane są zdroworozsądkowe, jasne i zrozumiałe narzędzia zarządzania strategicznego (Sułkowski, Marjański 2009, s. 86).

Właściciele są oporni na zmiany i działają bardzo zachowawczo. Jest to spowodowane tym, że rodzina boi się ryzyka związanego z nowymi projektami. Wdrażanie innowacji, technologii oraz szukanie nowych rozwiązań jest konieczne w takim środowisku, ponieważ otoczenie jest bardzo konkurencyjne. Dla większości jest to spore wyzwanie, dlatego że koncepcja jest oparta na pomysłach rodziny, a nie na doświadczeniu i wiedzy, które są niezbędne do efektywnego prowadzenia jakiegokolwiek przedsiębiorstwa. Małe firmy zazwyczaj działają krótkookresowo. Dążą do maksymalizacji zysku w krótkim okresie czasu, a planowanie długookresowe nie występuje. Jest to niekorzystne przy tworzeniu nowych projektów dotyczących rozwoju przedsiębiorstw (Banasiak, A. 2014, s. 129-130).

Problemy w małych przedsiębiorstwach rodzinnych

Do podstawowych problemów występujących w niewielkich firmach jest brak wiedzy, doświadczenia i profesjonalizacji zarządzania. Na początku właściciele zwykle nie posiadają odpowiedniego wykształcenia w tym kierunku ani też praktyki co skutkuje problemami z zarządzaniem przedsiębiorstwem. Decyzje są często podejmowane pod wpływem chwili. Są nieuporządkowane i przypadkowe. Zarządzanie dokonuje się na zasadzie metody prób i błędów oraz własnej intuicji. Efektywność działań zakłóca także wprowadzanie kryteriów rodzinnych i emocji, które nie są profesjonalne.

Problemem, który rzutuje na zarządzanie małym przedsiębiorstwem rodzinnym jest aspekt finansowania rozwoju. Z reguły finansowanie oparte jest na kapitale właścicieli. Wykluczone jest korzystanie ze najczęstszego źródła finansowania jakim jest kredyt bankowy, z powodu braku gwarancji odpowiednich zabezpieczeń jak i nie posiadania właściwej historii dla oceny wiarygodności kredytowej.

Do problemów zalicza się także brak chęci zatrudniania pracowników z zewnątrz, którzy posiadają wysokie kwalifikacje. Przedsiębiorcy w obawie o obce wpływy redukują kontakty z otoczeniem. Na przeszkodzie stoi także aspekt finansowy. Właścicieli nie jest często stać na zatrudnienie wysoko wykwalifikowanego pracownika, mimo że tacy są najbardziej pożądani (Banasiak, A. 2014, s. 129-130).

Sytuacja materialna w gospodarstwach domowych

Od głowy rodziny zależy jaką sytuację materialną ma dane gospodarstwo. Największe znaczenie ma wykształcenie oraz aktywność zawodowa jaką podejmuje głowa rodziny. Badania wykazują, że większe jest ryzyko życia w ubóstwie gospodarstwa domowego jeśli głowa rodziny jest bezrobotna niż osób bezrobotnych mieszkających w rodzinach w których głowa rodziny posiada pracę. Z analizy wynika także, że bierność zawodowa głowy rodziny ma większy wpływ na ubóstwo pozostałych członków rodziny niż bezrobocie. Dane pokazują też, że w Polsce w 2005 roku procent gospodarstw domowych, w których co najmniej jedna osoba nie posiadała pracy wyniósł 27 procent. Natomiast w gospodarstwach, w których nie było osób bezrobotnych odsetek ten pokazał zaledwie 9 procent (GUS 2006)(Kurowska, A. 2008, s. 12).

Głowa rodziny — artykuły polecane

Konsultant — Struktura organizacyjna a projekty — Account manager — Typy projektów i ich rodzajowy podział — Wymagane kwalifikacje kierownika — Zarządzanie międzynarodowe — Umiejętności miękkie — Innowator — Przywództwo sytuacyjne

Bibliografia

• Banasiak A. (2014), Społeczna odpowiedzialność biznesu w zarządzaniu małym przedsiębiorstwem rodzinnym, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 15(7)
• Kurowska A. (2008), Skąd się bierze bieda, Zeszyty Forum Obywatelskiego Rozwoju, Nr 5
• Sułkowski Ł., Marjański A. (2009), Firmy rodzinne: jak osiągnąć sukces w sztafecie pokoleń. Poltext, Warszawa

Autor: Magdalena Błasik