Renta

Renta jest to długoterminowe świadczenie pieniężne, które realizowane jest ze środków ubezpieczeniowych. Składa się wraz ze świadczeniami na system zabezpieczenia emerytalnego pracownika i jego rodziny.

TL;DR

Renta to długoterminowe świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego. Może być przyznana na różne przyczyny, takie jak emerytura, renta rodzinna, renta z tytułu ogólnego stanu zdrowia, renta szkoleniowa, renta z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy, renta inwalidzka w systemie zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych oraz renta socjalna. Odpowiednie warunki i kwoty zależą od konkretnego rodzaju renty.

Emerytura (renta starcza)

Jest to dożywotnie świadczenie pieniężne, przysługiwane wszystkim pracownikom po przepracowaniu określonej liczby lat oraz po osiągnięciu określonego poziomu wiekowego (M. Drela s. 15)

Renta rodzinna

Jest to świadczenie, które może otrzymać uprawniony członek rodziny po śmierci osoby, która miała prawo do renty z niezdolności do pracy, emerytury lub po osobie ubezpieczonej, która spełniała warunki do przyznania tych świadczeń. Prawo do renty wypłacane jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Przy ocenie prawa do renty rodzinnej przyjmuje się, że osoba zmarła była niezdolna do pracy. Osoby, które są uprawnione do uzyskania renty:

• dzieci własne, dzieci małżonka
• wnuki, które zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, rodzeństwo
• małżonek, wdowa, wdowiec
• rodzice.

Renta rodzinna różni się w zależności od tego, ile jest osób uprawnionych:

• dla jednej osoby jest to 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu
• dla dwóch osób wynosi 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
• dla trzech i więcej osób uprawnionych wynosi 95% świadczenia, które otrzymywałby zmarły (M. Barzycka-Banaszczyk s. 337)

Renta z tytułu ogólnego stanu zdrowia

Jest rentą z ubezpieczenia społecznego. O ten rodzaj renty ubiegać się mogą osoby, których stan zdrowia nie pozwala im na podjęcie lub kontynuowanie pracy w zawodzie. Przysługuje ona ubezpieczonemu który jest niezdolny do pracy, ma wymagany staż i niezdolność ta powstała w czasie ubezpieczenia.

Niezdolność do pracy

Niezdolną do pracy jest osoba, które utraciła całkowicie lub częściowo zdolności do pracy zarobkowej. Orzeczenia dokonuje lekarz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Niezdolność orzeka się na czas nie dłuższy niż 5 lat. Wyjątkiem jest sytuacja, wtedy kiedy niezdolność jest trwała. W tej sytuacji osoba może ubiegać się o orzeczenie na okres dłuższy niż 5 lat. Wyróżnia się:

• całkowicie niezdolną do pracy - osoba utraciła zdolność do wykonywania pracy
• częściową niezdolność - osoba, która utraciła w dużym stopniu zdolności do pracy
• trwała - brak poprawy zdrowia w przyszłym czasie
• okresowa - możliwość odzyskania zdolności.

Renta szkoleniowa

Stanowi obecnie odmianę renty z tytułu niezdolności do pracy. Wprowadzona została 1 września 1997 roku i przyznawana jest na okres 6 miesięcy na wniosek starosty, z możliwością przedłużenia do 30 miesięcy. Okres pobierania renty szkoleniowej może ulec zmianie, skróceniu jeśli przed jego upływem starosta zawiadomi organ o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub o tym, że dana osoba, której przyznano rentę, nie poddała się przekwalifikowaniu. Przeznaczeniem tej renty jest pomoc osobie niezdolnej do wykonywania aktualnej pracy, aby mogła się przekwalifikować i uzyskać kwalifikacje które pozwolą jej na wykonywanie innej pracy zarobkowej. Renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy, nie może być niższa w porównaniu do najniższej renty dla osób, które są częściowo niezdolne (M. Drela s. 208-211)

Renta z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy

Świadczenia są wypłacane z ubezpieczenia chorobowego lub z ubezpieczenia rentownego. Renta z tytułu wypadku jest świadczeniem, które wynikają z ochrony ubezpieczeniowej. Wypłacenie zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjne dokonywane jest poprzez ustawę o świadczeniach pieniężnych.

Wypadek w drodze do pracy lub z pracy jest to nagłe zdarzenie, które spowodowane jest przyczyną zewnętrzną, nastąpiło ono w drodze do pracy lub z miejsca wykonywania pracy,

Wypadek przy pracy jest to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które powodujące śmierć lub uraz. Następuje podczas:

• wykonywania przez pracownika czynność
• wykonywania czynności na rzecz pracodawcy, bez polecenia.

Renta inwalidzka w systemie zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych

Przysługuje żołnierzowi lub funkcjonariuszowi zwolnionego ze służby, który stał się inwalidą na okres stały lub długotrwały:

• w czasie pełnienia służby
• w ciągu 3 lat po zwolnieniu ze służby, jeśli niezdolność nastąpiła w czasie pełnienia służby (M. Drela s. 263-266)

Renta socjalna

Przysługuje ona osobie w pełni niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu. Naruszenie organizmu powinno powstać w sprecyzowanym okresie, a także przed ukończeniem 18 roku życia. Z najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 84%. Z jej kwoty odlicza się zaliczkę na podatek dochodowy, a także na składkę z ubezpieczenia zdrowotnego.

Renta — artykuły polecane

Renta inwalidzka — Zasiłek — Dodatki do wynagrodzeń — Ubezpieczenie rentowe — Świadczenie rehabilitacyjne — Zasiłek pielęgnacyjny — Zasiłek wychowawczy — Zasiłek macierzyński — Zasiłek rodzinny

Bibliografia

• Barzycka-Banaszyk M. (2017), Prawo pracy, C.H. Beck, Warszawa
• Drela M. (2016), Renta w prawie polskim, Wydział Prawa Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
• Kryśpiak I. (2008), Koordynacja wspólnotowa emerytur i rent, Polityka Społeczna
• Strmińska-Mietlińska A. (2015), Zatrudnienie niezdolność do pracy niepełnosprawność, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Dagmara Birgiel

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.