Oscylator: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Oscylator''' - Oscylator to urządzenie, które jest źródłem sygnału A.C. Sygnał ten jest powtarzalny i powstaje na zaciskach wyjściowych be [[potrzeby]] wprowadzania danych (nie uwzględniając zasilania D.C.). Sygnał tak wygenerowany mam zazwyczaj stałą amplitudę. | |||
'''Oscylator''' | |||
Kształt fali oraz jego [[amplituda]] są zwykle określone przez konstrukcje obwodu oscylatora jak i wartości składowych. W zależności od konstrukcji urządzenia częstotliwości fali wyjściowej może być stała lub [[zmienna]]. | Kształt fali oraz jego [[amplituda]] są zwykle określone przez konstrukcje obwodu oscylatora jak i wartości składowych. W zależności od konstrukcji urządzenia częstotliwości fali wyjściowej może być stała lub [[zmienna]]. | ||
| Linia 22: | Linia 7: | ||
==Podział oscylatorów ze względu na częstotliwości== | ==Podział oscylatorów ze względu na częstotliwości== | ||
Oscylatory często rozróżnia się ze względu na częstotliwość ich sygnału wyjściowego | Oscylatory często rozróżnia się ze względu na częstotliwość ich sygnału wyjściowego | ||
* ''' | * ''' Oscylator niskiej częstotliwości (LFO) ''' - emituje częstotliwość poniżej 20 Hz. Termin tej jest często używany w dziedzinie syntezatorów audio by odróżnić go od oscylatora częstotliwości dźwięku. Oscylatory audio wytwarzają częstotliwości w zakresie audio, tj. między 16 a 20 Hz, | ||
* '''Oscylator RF''' - wytwarza sygnały radiowe (RF) o częstotliwości od około 100 kHz do 100 GHz. | * '''Oscylator RF''' - wytwarza sygnały radiowe (RF) o częstotliwości od około 100 kHz do 100 GHz. | ||
* ''' Falownik''' | * ''' Falownik''' - oscylator zaprojektowany do wytwarzania prądu zmiennego o wysokiej mocy pry zasilaniu prądem stałym.(<ref>F. Gołek 2009 </ref>) | ||
==Typy oscylatorów == | ==Typy oscylatorów== | ||
* ''' Oscylatory sinusoidalne''' | * ''' Oscylatory sinusoidalne''' - obwody takie worzą fale sinusoidalna. Ma ona stałą amplitudę oraz częstotliwość. Te oparte na obwodach rezonansowych LC lub rezonatorach kształtów znajdują zastosowanie w ultradźwiękach i radiach, jedna przy audio i bardzo niskich częstotliwościach rzeczywisty rozmiar elementów rezonansowych L i C jest [[zbyt]] duży żeby mógł stać się praktyczny, | ||
* ''' Sscylatory LC''' - induktory oraz kondensatory połączone są w obwodzenie rezonansowym, który wytwarza bardzo dokładny kształt fali sinusoidalnej oraz cechuje się dość dobrą stabilnością częstotliwości, oznacza to, że przy zmianie napięcia zasilania DC lub zmiany temperatury otoczenia częstotliwość pozostaje bez zmian. Równocześnie dzięki zastosowaniu zmiennych cewek indukcyjnych lub kondensatorów można wytworzyć oscylator o zmiennej częstotliwości, tzw. Dostrajany. Oscylatory LC znajdują szerokie zastosowanie w odbieraniu ora generowaniu sygnałów RF kiedy potrzebna jest [[zmiana]] częstotliwości, | * ''' Sscylatory LC''' - induktory oraz kondensatory połączone są w obwodzenie rezonansowym, który wytwarza bardzo dokładny kształt fali sinusoidalnej oraz cechuje się dość dobrą stabilnością częstotliwości, oznacza to, że przy zmianie napięcia zasilania DC lub zmiany temperatury otoczenia częstotliwość pozostaje bez zmian. Równocześnie dzięki zastosowaniu zmiennych cewek indukcyjnych lub kondensatorów można wytworzyć oscylator o zmiennej częstotliwości, tzw. Dostrajany. Oscylatory LC znajdują szerokie zastosowanie w odbieraniu ora generowaniu sygnałów RF kiedy potrzebna jest [[zmiana]] częstotliwości, | ||
* ''' Oscylator RC (lub CR)''' - | * ''' Oscylator RC (lub CR)''' - dla niskich częstotliwości takich jak audio, wartości L i C potrzebne do wytworzenia obwodu rezonansowego będą zbyt duże oraz nieporęczne, żeby być praktycznymi. Z tego powodu rezystory oraz kondensatory używane są w kombinacjach typu RC aby generowany fale sinusoidalne na tych częstotliwościach, jednak jest to dużo trudniejsze by uzyskać czysty kształt fali za pomocą R i C. Taki oscylatory o niskich częstotliwościach w wielu aplikacjach audio, | ||
* ''' Oscylator krystaliczny''' | * ''' Oscylator krystaliczny''' - kiedy potrzebna jest stała częstotliwości (np. przy częstotliwościach radiowych lub wyższych) cechująca się wysokim stopniem stabilności, komponentem który określa częstotliwość drgań, jest zwykle kryształ kwarcowy. Wibruje on z dużą dokładnością pod wpływem napięcia przemiennego. Częstotliwość drgań zależy od wymiarów kryształu. Oscylatory wykorzystujące kryształy generują sygnały fal sinusoidalnych lub prostokątnych, są również wykorzystywane do generowania bardzo dokładnych fal nośnych częstotliwości w nadajnikach radiowych. Stanowią również podstawę bardzo dokładnych elementów taktowania zegarów, zegarków oraz systemów komputerowych, | ||
* ''' Oscylator relaksacyjny''' | * ''' Oscylator relaksacyjny''' - w odróżnieniu od oscylatorów fal sinusoidalnych wytwarzają fale prostokątne lub impulsowe. Aby je wytworzyć używają dwóch wzmacniaczy oraz sieci kontroli częstotliwości, która wytwarza opóźnienie czasowe między akcjami. Dwa wzmacniacze działają na zmianę jeden w trybie włączenia, drugi wyłączenia, a ponieważ czas, w którym tranzystory rzeczywiście się przełączają zajmuje tylko mały ułamek każdego cyklu fali, reszta cyklu to "relaks" w czasie gdy sieć pomiaru czasu produkuje pozostałą część fali. Inna nazwą oscylatora tego typu to "astabilny multiwibrator". Nazwa ta wynika z faktu iż oscylatory te zawierają więcej niż jeden element oscylujący. Zasadniczo istnieją dwa oscylatory czyli "wibratory", z których każdy przekazuje część swojego sygnału z powrotem do drugiego, a sygnał wyjściowy zmienia się ze stanu wysokiego n niski i z powrotem z czego wynika, że nie jest on stabilny. Oscylatory relaksacyjne mogą być budowane przy użyciu paru różnych konstrukcji, mogą pracować na wielu różnych częstotliwościach. Używane są zwykle do zadań takich jak wytwarzanie sygnałów cyfrowych o wysokiej częstotliwości, służą również do wytwarzania sygnałów o niskiej częstotliwości dla świateł migających, | ||
* ''' Oscylator sweep ''' | * ''' Oscylator sweep ''' - Przebieg fali typu sweep inaczej nazywamy falą piłokształtną. Oscylator taki ma liniowo zmieniające się napięcie przez prawie cały jeden [[cykl]], po którym następuję szybko powrót do pierwotnej wartości fali. Ten kształt fali jest użyteczny do zmiany częstotliwości oscylatora sterowanego napięciowo, który może mieć zmienioną częstotliwość przy określonym zakresie poprzez wprowadzenie zmiennego napięcia "przemiatania" na jego wejście sterujące Generatory oscylacyjne często składają się z generatora rampowego, który jest w kondensatorem naładowanym przez stałą [[wartość]] prądu. Utrzymanie prądu ładowania na stałym poziomie podczas wzrostu napięcia ładowania powoduje, że kondensator ładuje się w sposób liniowy, a nie normalną krzywą wykładniczą. W danym punkcie kondensator jest szybko rozładowywany, aby przywrócić napięcie sygnału do swojej pierwotnej wartości (<ref>M. Etzkorn 1999 </ref>) | ||
<google>n</google> | |||
==Oscylator Ekonomiczny== | |||
Oscylator ekonomiczny został opracowany w 1989 roku na potrzeby spółki Art-B, wykorzystany został, aby zwielokrotnić [[kapitał]] przez co w późniejszych latach nazywany oscylacyjna akceleracją kapitału. | Oscylator ekonomiczny został opracowany w 1989 roku na potrzeby spółki Art-B, wykorzystany został, aby zwielokrotnić [[kapitał]] przez co w późniejszych latach nazywany oscylacyjna akceleracją kapitału. | ||
Mechanizm oscylatora polegał na ulokowaniu pieniędzy w banku, po czym pobierano '''czeki potwierdzone''' na ulokowaną kwotę (czyli gwarantowane przez [[bank]]). Następnie czeki te zostały realizowane w kolejnym banku, gdzie automatycznie zakładano kolejną lokatę na tę samą kwotę i po raz kolejny pobierany zostawał [[czek]] gwarantowany. Czynność potarzano w różnych bankach. Początkiem lat 90 było to możliwe dzięki panującej hiperinflacji oraz źle opracowanemu przepływowi informacji pomiędzy bankami ([[Wymiana]] informacji i dokumentów prowadzona była tradycyjną drogą tj. zazwyczaj pocztą, kurierem oraz czasami telegrafem). Przez słaby przepływ dokumentacji [[informacje]] o zrealizowanym czeku wpływała do banku po nawet tygodniu.W tym czasie w wielu bankach była utworzona [[lokata]] z tego samego kapitału. | Mechanizm oscylatora polegał na ulokowaniu pieniędzy w banku, po czym pobierano '''czeki potwierdzone''' na ulokowaną kwotę (czyli gwarantowane przez [[bank]]). Następnie czeki te zostały realizowane w kolejnym banku, gdzie automatycznie zakładano kolejną lokatę na tę samą kwotę i po raz kolejny pobierany zostawał [[czek]] gwarantowany. Czynność potarzano w różnych bankach. Początkiem lat 90 było to możliwe dzięki panującej hiperinflacji oraz źle opracowanemu przepływowi informacji pomiędzy bankami ([[Wymiana]] informacji i dokumentów prowadzona była tradycyjną drogą tj. zazwyczaj pocztą, kurierem oraz czasami telegrafem). Przez słaby przepływ dokumentacji [[informacje]] o zrealizowanym czeku wpływała do banku po nawet tygodniu.W tym czasie w wielu bankach była utworzona [[lokata]] z tego samego kapitału. | ||
Dzięki tej metodzie jej twórcy Bogusław Bagasik i Andrzej Gąsiorowski w ciągu dwóch lat stali się milionerami. 1 sierpnia 1991 roku zdążyli zbiec do Izraela, gdzie przyznano im obywatelstwo. Izrael pomimo międzynarodowego listu gończego nie dokonał ekstradycji swoich obywateli do Polski. Jednak w 1994 roku a terenie Szwajcarii został zatrzymany i aresztowany Bagusiak. Został oskarżony m.in. o wyłudzenie metodą oscylatora ekonomicznego 400 mln zł. Po procesie oraz apelacjach został prawomocnie skazany na karę więzienia. W maju 2004 roku Bagusik opuścił więzienie. Gąsiorowski nie został nigdy schowany ani poddany ekstradycji, w 2013 roku Sąd Rejonowy w Warszawie uchylił nakaz jego aresztowania. Gąsiorowski Przebywa do dna dzisiejszego w Izraelu | Dzięki tej metodzie jej twórcy Bogusław Bagasik i Andrzej Gąsiorowski w ciągu dwóch lat stali się milionerami. 1 sierpnia 1991 roku zdążyli zbiec do Izraela, gdzie przyznano im obywatelstwo. Izrael pomimo międzynarodowego listu gończego nie dokonał ekstradycji swoich obywateli do Polski. Jednak w 1994 roku a terenie Szwajcarii został zatrzymany i aresztowany Bagusiak. Został oskarżony m.in. o wyłudzenie metodą oscylatora ekonomicznego 400 mln zł. Po procesie oraz apelacjach został prawomocnie skazany na karę więzienia. W maju 2004 roku Bagusik opuścił więzienie. Gąsiorowski nie został nigdy schowany ani poddany ekstradycji, w 2013 roku Sąd Rejonowy w Warszawie uchylił nakaz jego aresztowania. Gąsiorowski Przebywa do dna dzisiejszego w Izraelu (<ref>E. W. Piotrowski, J. Składowski 2001,</ref>) | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Pamięć sensoryczna]]}} — {{i5link|a=[[Przyrząd pomiarowy]]}} — {{i5link|a=[[Kalorymetria]]}} — {{i5link|a=[[Blockchain]]}} — {{i5link|a=[[Prawo Moore'a]]}} — {{i5link|a=[[SmallTalk (język programowania)]]}} — {{i5link|a=[[CAD]]}} — {{i5link|a=[[SQL]]}} — {{i5link|a=[[Ciąg Fibonacciego]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 50: | Linia 36: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Borowski K. (2017), ''Analiza techniczna. Średnie ruchome wskaźniki i oscylatory'', Difin, Warszawa | |||
* Borowski K. (2017), ''Analiza techniczna. Średnie ruchome | |||
* Etzkorn M. (1999), ''Oscylatory'', WIG Press | * Etzkorn M. (1999), ''Oscylatory'', WIG Press | ||
* Gołek F. (2009), ''Oscylatory i zegary w elektronice (czyli czas i jego pomiar)'' Wydział | * Gołek F. (2009), ''Oscylatory i zegary w elektronice (czyli czas i jego pomiar)'', Wydział Fizyki Astronomii Instytut Fizyki doświadczalnej Uniwersytetu Wrocławskiego | ||
* Kwiatkowska A., Rudomino T. (1997), ''Kto się boi Art B?'', B.G.W | |||
* Kwiatkowska A. Rudomino T. (1997), '' Kto się boi Art B?'', B.G.W | * Łupiński M. (2012), ''Konstrukcja spektralnego oscylatora MACD wybranych cen akcji banków notowanych na GPW w Warszawie'', Ekonometria - Econometrics, nr 2(36) | ||
* Łupiński M. (2012), '' | * Piotrowski E., Składowski J. (2001), ''Jaką temperaturę miał finansowy oscylator Bagsika?'', Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Śląski | ||
* Piotrowski E | |||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
Aktualna wersja na dzień 12:08, 6 sty 2024
Oscylator - Oscylator to urządzenie, które jest źródłem sygnału A.C. Sygnał ten jest powtarzalny i powstaje na zaciskach wyjściowych be potrzeby wprowadzania danych (nie uwzględniając zasilania D.C.). Sygnał tak wygenerowany mam zazwyczaj stałą amplitudę.
Kształt fali oraz jego amplituda są zwykle określone przez konstrukcje obwodu oscylatora jak i wartości składowych. W zależności od konstrukcji urządzenia częstotliwości fali wyjściowej może być stała lub zmienna.
TL;DR
Oscylator to urządzenie generujące powtarzalny sygnał A.C. o stałej amplitudzie. Istnieją różne rodzaje oscylatorów, takie jak oscylatory sinusoidalne, falowniki, oscylatory LC, oscylatory RC, oscylatory krystaliczne, oscylatory relaksacyjne i oscylatory sweep. Oscylator ekonomiczny był oszustwem finansowym, które polegało na zwielokrotnieniu kapitału poprzez wykorzystanie czeków potwierdzonych. Twórcy oszustwa zostali skazani na więzienie.
Podział oscylatorów ze względu na częstotliwości
Oscylatory często rozróżnia się ze względu na częstotliwość ich sygnału wyjściowego
- Oscylator niskiej częstotliwości (LFO) - emituje częstotliwość poniżej 20 Hz. Termin tej jest często używany w dziedzinie syntezatorów audio by odróżnić go od oscylatora częstotliwości dźwięku. Oscylatory audio wytwarzają częstotliwości w zakresie audio, tj. między 16 a 20 Hz,
- Oscylator RF - wytwarza sygnały radiowe (RF) o częstotliwości od około 100 kHz do 100 GHz.
- Falownik - oscylator zaprojektowany do wytwarzania prądu zmiennego o wysokiej mocy pry zasilaniu prądem stałym.([1])
Typy oscylatorów
- Oscylatory sinusoidalne - obwody takie worzą fale sinusoidalna. Ma ona stałą amplitudę oraz częstotliwość. Te oparte na obwodach rezonansowych LC lub rezonatorach kształtów znajdują zastosowanie w ultradźwiękach i radiach, jedna przy audio i bardzo niskich częstotliwościach rzeczywisty rozmiar elementów rezonansowych L i C jest zbyt duży żeby mógł stać się praktyczny,
- Sscylatory LC - induktory oraz kondensatory połączone są w obwodzenie rezonansowym, który wytwarza bardzo dokładny kształt fali sinusoidalnej oraz cechuje się dość dobrą stabilnością częstotliwości, oznacza to, że przy zmianie napięcia zasilania DC lub zmiany temperatury otoczenia częstotliwość pozostaje bez zmian. Równocześnie dzięki zastosowaniu zmiennych cewek indukcyjnych lub kondensatorów można wytworzyć oscylator o zmiennej częstotliwości, tzw. Dostrajany. Oscylatory LC znajdują szerokie zastosowanie w odbieraniu ora generowaniu sygnałów RF kiedy potrzebna jest zmiana częstotliwości,
- Oscylator RC (lub CR) - dla niskich częstotliwości takich jak audio, wartości L i C potrzebne do wytworzenia obwodu rezonansowego będą zbyt duże oraz nieporęczne, żeby być praktycznymi. Z tego powodu rezystory oraz kondensatory używane są w kombinacjach typu RC aby generowany fale sinusoidalne na tych częstotliwościach, jednak jest to dużo trudniejsze by uzyskać czysty kształt fali za pomocą R i C. Taki oscylatory o niskich częstotliwościach w wielu aplikacjach audio,
- Oscylator krystaliczny - kiedy potrzebna jest stała częstotliwości (np. przy częstotliwościach radiowych lub wyższych) cechująca się wysokim stopniem stabilności, komponentem który określa częstotliwość drgań, jest zwykle kryształ kwarcowy. Wibruje on z dużą dokładnością pod wpływem napięcia przemiennego. Częstotliwość drgań zależy od wymiarów kryształu. Oscylatory wykorzystujące kryształy generują sygnały fal sinusoidalnych lub prostokątnych, są również wykorzystywane do generowania bardzo dokładnych fal nośnych częstotliwości w nadajnikach radiowych. Stanowią również podstawę bardzo dokładnych elementów taktowania zegarów, zegarków oraz systemów komputerowych,
- Oscylator relaksacyjny - w odróżnieniu od oscylatorów fal sinusoidalnych wytwarzają fale prostokątne lub impulsowe. Aby je wytworzyć używają dwóch wzmacniaczy oraz sieci kontroli częstotliwości, która wytwarza opóźnienie czasowe między akcjami. Dwa wzmacniacze działają na zmianę jeden w trybie włączenia, drugi wyłączenia, a ponieważ czas, w którym tranzystory rzeczywiście się przełączają zajmuje tylko mały ułamek każdego cyklu fali, reszta cyklu to "relaks" w czasie gdy sieć pomiaru czasu produkuje pozostałą część fali. Inna nazwą oscylatora tego typu to "astabilny multiwibrator". Nazwa ta wynika z faktu iż oscylatory te zawierają więcej niż jeden element oscylujący. Zasadniczo istnieją dwa oscylatory czyli "wibratory", z których każdy przekazuje część swojego sygnału z powrotem do drugiego, a sygnał wyjściowy zmienia się ze stanu wysokiego n niski i z powrotem z czego wynika, że nie jest on stabilny. Oscylatory relaksacyjne mogą być budowane przy użyciu paru różnych konstrukcji, mogą pracować na wielu różnych częstotliwościach. Używane są zwykle do zadań takich jak wytwarzanie sygnałów cyfrowych o wysokiej częstotliwości, służą również do wytwarzania sygnałów o niskiej częstotliwości dla świateł migających,
- Oscylator sweep - Przebieg fali typu sweep inaczej nazywamy falą piłokształtną. Oscylator taki ma liniowo zmieniające się napięcie przez prawie cały jeden cykl, po którym następuję szybko powrót do pierwotnej wartości fali. Ten kształt fali jest użyteczny do zmiany częstotliwości oscylatora sterowanego napięciowo, który może mieć zmienioną częstotliwość przy określonym zakresie poprzez wprowadzenie zmiennego napięcia "przemiatania" na jego wejście sterujące Generatory oscylacyjne często składają się z generatora rampowego, który jest w kondensatorem naładowanym przez stałą wartość prądu. Utrzymanie prądu ładowania na stałym poziomie podczas wzrostu napięcia ładowania powoduje, że kondensator ładuje się w sposób liniowy, a nie normalną krzywą wykładniczą. W danym punkcie kondensator jest szybko rozładowywany, aby przywrócić napięcie sygnału do swojej pierwotnej wartości ([2])
Oscylator Ekonomiczny
Oscylator ekonomiczny został opracowany w 1989 roku na potrzeby spółki Art-B, wykorzystany został, aby zwielokrotnić kapitał przez co w późniejszych latach nazywany oscylacyjna akceleracją kapitału.
Mechanizm oscylatora polegał na ulokowaniu pieniędzy w banku, po czym pobierano czeki potwierdzone na ulokowaną kwotę (czyli gwarantowane przez bank). Następnie czeki te zostały realizowane w kolejnym banku, gdzie automatycznie zakładano kolejną lokatę na tę samą kwotę i po raz kolejny pobierany zostawał czek gwarantowany. Czynność potarzano w różnych bankach. Początkiem lat 90 było to możliwe dzięki panującej hiperinflacji oraz źle opracowanemu przepływowi informacji pomiędzy bankami (Wymiana informacji i dokumentów prowadzona była tradycyjną drogą tj. zazwyczaj pocztą, kurierem oraz czasami telegrafem). Przez słaby przepływ dokumentacji informacje o zrealizowanym czeku wpływała do banku po nawet tygodniu.W tym czasie w wielu bankach była utworzona lokata z tego samego kapitału.
Dzięki tej metodzie jej twórcy Bogusław Bagasik i Andrzej Gąsiorowski w ciągu dwóch lat stali się milionerami. 1 sierpnia 1991 roku zdążyli zbiec do Izraela, gdzie przyznano im obywatelstwo. Izrael pomimo międzynarodowego listu gończego nie dokonał ekstradycji swoich obywateli do Polski. Jednak w 1994 roku a terenie Szwajcarii został zatrzymany i aresztowany Bagusiak. Został oskarżony m.in. o wyłudzenie metodą oscylatora ekonomicznego 400 mln zł. Po procesie oraz apelacjach został prawomocnie skazany na karę więzienia. W maju 2004 roku Bagusik opuścił więzienie. Gąsiorowski nie został nigdy schowany ani poddany ekstradycji, w 2013 roku Sąd Rejonowy w Warszawie uchylił nakaz jego aresztowania. Gąsiorowski Przebywa do dna dzisiejszego w Izraelu ([3])
| Oscylator — artykuły polecane |
| Pamięć sensoryczna — Przyrząd pomiarowy — Kalorymetria — Blockchain — Prawo Moore'a — SmallTalk (język programowania) — CAD — SQL — Ciąg Fibonacciego |
Przypisy
Bibliografia
- Borowski K. (2017), Analiza techniczna. Średnie ruchome wskaźniki i oscylatory, Difin, Warszawa
- Etzkorn M. (1999), Oscylatory, WIG Press
- Gołek F. (2009), Oscylatory i zegary w elektronice (czyli czas i jego pomiar), Wydział Fizyki Astronomii Instytut Fizyki doświadczalnej Uniwersytetu Wrocławskiego
- Kwiatkowska A., Rudomino T. (1997), Kto się boi Art B?, B.G.W
- Łupiński M. (2012), Konstrukcja spektralnego oscylatora MACD wybranych cen akcji banków notowanych na GPW w Warszawie, Ekonometria - Econometrics, nr 2(36)
- Piotrowski E., Składowski J. (2001), Jaką temperaturę miał finansowy oscylator Bagsika?, Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Śląski
Autor: Martyna Sołtys
