TRIZ: Różnice pomiędzy wersjami
m (Dodanie TL;DR) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''TRIZ''' - jedno z popularniejszych narzędzi prakseologii, a dokładniej działu nazwanego inwentyką. | |||
TRIZ (ros. teoria reschenija isobretatelskich zadatsch; pl. teoria rozwiązywania problemów wynalazczych, teoria rozwiązywania innowacyjnych zadań; ang. Theory of Inventive Problem Solving - TIPS) - jest to twórcza [[metoda]] rozwiązywania problemów technicznych (S. Marciniak, 2013, s. 96) | |||
Metoda TRIZ została opracowana w połowie XIX w. przez [[zespół]], którego kierownikiem był Henryk Saulowicz Altszuller. Oparta jest na analizie ponad 40 tysięcy patentów oraz redukcji metody prób i błędów, przez co szybciej i w bardziej optymalnych warunkach prowadzi do rozwiązania problemu (A.Gajewski, 2013, s.10-11). Dzięki analizie patentów Altszuller doszedł do wniosku, że rozwojem systemów technicznych rządzą konkretne reguły. Aby stworzyć [[algorytm]] rozwiązywania problemów wynalazczych wystarczy zatem odkryć te zasady i odpowiednio wykorzystać.(L.Chybowski, D.Idziaszczyk, 2015, s.53-54) | |||
TRIZ (ros. teoria reschenija isobretatelskich zadatsch; pl. teoria rozwiązywania problemów wynalazczych, teoria rozwiązywania innowacyjnych zadań; ang. Theory of Inventive Problem Solving | |||
Metoda TRIZ została opracowana w połowie XIX w. przez [[zespół]], którego kierownikiem był Henryk Saulowicz Altszuller. Oparta jest na analizie ponad 40 tysięcy patentów oraz redukcji metody prób i błędów, przez co szybciej i w bardziej optymalnych warunkach prowadzi do rozwiązania problemu (A.Gajewski, 2013, s.10-11). Dzięki analizie patentów Altszuller doszedł do wniosku, że rozwojem systemów technicznych rządzą konkretne reguły. Aby stworzyć [[algorytm]] rozwiązywania problemów wynalazczych wystarczy zatem odkryć te zasady i odpowiednio wykorzystać.( L.Chybowski, D.Idziaszczyk, 2015, s.53-54) | |||
==TL;DR== | ==TL;DR== | ||
| Linia 27: | Linia 8: | ||
==Sprzeczność== | ==Sprzeczność== | ||
Specyfika wynalazku wymaga osiągnięcia maksymalnych korzyści przy zminimalizowanych stratach. Nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza, że udoskonalanie pewnych cech obiektu prowadzi do pogorszenia stanu innych właściwości. Przykład: linia silników do samolotów | Specyfika wynalazku wymaga osiągnięcia maksymalnych korzyści przy zminimalizowanych stratach. Nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza, że udoskonalanie pewnych cech obiektu prowadzi do pogorszenia stanu innych właściwości. Przykład: linia silników do samolotów - z jednej strony oczekiwano większej mocy, więc rozwiązaniem byłby większy silnik, ale większy silnik oznaczał też większy ciężar samolotu. Powstała tu tzw. sprzeczność technologiczna - mocy i ciężaru. Altszuller, analizując wiele tysięcy przypadków, doszedł do wniosku, że istnieje 40 elementarnych zasad rozwiązywania takich sprzeczności. Nie oznacza to jednak, że aby rozwiązać problem nie będzie [[potrzeba]] zasadniczych zmian systemowych wynalazku. W tym konkretnym przypadku (silników samolotowych) pozbycie się sprzeczności polegało na zamianie silników tłokowych na odrzutowe. Zespół Altszullera dowodził, że warto szukać sprzeczności technologicznych i w oparciu o 40 zasad starać się je rozwiązać. Wyeliminowanie sprzeczności można nazwać wynalazkiem (A.Gajewski, 2013, s.9; A.Boratyńska-Sala, 2016, s.2) | ||
<google>n</google> | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 36: | Linia 18: | ||
! Nr !! [[Zasada]] !! Nr !! Zasada | ! Nr !! [[Zasada]] !! Nr !! Zasada | ||
|- | |- | ||
| 01 || Zasada rozdrobnienia | | 01 || Zasada rozdrobnienia || 21 || Zasada "przeskoku" | ||
|- | |- | ||
| 02 || Zasada wyodrębnienia || 22 || Zasada: przekształcić "stratę w [[zysk]]" | | 02 || Zasada wyodrębnienia || 22 || Zasada: przekształcić "stratę w [[zysk]]" | ||
| Linia 77: | Linia 59: | ||
|} | |} | ||
Źródło: (L.Chybowski, D.Idziaszek, 2015, s.56) | Źródło: (L.Chybowski, D.Idziaszek, 2015, s.56) | ||
==Wektor inercji.== | ==Wektor inercji.== | ||
Inna teza Altszullera odnosiła się do wektora inercji. W poszukiwaniu rozwiązania problemu nasze myśli kierujemy ku powszechnie znanym środkom. Jednak, nowe rozwiązania technologiczne nie działają w ten sposób. Aby dokonać odkrycia, powinniśmy zmienić kierunek naszego patrzenia, odwrócić się i zobaczyć w inną stronę. Wektor inercji | Inna teza Altszullera odnosiła się do wektora inercji. W poszukiwaniu rozwiązania problemu nasze myśli kierujemy ku powszechnie znanym środkom. Jednak, nowe rozwiązania technologiczne nie działają w ten sposób. Aby dokonać odkrycia, powinniśmy zmienić kierunek naszego patrzenia, odwrócić się i zobaczyć w inną stronę. Wektor inercji jest to odpowiednie ukierunkowanie uwagi, które kieruje nas na podstawie naszych doświadczeń i wiedzy. W momencie, w którym wektor inercji zostaje ‘złamany’, dochodzi do wynalazku (A.Gajewski, 2013, s.12-13) | ||
==Idealny Wynik Końcowy== | ==Idealny Wynik Końcowy== | ||
| Linia 86: | Linia 67: | ||
Przeczytaj więcej na ten temat w haśle [[Idealny wynik końcowy]]. | Przeczytaj więcej na ten temat w haśle [[Idealny wynik końcowy]]. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Synektyka Gordona]]}} — {{i5link|a=[[Technika skojarzeń]]}} — {{i5link|a=[[Teoria chaosu]]}} — {{i5link|a=[[Programowanie strukturalne]]}} — {{i5link|a=[[Koewolucja]]}} — {{i5link|a=[[Programowanie obiektowe]]}} — {{i5link|a=[[Wzorce projektowe]]}} — {{i5link|a=[[Projektowanie systemów informatycznych]]}} — {{i5link|a=[[Typizacja]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Andrzejewski G., Jadkowski K. (2005) ''TRIZ | <noautolinks> | ||
* Boratyńska-Sala A. (2016) ''Banki | * Andrzejewski G., Jadkowski K. (2005), ''[http://www.knws.uz.zgora.pl/history/pdf/knws_05_andrzejewski_g.pdf TRIZ-metoda interdyscyplinarna]'', Materiały na II Konferencję Naukową KNWS nr 5 | ||
* Boratyńska-Sala A. (2010), ''Próba rozwiązania problemu szkolenia kadry najwyższego szczebla z wykorzystaniem metodyki TRIZ-management'' | |||
* Chybowski L., Idziaszczyk D. (2015) ''O antropocentrycznym i technocentrycznym podejściu w procesie tworzenia innowacji'', Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji | * Boratyńska-Sala A. (2016), ''Banki efektów w teorii i praktyce TRIZ'', Zarządzanie Przedsiębiorstwem / Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją | ||
* Gajewski A. (2013) ''TRIZ - inwentyczna metoda rozwiązywania problemów'', Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie | * Chybowski L., Idziaszczyk D. (2015), ''O antropocentrycznym i technocentrycznym podejściu w procesie tworzenia innowacji'', Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji | ||
* Mann D. (2001) | * Gajewski A. (2013), ''TRIZ - inwentyczna metoda rozwiązywania problemów'', Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków | ||
* Marciniak S. (2013) ''Makro | * Mann D. (2001), ''An introduction to TRIZ: The theory of inventive problem solving'' | ||
* Rantanen K., Domb E. (2007) | * Marciniak S. (red.) (2013), ''Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy współczesności'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Skoryna A., Cempel C. (2010) [ | * Rantanen K., Domb E. (2007), ''Simplified TRIZ: New problem solving applications for engineers and manufacturing professionals'' | ||
* Skoryna A., Cempel C. (2010), ''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-article-BAR0-0052-0011 Możliwości zastosowań metody TRIZ w diagnostyce maszyn]'' | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Magdalena Rzepiszczak}} | {{a|Magdalena Rzepiszczak}} | ||
[[Kategoria:Heurystyka i inwentyka]] | |||
{{#metamaster:description|TRIZ to twórcza metoda rozwiązywania problemów technicznych oparta na analizie patentów. Opracowana w XIX wieku przez H.S. Altszullera, pozwala szybko i efektywnie znaleźć optymalne rozwiązanie.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 20:35, 5 sty 2024
TRIZ - jedno z popularniejszych narzędzi prakseologii, a dokładniej działu nazwanego inwentyką.
TRIZ (ros. teoria reschenija isobretatelskich zadatsch; pl. teoria rozwiązywania problemów wynalazczych, teoria rozwiązywania innowacyjnych zadań; ang. Theory of Inventive Problem Solving - TIPS) - jest to twórcza metoda rozwiązywania problemów technicznych (S. Marciniak, 2013, s. 96) Metoda TRIZ została opracowana w połowie XIX w. przez zespół, którego kierownikiem był Henryk Saulowicz Altszuller. Oparta jest na analizie ponad 40 tysięcy patentów oraz redukcji metody prób i błędów, przez co szybciej i w bardziej optymalnych warunkach prowadzi do rozwiązania problemu (A.Gajewski, 2013, s.10-11). Dzięki analizie patentów Altszuller doszedł do wniosku, że rozwojem systemów technicznych rządzą konkretne reguły. Aby stworzyć algorytm rozwiązywania problemów wynalazczych wystarczy zatem odkryć te zasady i odpowiednio wykorzystać.(L.Chybowski, D.Idziaszczyk, 2015, s.53-54)
TL;DR
Metoda TRIZ to twórcza metoda rozwiązywania problemów technicznych oparta na analizie patentów. Altszuller opracował 40 zasad rozwiązywania sprzeczności technologicznych. Wektor inercji i idealny wynik końcowy są kluczowymi koncepcjami tej metody. Celem jest osiągnięcie maksymalnych korzyści przy minimalizowanych stratach.
Sprzeczność
Specyfika wynalazku wymaga osiągnięcia maksymalnych korzyści przy zminimalizowanych stratach. Nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza, że udoskonalanie pewnych cech obiektu prowadzi do pogorszenia stanu innych właściwości. Przykład: linia silników do samolotów - z jednej strony oczekiwano większej mocy, więc rozwiązaniem byłby większy silnik, ale większy silnik oznaczał też większy ciężar samolotu. Powstała tu tzw. sprzeczność technologiczna - mocy i ciężaru. Altszuller, analizując wiele tysięcy przypadków, doszedł do wniosku, że istnieje 40 elementarnych zasad rozwiązywania takich sprzeczności. Nie oznacza to jednak, że aby rozwiązać problem nie będzie potrzeba zasadniczych zmian systemowych wynalazku. W tym konkretnym przypadku (silników samolotowych) pozbycie się sprzeczności polegało na zamianie silników tłokowych na odrzutowe. Zespół Altszullera dowodził, że warto szukać sprzeczności technologicznych i w oparciu o 40 zasad starać się je rozwiązać. Wyeliminowanie sprzeczności można nazwać wynalazkiem (A.Gajewski, 2013, s.9; A.Boratyńska-Sala, 2016, s.2)
| Zasady usuwania sprzeczności technicznych | |||
|---|---|---|---|
| Nr | Zasada | Nr | Zasada |
| 01 | Zasada rozdrobnienia | 21 | Zasada "przeskoku" |
| 02 | Zasada wyodrębnienia | 22 | Zasada: przekształcić "stratę w zysk" |
| 03 | Zasada miejscowej jakości | 23 | Zasada relacji odwrotnej |
| 04 | Zasada asymetrii | 24 | Zasada "pośrednika" |
| 05 | Zasada jednoznaczenia | 25 | Zasada samoobsługi |
| 06 | Zasada uniwersalności | 26 | Zasada kopiowania |
| 07 | Zasada "matrioszki" | 27 | Zasada taniej nietrwałości w zamian za drogą długowieczność |
| 08 | Zasada antyciężaru | 28 | Zasada zamiany mechanicznego schematu |
| 09 | Zasada wstępnego naprężenia | 29 | Zasada wykorzystania konstrukcji pneumo i hydrodynamicznych |
| 10 | Zasada wstępnej aranżacji | 30 | Zasada wykorzystania elastycznych powłok i cienkich błon |
| 11 | Zasada "zawczasu podłożonej poduszki" | 31 | Zasada zastosowania porowatych materiałów |
| 12 | Zasada ekwipotencjalności | 32 | Zasada zamiany zabarwienia |
| 13 | Zasada "na odwrót" | 33 | Zasada jednorodności |
| 14 | Zasada sferoidalności | 34 | Zasada odrzucania i regeneracji części |
| 15 | Zasada dynamiczności | 35 | Zasada zmiany fizykochemicznych parametrów obiektu |
| 16 | Zasada częściowego lub nadmiernego działania | 36 | Zasada zastosowania fazowych przejść |
| 17 | Zasada przejścia w inny wymiar | 37 | Zasada zastosowania termicznego rozszerzenia |
| 18 | Zasada wykorzystania drgań mechanicznych | 38 | Zasada zastosowania silnych utleniaczy |
| 19 | Zasada periodycznego działania | 39 | Zasada zastosowania inercjalnego środowiska |
| 20 | Zasada nieprzerwanego dodatniego działania | 40 | Zasada zastosowania materiałów kompozytowych |
Źródło: (L.Chybowski, D.Idziaszek, 2015, s.56)
Wektor inercji.
Inna teza Altszullera odnosiła się do wektora inercji. W poszukiwaniu rozwiązania problemu nasze myśli kierujemy ku powszechnie znanym środkom. Jednak, nowe rozwiązania technologiczne nie działają w ten sposób. Aby dokonać odkrycia, powinniśmy zmienić kierunek naszego patrzenia, odwrócić się i zobaczyć w inną stronę. Wektor inercji jest to odpowiednie ukierunkowanie uwagi, które kieruje nas na podstawie naszych doświadczeń i wiedzy. W momencie, w którym wektor inercji zostaje ‘złamany’, dochodzi do wynalazku (A.Gajewski, 2013, s.12-13)
Idealny Wynik Końcowy
Ideal Final Result (IFR), tzn. Idealny Wynik Końcowy to teoretyczne określenie dla maszyny idealnej. Altszuller, obserwując rozwój konstrukcji maszyn, doszedł do wniosku, że samo konstruowanie polega na dążeniu do ideału, gdzie celem jest powstanie maszyny idealnej. Jeśli już w początkowej fazie określimy idealny obraz wynalazku to w efekcie nasze myślenie zostanie ukierunkowane, dzięki czemu wzrośnie prawdopodobieństwo osiągnięcia celu (ideału). Takie podejście przeciwdziała psychicznej inercji i zachęca do tworzenia z użyciem wyobraźni, a nie wiedzy (G. Andrzejewski, K. Jadkowski, 2005, s.212-213).
Przeczytaj więcej na ten temat w haśle Idealny wynik końcowy.
| TRIZ — artykuły polecane |
| Synektyka Gordona — Technika skojarzeń — Teoria chaosu — Programowanie strukturalne — Koewolucja — Programowanie obiektowe — Wzorce projektowe — Projektowanie systemów informatycznych — Typizacja |
Bibliografia
- Andrzejewski G., Jadkowski K. (2005), TRIZ-metoda interdyscyplinarna, Materiały na II Konferencję Naukową KNWS nr 5
- Boratyńska-Sala A. (2010), Próba rozwiązania problemu szkolenia kadry najwyższego szczebla z wykorzystaniem metodyki TRIZ-management
- Boratyńska-Sala A. (2016), Banki efektów w teorii i praktyce TRIZ, Zarządzanie Przedsiębiorstwem / Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją
- Chybowski L., Idziaszczyk D. (2015), O antropocentrycznym i technocentrycznym podejściu w procesie tworzenia innowacji, Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
- Gajewski A. (2013), TRIZ - inwentyczna metoda rozwiązywania problemów, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków
- Mann D. (2001), An introduction to TRIZ: The theory of inventive problem solving
- Marciniak S. (red.) (2013), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Rantanen K., Domb E. (2007), Simplified TRIZ: New problem solving applications for engineers and manufacturing professionals
- Skoryna A., Cempel C. (2010), Możliwości zastosowań metody TRIZ w diagnostyce maszyn
Autor: Magdalena Rzepiszczak
