Extranet

Extranet to specyficzna forma sieci komputerowej, która wykorzystuje technologię Internetu do tworzenia dedykowanego, kontrolowanego i zabezpieczonego środowiska komunikacyjnego. Charakteryzuje się on ograniczonym dostępem i jest często używany do współpracy oraz wymiany informacji między różnymi podmiotami, takimi jak organizacje, dostawcy, partnerzy czy klienci (A. Wallis 2015, s. 101).

TL;DR

Extranet to kontrolowana i zabezpieczona sieć komputerowa, która umożliwia współpracę i wymianę informacji między różnymi organizacjami. Jest połączeniem Internetu i Intranetu, zapewniając prywatność i ograniczony dostęp dla zewnętrznych użytkowników. Extranety są wykorzystywane w różnych sektorach i mają wiele zastosowań, takich jak zarządzanie łańcuchem dostaw, zarządzanie projektami i relacjami z klientami. Bezpieczeństwo jest kluczowym aspektem extranetu, wymaga stosowania odpowiednich technologii i polityk, takich jak VPN, szyfrowanie danych i kontrola dostępu. Przewiduje się, że zastosowanie extranetu będzie nadal rosnąć, a technologie takie jak chmury, sztuczna inteligencja i blockchain mogą wpłynąć na jego przyszły rozwój. Extranet ma swoje zalety, takie jak poprawa komunikacji i efektywności, ale również wady, takie jak koszty i zagrożenia związane z bezpieczeństwem danych.

Różnica między Internetem, Intranetem a Extranetem

Te trzy terminy są często mylone, ale mają różne znaczenia:

• Internet jest publiczną siecią, dostępną dla wszystkich użytkowników i umożliwiającą swobodną komunikację na globalnym poziomie. Dostęp do Internetu nie jest zazwyczaj ograniczony, a informacje w nim zawarte są dostępne dla szerokiego grona odbiorców.
• Intranet to prywatna sieć, ograniczona do pojedynczej organizacji. Umożliwia ona wewnętrzną komunikację i współpracę, jest zazwyczaj zabezpieczona i dostępna tylko dla osób upoważnionych, takich jak pracownicy firmy.
• Extranet łączy cechy obu tych typów sieci. Podobnie jak intranet, jest kontrolowany i zabezpieczony, ale jest otwarty dla wybranych użytkowników zewnętrznych. Extranet wymaga stosowania specjalnych środków zabezpieczających, takich jak firewalle czy technologia VPN, aby zapewnić bezpieczeństwo i prywatność komunikacji (J. Jordan 1997)

Historia i rozwój extranetu

Początki extranetu

Koncepcja extranetu narodziła się wraz z rozwojem technologii internetowych i potrzebą wymiany informacji między różnymi organizacjami w bezpieczny i kontrolowany sposób. W latach 90. XX wieku, kiedy Internet stawał się coraz bardziej powszechny, firmy zaczęły dostrzegać potrzebę tworzenia bardziej zamkniętych i zabezpieczonych sieci, które pozwoliłyby na bezpieczną wymianę danych z partnerami, dostawcami, czy klientami (P. Wilkinson 2005, s. 13).

Ewolucja technologii

Technologia extranetu zaczęła ewoluować, gdy firmy zaczęły dostrzegać jej wartość dla zarządzania łańcuchem dostaw, relacjami z klientami oraz do zarządzania projektami. Z czasem technologia ta stała się bardziej zaawansowana, umożliwiając tworzenie bezpiecznych środowisk komunikacyjnych z wykorzystaniem takich technologii jak Virtual Private Networks (VPN), Secure Sockets Layer (SSL) i Transport Layer Security (TLS).

Wzrost popularności extranetu

Z upływem czasu, wraz z rozwojem technologii i wzrostem zrozumienia korzyści płynących z użycia extranetu, coraz więcej firm zaczęło korzystać z tej formy sieci. Extranet stał się narzędziem umożliwiającym lepsze zarządzanie relacjami międzyorganizacyjnymi, efektywną komunikację i poprawę procesów biznesowych.

Obecne zastosowanie

Dziś extranety są wykorzystywane w różnorodnych sektorach i typach organizacji, od małych firm po wielonarodowe korporacje. Są one wykorzystywane do różnorodnych celów, takich jak zarządzanie łańcuchem dostaw, zarządzanie relacjami z klientami, zarządzanie projektami, a także do umożliwienia klientom dostępu do specyficznych dla nich informacji i usług.

Technologia i bezpieczeństwo

Technologia extranetu

Extranet, jako specyficzna forma sieci, wykorzystuje szereg technologii do zapewnienia bezpieczeństwa, efektywności i niezawodności. Extranet oparty jest na standardach internetowych, takich jak HTTP (Hypertext Transfer Protocol) oraz protokoły transmisji danych jak TCP/IP. Aby zapewnić bezpieczeństwo, extranet korzysta z technologii takich jak Virtual Private Network (VPN), które umożliwiają bezpieczne łączenie się z siecią przez publiczny internet, a także technologii szyfrowania danych, takich jak Secure Sockets Layer (SSL) i Transport Layer Security (TLS). (P. Loshin 2003, s. 29-30)

Bezpieczeństwo danych i informacji w extranecie

Jednym z kluczowych aspektów zarządzania extranetem jest bezpieczeństwo danych i informacji. Organizacje muszą zapewnić, że informacje przesyłane przez extranet są bezpieczne i nie mogą być dostępne dla nieupoważnionych osób. Do tego celu stosuje się różne metody, w tym firewall, który blokuje nieupoważniony dostęp do sieci, technologie szyfrowania, które zapewniają bezpieczeństwo przesyłanych danych, oraz autentykację i kontrolę dostępu, aby upewnić się, że tylko upoważnione osoby mają dostęp do sieci.

Znaczenie zabezpieczeń sieciowych i polityk dostępu

W kontekście zarządzania extranetem, kluczowe jest zrozumienie, jak ważne są odpowiednie zabezpieczenia sieciowe i polityki dostępu. Każda osoba lub organizacja, która ma dostęp do extranetu, powinna mieć określone uprawnienia i odpowiedzialności. Powinny być również wdrażane regularne audyty bezpieczeństwa, aby monitorować i zapewniać bezpieczeństwo sieci.

Wybrane zastosowania extranetu w zarządzaniu

• Współpraca międzyorganizacyjna: Extranet umożliwia efektywną współpracę między różnymi podmiotami. Ułatwia zarządzanie relacjami z partnerami biznesowymi, dostawcami i klientami, umożliwiając szybką i bezpieczną wymianę informacji. Przykładem może być zarządzanie łańcuchem dostaw, gdzie extranet pozwala na efektywne zarządzanie i monitorowanie zamówień, dostaw i inwentarza.
• Zarządzanie projektami: Extranet umożliwia również skuteczne zarządzanie projektami, zwłaszcza tymi, które angażują wiele zespołów lub organizacji. Ułatwia koordynację działań, wymianę dokumentów i monitorowanie postępów projektu.
• Zarządzanie relacjami z klientami (CRM): Extranety mogą również ułatwiać zarządzanie relacjami z klientami. Firmy mogą tworzyć dedykowane extranety dla klientów, oferując im dostęp do spersonalizowanych informacji, usług, wsparcia czy platform do składania zamówień.
• Dostęp do zasobów i usług: Extranety mogą również służyć jako platformy umożliwiające dostęp do zasobów i usług, takich jak bazy danych, aplikacje biznesowe, narzędzia analityczne czy biblioteki dokumentów.

Przyszłość extranetu

W miarę jak technologia internetowa nadal się rozwija, przewidujemy, że technologia extranetu również będzie ewoluować. Nowe innowacje, takie jak technologie chmurowe, sztuczna inteligencja (AI), uczenie maszynowe i blockchain, mogą przyczynić się do zmiany sposobu, w jaki extranety są tworzone i zarządzane. Te technologie mogą przynieść nowe możliwości, takie jak lepsze zarządzanie danymi, większą automatyzację, lepsze zabezpieczenia i bardziej spersonalizowane doświadczenia dla użytkowników.

Jednocześnie przewiduje się, że zastosowanie extranetu będzie nadal rosnąć wraz z dalszym rozwojem technologii i lepszym zrozumieniem korzyści związanych z extranetem. Firmy w różnych sektorach, od małych przedsiębiorstw po wielonarodowe korporacje, będą prawdopodobnie coraz więcej korzystać z extranetów do zarządzania relacjami z klientami, zarządzania projektami, współpracy międzyorganizacyjnej i innych celów.

W miarę jak zagrożenia dla bezpieczeństwa informacji stają się coraz bardziej zaawansowane, praktyki związane z bezpieczeństwem extranetu również będą musiały ewoluować. Przewiduje się, że organizacje będą musiały inwestować w bardziej zaawansowane technologie bezpieczeństwa i rozwijać bardziej rygorystyczne polityki i procedury związane z bezpieczeństwem, aby zapewnić bezpieczeństwo swojego extranetu.

Zalety i wady extranetu

Zalety

1. Poprawa komunikacji i współpracy: Extranet umożliwia szybką, efektywną i bezpieczną wymianę informacji między różnymi podmiotami, takimi jak partnerzy biznesowi, dostawcy i klienci.
2. Zwiększenie efektywności: Extranet pozwala na szybki dostęp do kluczowych informacji i zasobów, co może znacznie zwiększyć efektywność operacyjną organizacji.
3. Zarządzanie relacjami z klientami: Przez extranet organizacje mogą oferować klientom dostęp do spersonalizowanych informacji, usług i wsparcia, co może zwiększyć satysfakcję klientów i lojalność wobec marki.
4. Dostęp do zasobów w czasie rzeczywistym: Extranet umożliwia dostęp do zasobów w czasie rzeczywistym, co pozwala na natychmiastowe aktualizacje i udostępnianie danych.
5. Zarządzanie łańcuchem dostaw: Extranet jest cennym narzędziem w zarządzaniu łańcuchem dostaw, umożliwiającym efektywne zarządzanie i monitorowanie zamówień, dostaw i inwentarza (G. Błoński 2007, s. 2)

Wady

1. Bezpieczeństwo informacji: Bezpieczeństwo informacji jest jednym z największych wyzwań związanych z extranetem. Organizacje muszą inwestować w technologie bezpieczeństwa i edukować użytkowników na temat bezpiecznego korzystania z sieci, aby zapobiec naruszeniom bezpieczeństwa.
2. Koszty: Implementacja i utrzymanie extranetu może być kosztowne. Organizacje muszą inwestować w odpowiednią infrastrukturę IT, oprogramowanie i zasoby na utrzymanie i zarządzanie siecią.
3. Zarządzanie dostępem: Extranet wymaga skomplikowanych systemów autentykacji i kontroli dostępu, aby zapewnić, że tylko upoważnione osoby mają dostęp do sieci.
4. Trudność w skoordynowaniu różnych systemów: Extranet musi często współpracować z różnymi systemami informatycznymi stosowanymi przez różne organizacje, co może stwarzać wyzwania w zakresie integracji i koordynacji.
5. Konieczność ciągłego monitorowania i aktualizacji: Ze względu na dynamiczne zagrożenia dla bezpieczeństwa, extranet wymaga ciągłego monitorowania i aktualizacji, co może być czasochłonne i wymagać dodatkowych zasobów (G. Błoński 2007, s. 2-3)

Extranet — artykuły polecane

B2B — Handel elektroniczny — Platforma zakupowa — SaaS — Dropshipping — Ebanking — Systemy EDI — Zarządzanie zapasami przez dostawcę — Intranet

Bibliografia

• Błoński G. (2007), Bezpieczny ekstranet - strefy DMZ, Hakin, nr 11
• Jordan J. (1997), Extranet Security: A Technical Overview from a Business Perspective, University of Maryland Graduate School of Business
• Loshin P. (2003), TCP/IP Clearly Explained, Morgan Kaufmann Publishers, San Francisco
• Wallis A. (2015), E-zarządzanie współczesnym przedsiębiorstwem, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zarządzanie, tom 42, nr 3
• Wilkinson P. (2005), Construction Collaboration Technologies An Extranet Evolution, Routledge, Londyn

Autor: Patryk Świgut