Metoda chronometrażu

Chronometrażem nazywa się technikę mierzenia czasu pracy za pomocą stopera (sekundomierza, chronometru) polegającą na dokładnym zarejestrowaniu czasu trwania i tempa wykonywania poszczególnych elementów operacji technologicznej. Pomiary przeprowadza się w danych warunkach a ich celem jest zbadanie bieżącego czasu trwania czynności i określenie optymalnego poziomu czasu w którym czynność powinna być wykonana, aby móc zagwarantować ustalony poziom wydajności.

Metoda ta rozwijana od drugiej połowy XIX wieku swą obecną formę zawdzięcza S.E. Thompsonowi, który w trakcie swoich prac mierzył czas trwania robót przeprowadzanych na budowie. Na podstawie swych doświadczeń stworzył on zasady dokonywania pomiarów chronometrażowych.

Chronometraż ma zastosowanie przede wszystkim w normowaniu czasu pracy. Używa się go aby określić normy czasu pracy lub pojedynczych operacji z których się składa. Badanie czasu pracy metodą chronometrażu dowiodło, iż zarówno czas wykonania tej samej czynności przez różne osoby, jak i czas wykonania tej samej czynności przez tą samą osobę różnią się od siebie". Różnice w tempie wykonywania są efektem: sposobu, dokładności i szybkości wykonywania operacji technologicznych".

Cykl badań chronometrażowych obejmuje trzy podstawowe etapy:

1. przygotowanie badań
2. obserwacja i pomiar czasu
3. opracowanie wyników

TL;DR

Chronometraż to technika mierzenia czasu pracy, która ma zastosowanie w normowaniu czasu pracy i określaniu norm czasowych dla poszczególnych operacji. Metoda ta składa się z trzech etapów: przygotowania, obserwacji i pomiaru, oraz opracowania wyników. Badanie czasu pracy za pomocą chronometrażu pozwala określić pracochłonność zadania i normę czasu, jednak wymaga długiego okresu przygotowania i wprawy.

Etapy

Badanie chronometrażowe obejmuje następujące etapy:

1. Przygotowanie badania:

Na tym etapie następuje wybór pracownika. Wyboru tego dokonuje się po uprzednich rozmowach z potencjalnymi kandydatami i ich przełożonymi, oraz po zapoznaniu się ze stanowiskiem pracy oraz zasadami cyklu technologicznego. Dokonuje się także podziału czynności na fragmenty. Fragmenty operacji technologicznej muszą zaczynać się i kończyć w precyzyjnie ustalonych momentach, oddzielający je czas to tak zwany punkt graniczny (w jego trakcie następuje zatrzymanie pomiaru i odczytanie wartości ze stopera), czas trwania takiego fragmentu nie może być krótszy niż 2,4 sekundy. Liczbę pomiarów niezbędnych do uzyskania reprezentacyjnych danych określa się wykorzystując metody statystyczno - matematyczne oraz probabilistykę. Ilość zarejestrowanych fragmentów ma istotny wpływ dokładność i rzetelność badań. Uczestnicy zapoznają się również z wyposażeniem stanowiska, warunkami pracy oraz materiałem na którym będą pracować (produktem). Obiektem badań chronometrażowych jest stanowisko pracy o standardowych warunkach pracy dla określonego etapu produkcji, sprecyzowanej organizacji pracy i z należytym wyposażeniem. Pozwala to zaobserwować i oszacować poziom poprawności zastosowanych metod pracy w celu ich zoptymalizowania i to przed pomiarem czasowym. "Do zastosowania metody chronometrażowej należy wybrać modelowego pracownika, tj. takiego o wymaganych kwalifikacjach na to stanowisko (z odpowiednimi warunkami fizycznymi i psychicznymi), wprawionego już w pracy nad produktem, który będzie pracować normalnym, codziennym tempem".

2. Obserwacja i pomiar:

W skład tego etapu wchodzi pomiar czasu trwania fragmentu operacji dokonywanych za pomocą stopera (jedno lub dwu wskazówkowego), rzadziej chronografu lub kamery wideo. Dokumentowanie otrzymanych wyników na karcie charakterystyki stanowiska roboczego, arkuszu chronometrażowym (zapisuje się na nim wyniki pomiaru), karcie wyników chronometrażowych (zawiera wartości przeciętne trwania badanych fragmentów), karcie normowania (zawiera ona normę trwania dla danego fragmentu). Pomiarów można dokonywać na dwa sposoby: ciągle (bez wyłączania stopera, wyliczając różnicę następujących po sobie zmierzonych fragmentów operacji), lub wyrywkowo (po każdym pomiarze zeruje się urządzenia mierzące, po zmierzeniu każdego elementu z osobna). Następnie przystępuje się do oceny tempa pracy, porównując otrzymane wyniki ze wzorcowymi. Wyniki wzorcowe przedstawiają czas pracy w tzw. tempie normalnym. Porównanie to można zapisać za pomocą następującego wzoru:

(Czas zmierzony * Ustalone tempo pracy) / Normalne tempo pracy

Wzór ten daje nam wartość czasu w jakim pracownik wykonałby swoje zadanie, gdyby pracował w tempie normalnym. Czas wykonywania tej samej pracy przez różnych ludzi jest inny, na różnice wpływa m.in. tempo pracy. Czas pracy u tego samego pracownika waha się w ciagu roku, zalezy on od wielu czynników. Od poziomu osiągniętej wprawy, warunki pracy, poziom zmęczenia aż po stan psychiczny danego dnia

3. Opracowanie wyników:

Otrzymane rezultaty pomiarów fragmentów operacji technologicznej określa się mianem szeregu chronometrażowego. Z poszczególnych fragmentów obliczane są średnie a następnie odrzucane są te wyniki, które w znaczący sposób o wyznaczonej średniej obiegają. Ponieważ w metodzie chronometrażowej liczony jest tylko czas samego wykonania pracy, należy w celu obliczenia normy powiększyć go odpowiednio. Należy dodać czas potrzebny na przygotowanie oraz zakończenie pracy, oraz czas na odpoczynek i obsługę stanowiska pracy. "Dla tych czasów uzupełniających istnieją odpowiednie tablice czasów, zawierające wskaźniki czasu do danych warunków pracy (oświetlenie, temperatura, zapylenie czy hałas)"

Metodę tę stosuję się w celu wyznaczania norm pracy, może ona także wspierać inne badania pracy, jako metoda pomocnicza.

Chronometraż jest techniką badania czasu, która pozwala precyzyjnie określić pracochłonność zadania, a przez to normę czasu. Jest to technika złożona, wymagająca długiego okresu przygotowania oraz wprawy. "Ze względu na uczciwość wyników należy ją polecać w przypadku ustalania norm uzasadnionych technicznie jak i organizacyjnie, oraz wyboru realistycznych warunków pracy".

Metoda chronometrażu — artykuły polecane

Chronometraż — Fotografia dnia roboczego — Metoda obserwacji migawkowych — Kryteria Bedaux — Wzorcowanie — Metoda Bedaux — Skala ocen — Obciążenie statyczne — Kryteria oceny — Informatyczne systemy w łańcuchu wartości

Bibliografia

• Bieniok H. (2011), Metody sprawnego zarządzania, Wydawnictwo Placet, Warszawa
• Fogra (1995), Popularna Encyklopedia Powszechna, Wydawnictwo Oficyna Wydawnicza Fogra, Kraków
• Koźmiński A., Piotrowski W. (red.) (2010), Zarządzanie teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Lisiński M., Martyniak Z., Potocki A. (1985), Techniki organizatorskie: badanie pracy, Akademia Ekonomiczna, Kraków
• Mikołajczyk Z. (2002), Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Sułkowski Ł. Sikorski C.(2014), Metody zarządzania kulturą organizacyjną, Difin, Warszawa
• Szarucki M. (2013), Model doboru metod zarządzania jako narzędzie determinujące sukces organizacji, Zarządzanie i Finanse, Vol.2013 Nr.4
• Wojtaszek H. (2014), Od historii metod zarządzania do sprawnego funkcjonowania organizacji, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Naukowej Humanitas Vol.2014 Nr 5
• Wolniak R. (2013), Metody i narzędzia Lean Production i ich rola w kształtowaniu innowacji w przemyśle, Instytut Inżynierii Produkcji, Wydział Organizacji i Zarządzania, Politechnika Śląska

Autor: Karol Jędrzejewski, Aleksandra Kocjan