Badania społeczne: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Badania społeczne''' to rodzaj badań naukowych, zmierzających do odkrywania prawidłowości w życiu społecznym, poprzez systematyczną obserwację i wyciąganie wniosków. Badania społeczne różnią się od innych badań empirycznych skupiając się na obserwacji i analizie procesów oraz zjawisk zachodzących w społeczeństwie, a nie na badaniu danych empirycznych. W związku z tym badania społeczne nie są mierzalne. Celem badań społecznych jest [[obserwacja]], opis i wyjaśnienie prawidłowości towarzyszących życiu społecznemu lub w przypadku zmian w tych prawidłowościach, tłumaczenie tych zmian<ref> B. Earl (2005). ''Badania społeczne w praktyce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 37</ref>. | |||
</ | |||
==TL;DR== | |||
Badania społeczne to naukowe badania mające na celu odkrywanie prawidłowości w życiu społecznym poprzez obserwację i wnioskowanie. Badania społeczne koncentrują się na procesach i zjawiskach w społeczeństwie, a nie na badaniu danych empirycznych. Metody badawcze mogą być jakościowe (np. wywiady grupowe, obserwacje) lub ilościowe (np. ankiety, sondaże). Wybór metody powinien być dostosowany do problemu badawczego i zapewnić odpowiednie wnioski. | |||
==Charakter badań społecznych== | ==Charakter badań społecznych== | ||
Badacze społeczni szukając prawidłowości życia społecznego starają się interpretować zbiorowe zachowania ludzi. Na podstawie prowadzonych obserwacji i sporządzanych wniosków tworzą oni teorie, które mają za [[zadanie]] tłumaczenie natury życia grupowego<ref> B. Earl (2005). ''Badania społeczne w praktyce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 39</ref>. | Badacze społeczni szukając prawidłowości życia społecznego starają się interpretować zbiorowe zachowania ludzi. Na podstawie prowadzonych obserwacji i sporządzanych wniosków tworzą oni teorie, które mają za [[zadanie]] tłumaczenie natury życia grupowego<ref> B. Earl (2005). ''Badania społeczne w praktyce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 39</ref>. | ||
Badania społeczne są bezpośrednio związane z interpretacją zmiennych i związków, jakie pomiędzy nimi występują. Zmienne z kolei są logicznie pogrupowanymi wartościami. W przypadku badań społecznych, zmienne są zestawami powiązanych ze sobą wartości i atrybutów (cech)<ref> B. Earl (2005). ''Badania społeczne w praktyce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 41</ref>. | Badania społeczne są bezpośrednio związane z interpretacją zmiennych i związków, jakie pomiędzy nimi występują. Zmienne z kolei są logicznie pogrupowanymi wartościami. W przypadku badań społecznych, zmienne są zestawami powiązanych ze sobą wartości i atrybutów (cech)<ref> B. Earl (2005). ''Badania społeczne w praktyce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 41</ref>. | ||
Przykładowe zmienne (i ich wartości)<ref> E. Krok (2015). ''Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 60</ref>: | Przykładowe zmienne (i ich wartości)<ref> E. Krok (2015). ''Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 60</ref>: | ||
| Linia 29: | Linia 15: | ||
* [[zawód]] (analityk/menadżer/mechanik) | * [[zawód]] (analityk/menadżer/mechanik) | ||
* [[klasa społeczna]] (niska/średnia/wysoka. | * [[klasa społeczna]] (niska/średnia/wysoka. | ||
<google>n</google> | |||
==Etapy procesu badawczego w badaniach społecznych== | ==Etapy procesu badawczego w badaniach społecznych== | ||
Opracowanie planu procesu badawczego jest niezwykle istotne w przypadku badań społecznych, ponieważ odzwierciedla kolejne etapy prowadzenia badania. Ogólnie [[plan]] badania społecznego nie różni się od planu badań z zakresu nauk przyrodniczych<ref> B. Earl (2005). ''Badania społeczne w praktyce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 128</ref>. | Opracowanie planu procesu badawczego jest niezwykle istotne w przypadku badań społecznych, ponieważ odzwierciedla kolejne etapy prowadzenia badania. Ogólnie [[plan]] badania społecznego nie różni się od planu badań z zakresu nauk przyrodniczych<ref> B. Earl (2005). ''Badania społeczne w praktyce'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 128</ref>. | ||
[[Proces]] badawczy w badaniach społecznych jest następujący<ref> E. Krok (2015). ''Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 56-58</ref>: | [[Proces]] badawczy w badaniach społecznych jest następujący<ref> E. Krok (2015). ''Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 56-58</ref>: | ||
# [[Konceptualizacja]] | # [[Konceptualizacja]] - sprecyzowanie znaczenia pojęć i zmiennych wykorzystywanych w badaniu. | ||
# Sformułowanie hipotez - przygotowanie pytań, na które badanie ma odpowiedzieć, na podstawie których opracowuje się hipotezy badawcze, będące założeniami przypuszczalnych zależności. | # Sformułowanie hipotez - przygotowanie pytań, na które badanie ma odpowiedzieć, na podstawie których opracowuje się hipotezy badawcze, będące założeniami przypuszczalnych zależności. | ||
# Wybór metody badawczej | # Wybór metody badawczej - w tym kroku należy zdefiniować sposób prowadzenia badania. | ||
# Dobór populacji i próby badawczej | # Dobór populacji i próby badawczej - zidentyfikowanie jednostek, które są przedmiotem badania i określenie liczby uczestników badania. | ||
# Obserwacje | # Obserwacje - proces zbierania danych, które podlegać będą analizie i interpretacji. | ||
# [[Przetwarzanie danych]] | # [[Przetwarzanie danych]] - uporządkowanie i przygotowanie zebranych danych do analizy. | ||
# [[Analiza danych]] | # [[Analiza danych]] - przeanalizowanie zebranych danych i przygotowanie wniosków. | ||
# Zastosowanie | # Zastosowanie - przygotowanie sprawozdania z wyników badania i ich empiryczna [[ocena]]. | ||
==Metody badań społecznych== | ==Metody badań społecznych== | ||
W przypadku badań społecznych nie istnieje jeden konkretny sposób prowadzenia badań. Prawda jest taka, że [[różnorodność]] metod badawczych, stosowanych do analizowania problematyki społecznej, pozwala na konstruktywne ich przeprowadzanie i tworzenie właściwych wniosków. Główną zasadą jest aby wybrana [[metoda]] badania społecznego była przede wszystkim podporządkowywana problematyce badania. Otóż nieprzemyślany dobór metody badawczej do wskazanego problemu może spowodować, że badaczowi nie uda się wyciągnąć żadnych wniosków<ref> S. Nowak (2007). ''[[Metodologia]] badań społecznych'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 47</ref>. | W przypadku badań społecznych nie istnieje jeden konkretny sposób prowadzenia badań. Prawda jest taka, że [[różnorodność]] metod badawczych, stosowanych do analizowania problematyki społecznej, pozwala na konstruktywne ich przeprowadzanie i tworzenie właściwych wniosków. Główną zasadą jest aby wybrana [[metoda]] badania społecznego była przede wszystkim podporządkowywana problematyce badania. Otóż nieprzemyślany dobór metody badawczej do wskazanego problemu może spowodować, że badaczowi nie uda się wyciągnąć żadnych wniosków<ref> S. Nowak (2007). ''[[Metodologia]] badań społecznych'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 47</ref>. | ||
Podział metod badawczych stosowanych w przypadku badań społecznych<ref> Zaltman G. (2018). ''[ | Podział metod badawczych stosowanych w przypadku badań społecznych<ref> Zaltman G. (2018). ''[https://prepost.pl/produkty/badania-spoleczne/ Badania społeczne]'', Prepost</ref>: | ||
'''Metody jakościowe''' | '''Metody jakościowe''' - stosowane m.in. w celu zrozumienia danego zjawiska, poznania doświadczeń danych osób lub grup społecznych, poznania przekonań danej społeczności. Warto z nich skorzystać poszukując odpowiedzi na pytania: dlaczego?, po co?, co jest istotą?, co to znaczy?. Do najpopularniejszych metod jakościowych wykorzystywanych w badaniach społecznych należą: | ||
* zogniskowany [[wywiad]] grupowy | * zogniskowany [[wywiad]] grupowy | ||
* wywiady pogłębione | * wywiady pogłębione | ||
| Linia 54: | Linia 42: | ||
* panele eksperckie | * panele eksperckie | ||
* techniki projekcyjne i kreatywne. | * techniki projekcyjne i kreatywne. | ||
'''Metody ilościowe''' | '''Metody ilościowe''' - stosowane w celu poznania skali oraz natężenia występowania zjawisk, problemów i zachowań we wskazanej społeczności. Warto z nich skorzystać poszukując odpowiedzi na pytania: ile jest osób, które?, jak często?, z jaką częstotliwością?, z jaką intensywnością?. | ||
Do najpopularniejszych metod ilościowych wykorzystywanych w badaniach społecznych należą)<ref> E. Krok (2015). ''Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 60</ref>: | Do najpopularniejszych metod ilościowych wykorzystywanych w badaniach społecznych należą)<ref> E. Krok (2015). ''Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 60</ref>: | ||
| Linia 61: | Linia 49: | ||
* wywiady telefoniczne. | * wywiady telefoniczne. | ||
[[Decyzja]] o wyborze odpowiedniej metody badawczej musi być kierowana optymalnym uzasadnieniem twierdzeń, będących odpowiedzią na postawione przez badacza pytania. Badacz powinien uzależniać ją od jej empirycznej zasadności i maksymalnej dokładności wobec analizowanego problemu<ref> S. Nowak (2007). ''[[Metodologia badań]] społecznych'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 50</ref>. | [[Decyzja]] o wyborze odpowiedniej metody badawczej musi być kierowana optymalnym uzasadnieniem twierdzeń, będących odpowiedzią na postawione przez badacza pytania. Badacz powinien uzależniać ją od jej empirycznej zasadności i maksymalnej dokładności wobec analizowanego problemu<ref> S. Nowak (2007). ''[[Metodologia badań]] społecznych'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 50</ref>. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Badania naukowe]]}} — {{i5link|a=[[Metoda badawcza]]}} — {{i5link|a=[[Dyferencjał semantyczny]]}} — {{i5link|a=[[Badanie pilotażowe]]}} — {{i5link|a=[[Pytanie badawcze]]}} — {{i5link|a=[[Badania podstawowe]]}} — {{i5link|a=[[Case study]]}} — {{i5link|a=[[Analiza czynnikowa]]}} — {{i5link|a=[[Statystyka]]}} }} | |||
==Przypisy== | |||
<references /> | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Earl B. (2005) | <noautolinks> | ||
* Krok E. (2015) | * Earl B. (2005), ''[https://csr-d.pl/wp-content/uploads/2015/02/Earl-Babbie-Badania-Spo%C5%82eczne-w-Praktyce.pdf Badania społeczne w praktyce]'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Nowak S. ( | * Krok E. (2015), ''[http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/studia_inf/37-2015/si-37-55.pdf Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań]'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37 | ||
* | * Nowak S. (2011), ''Metodologia badań społecznych'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Strona internetowa: ''[http://prepost.pl/produkty/badania-spoleczne/ Badania społeczne]'' | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Hubert Gromczak}} | {{a|Hubert Gromczak}} | ||
[[Kategoria:Socjologia]] | [[Kategoria:Socjologia]] | ||
{{#metamaster:description|Badania społeczne - odkrywanie prawidłowości w życiu społecznym poprzez obserwację i wnioskowanie. Cel: opis i wyjaśnienie zmian w społeczeństwie.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 00:16, 18 sty 2024
Badania społeczne to rodzaj badań naukowych, zmierzających do odkrywania prawidłowości w życiu społecznym, poprzez systematyczną obserwację i wyciąganie wniosków. Badania społeczne różnią się od innych badań empirycznych skupiając się na obserwacji i analizie procesów oraz zjawisk zachodzących w społeczeństwie, a nie na badaniu danych empirycznych. W związku z tym badania społeczne nie są mierzalne. Celem badań społecznych jest obserwacja, opis i wyjaśnienie prawidłowości towarzyszących życiu społecznemu lub w przypadku zmian w tych prawidłowościach, tłumaczenie tych zmian[1].
TL;DR
Badania społeczne to naukowe badania mające na celu odkrywanie prawidłowości w życiu społecznym poprzez obserwację i wnioskowanie. Badania społeczne koncentrują się na procesach i zjawiskach w społeczeństwie, a nie na badaniu danych empirycznych. Metody badawcze mogą być jakościowe (np. wywiady grupowe, obserwacje) lub ilościowe (np. ankiety, sondaże). Wybór metody powinien być dostosowany do problemu badawczego i zapewnić odpowiednie wnioski.
Charakter badań społecznych
Badacze społeczni szukając prawidłowości życia społecznego starają się interpretować zbiorowe zachowania ludzi. Na podstawie prowadzonych obserwacji i sporządzanych wniosków tworzą oni teorie, które mają za zadanie tłumaczenie natury życia grupowego[2].
Badania społeczne są bezpośrednio związane z interpretacją zmiennych i związków, jakie pomiędzy nimi występują. Zmienne z kolei są logicznie pogrupowanymi wartościami. W przypadku badań społecznych, zmienne są zestawami powiązanych ze sobą wartości i atrybutów (cech)[3].
Przykładowe zmienne (i ich wartości)[4]:
- wiek (młody/ w średnim wieku/ stary)
- płeć (kobieta/mężczyzna)
- wykształcenie (podstawowe/średnie/wyższe)
- zawód (analityk/menadżer/mechanik)
- klasa społeczna (niska/średnia/wysoka.
Etapy procesu badawczego w badaniach społecznych
Opracowanie planu procesu badawczego jest niezwykle istotne w przypadku badań społecznych, ponieważ odzwierciedla kolejne etapy prowadzenia badania. Ogólnie plan badania społecznego nie różni się od planu badań z zakresu nauk przyrodniczych[5].
Proces badawczy w badaniach społecznych jest następujący[6]:
- Konceptualizacja - sprecyzowanie znaczenia pojęć i zmiennych wykorzystywanych w badaniu.
- Sformułowanie hipotez - przygotowanie pytań, na które badanie ma odpowiedzieć, na podstawie których opracowuje się hipotezy badawcze, będące założeniami przypuszczalnych zależności.
- Wybór metody badawczej - w tym kroku należy zdefiniować sposób prowadzenia badania.
- Dobór populacji i próby badawczej - zidentyfikowanie jednostek, które są przedmiotem badania i określenie liczby uczestników badania.
- Obserwacje - proces zbierania danych, które podlegać będą analizie i interpretacji.
- Przetwarzanie danych - uporządkowanie i przygotowanie zebranych danych do analizy.
- Analiza danych - przeanalizowanie zebranych danych i przygotowanie wniosków.
- Zastosowanie - przygotowanie sprawozdania z wyników badania i ich empiryczna ocena.
Metody badań społecznych
W przypadku badań społecznych nie istnieje jeden konkretny sposób prowadzenia badań. Prawda jest taka, że różnorodność metod badawczych, stosowanych do analizowania problematyki społecznej, pozwala na konstruktywne ich przeprowadzanie i tworzenie właściwych wniosków. Główną zasadą jest aby wybrana metoda badania społecznego była przede wszystkim podporządkowywana problematyce badania. Otóż nieprzemyślany dobór metody badawczej do wskazanego problemu może spowodować, że badaczowi nie uda się wyciągnąć żadnych wniosków[7].
Podział metod badawczych stosowanych w przypadku badań społecznych[8]: Metody jakościowe - stosowane m.in. w celu zrozumienia danego zjawiska, poznania doświadczeń danych osób lub grup społecznych, poznania przekonań danej społeczności. Warto z nich skorzystać poszukując odpowiedzi na pytania: dlaczego?, po co?, co jest istotą?, co to znaczy?. Do najpopularniejszych metod jakościowych wykorzystywanych w badaniach społecznych należą:
- zogniskowany wywiad grupowy
- wywiady pogłębione
- obserwacje (w tym obserwacje uczestniczące)
- studia przypadków
- panele eksperckie
- techniki projekcyjne i kreatywne.
Metody ilościowe - stosowane w celu poznania skali oraz natężenia występowania zjawisk, problemów i zachowań we wskazanej społeczności. Warto z nich skorzystać poszukując odpowiedzi na pytania: ile jest osób, które?, jak często?, z jaką częstotliwością?, z jaką intensywnością?.
Do najpopularniejszych metod ilościowych wykorzystywanych w badaniach społecznych należą)[9]:
- sondaże diagnostyczne
- ankiety (papierowe, internetowe)
- wywiady telefoniczne.
Decyzja o wyborze odpowiedniej metody badawczej musi być kierowana optymalnym uzasadnieniem twierdzeń, będących odpowiedzią na postawione przez badacza pytania. Badacz powinien uzależniać ją od jej empirycznej zasadności i maksymalnej dokładności wobec analizowanego problemu[10].
| Badania społeczne — artykuły polecane |
| Badania naukowe — Metoda badawcza — Dyferencjał semantyczny — Badanie pilotażowe — Pytanie badawcze — Badania podstawowe — Case study — Analiza czynnikowa — Statystyka |
Przypisy
- ↑ B. Earl (2005). Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 37
- ↑ B. Earl (2005). Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 39
- ↑ B. Earl (2005). Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 41
- ↑ E. Krok (2015). Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 60
- ↑ B. Earl (2005). Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 128
- ↑ E. Krok (2015). Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 56-58
- ↑ S. Nowak (2007). Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 47
- ↑ Zaltman G. (2018). Badania społeczne, Prepost
- ↑ E. Krok (2015). Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37, s. 60
- ↑ S. Nowak (2007). Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 50
Bibliografia
- Earl B. (2005), Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Krok E. (2015), Budowa kwestionariusza ankietowego a wyniki badań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 874, Studia Informatica nr 37
- Nowak S. (2011), Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Strona internetowa: Badania społeczne
Autor: Hubert Gromczak
