Zdolność do pracy

Zdolność do pracy - jest cechą bardzo złożoną, której poziom wynika z interakcji wymagań pracy oraz możliwości i umiejętności pracownika. Możemy wyróżnić pracę fizyczną i umysłową (W. Witczak 2008, s. 208). Możemy również powiedzieć, że jest to rezultat wpływu pomiędzy wymaganiami pracy a możliwościami i umiejętnościami pracownika. Jest to również zdolność do podjęcia wysiłku bez jakichkolwiek problemów związanych z organizmem. Jeżeli uprzednio podjęty wysiłek jest źle zorganizowany, zaplanowany mamy do czynienia z obniżeniem zdolności pracy. Zmęczenie czy też wypalenie zawodowe mogą być również postrzegane jako jedne z jego czynników (T. Makowiec-Dąbrowska 2008, s. 10).

TL;DR

Artykuł omawia zdolność do pracy i jej wpływ na nasze życie zawodowe. Wskaźnik zdolności pracy jest miernikiem, który pomaga ocenić nasze obecne i przyszłe możliwości pokonywania obciążeń w pracy. Czynniki fizyczne i psychiczne mogą obniżać naszą zdolność do pracy. Obserwuje się również zmiany w funkcjonowaniu organizmu, które wpływają na wydajność i zdolność do wysiłku fizycznego. Osoby starsze mają zazwyczaj mniejszą wydajność produkcyjną.

Jak możemy opisać osobę niezdolną do pracy?

1. Jest to osoba która częściowo lub całkowicie straciła zdolność do pracy z powodu naruszenia sprawności fizycznej.
2. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust 1 pkt 1).

Co to jest wskażnik zdolności pracy?

Wskażnik zdolności pracy powstał w latach 90 ubiegłego wieku. Miejscem jego powstania były Helsinki a dokładniej Instytut Zdrowia Zawodowego. Nazwa angielska to Work Ability Index — WAI. Metoda ta pozwala nam sprawdzić ilościowe obciążenia w pracy, przyszłe i terażniejsze możliwości ich pokonywania. Pozwala również ocenić jakie czynniki zdrowia fizycznego i umysłowego mają wpływ na zdolność do pracy. Wskaźnik WAI jest dokładnym miernikiem, który jest wykorzystywany w placówkach pracy. Wyniki z jego badań są często wykorzystywane w analizach różnic pomiędzy zależnością wielkości oraz charakteru obciążeń. Dzięki temu wskażnikowi możemy mierzyć zdolności do pracy jakie zachodzą pomiędzy pracownikami w różnym wieku (T. Makowiec-Dąbrowska 2008, s. 10).

Jakie czynniki obniżają zdolność do pracy?

Czynniki fizyczne:

• Ciężki wysiłek fizyczny,
• Praca w trybie zmianowym, również w nocy czy też nadgodziny,
• Wdychanie spalin, pyłów,
• Wibracje miejscowe przy robotach drogowych,
• Ciągła praca w hałasie, przy wysokich temperaturach,
• Praca dodatkowa na innym stanowisku lub miejscu,
• Zmiany tempa aktywności,
• Niekomfortowa pozycja ciała,
• Brak jakiejkolwiek pozazawodowej aktywności fizycznej,
• Ciągłe powtarzanie czynności (J. Bugajska 2006, s. 21),

Czynniki psychiczne

• Poczucie niedowartościowania przez pracodawcę,
• Brak przydzielania pracownikom premii, nagród czy też awansów,
• Obniżenie się celowej organizacji zmysłów sensorycznych i motorycznych,
• Zła organizacja pracy,
• Kontakty społeczne, publiczne,
• Poczucie zagrożenia,
• Nieprzyjemne warunki pracy, znęcanie się,
• Brak samokontroli,
• Brak wsparcia od pracodawcy,
• Duże poczucie odpowiedzialności (T. Makowiec-Dąbrowska 2008, s. 10).

Obserwując zmiany zdolności do pracy w strukturze czasu, zauważono możliwości jej modyfikacji. Wykazano, że poprawa klimatu związanego z czynnikami psychicznymi oraz fizycznymi, poprawiało zdolność do pracy(T. Makowiec-Dąbrowska 2008, s. 10).

Zmiany jakie można zaobserwować w funkcjonowaniu organizmu człowieka.

1. Masa mięśni w organizmie ulega zmniejszeniu.
2. Zmniejszenie szybkości skurczu oraz jego mocy.
3. Struktura tkanki skórnej się pogarsza.
4. Zmniejszenie napięcia żylnego oraz obciążenia wstępnego serca w układzie krążenia.
5. Zwiększenie objętości dróg oddechowych oraz zmiana elastyczności płuc.
6. Zmiana ilości pochłanianego tlenu.
7. Zaburzenia hormonalne (W. Witczak 2008, s. 210).

Powyższe zmiany w funkcjonowaniu organizmu prowadzą do obniżenia wydajności oraz zdolności do wykonywania wysiłku fizycznego w danym wieku. Wydajność produkcyjna osób starszych jest znacznie mniejsza niż osób młodszych. Porównuje się wtedy wysiłek angażujący grupy mięśniowe, oraz kiedy wymagana jest duża siłą na wykonanie pewnej pracy (J. Bugajska 2010, s. 57-58). Są istotnymi zmianami wczesnej niezdolności do pracy równającej się z przejściem na rentę (T. Makowiec-Dąbrowska 2008, s. 10). Również obniżenie zdolności spowodowane jest poświęceniem czasu na pracę nie związana z zawodem (W. Witczak 2008, s. 210).

Zdolność do pracy — artykuły polecane

Monotypowość ruchów roboczych — Wydolność fizyczna organizmu — Przyczyny stresu — Kierunki wdrażania ergonomii — Praca statyczna — Obciążenie statyczne — Przemęczenie — Syndrom wypalenia zawodowego — Obciążenie fizyczne

Bibliografia

• Bugajska J. (2006), Czynniki zawodowe przedwczesnego obniżenia zdolności do pracy u osób starszych, Bezpieczeństwo pracy, nr 2
• Bugajska J. (2010), Zarządzanie wiekiem w przedsiębiorstwach jako element ochrony zdrowia starszych pracowników, Medycyna pracy, nr 61
• Makowiec T. (2008), Zawodowe i pozazawodowe determinanty zdolności do pracy, Medycyna pracy, nr 59
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
• Witczak W. (2008), Zdolność do ciężkiej pracy umysłowej. Teka komisji prawniczej

Autor: Ewelina Wójtowicz

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.