Potrzeby fizjologiczne

Potrzeby fizjologiczne - Inaczej są nazywane potrzebami biologicznymi. Wiążą się z warunkami biologicznego istnienia człowieka oraz fizjologicznym funkcjonowaniem jego organizmu. Zaspokojenie potrzeb fizjologicznych bądź ich niezaspokojenie wiąże się z zachowaniem jednostki przy życiu, utrzymaniem sprawności organizmu oraz warunkami życia psychicznego jednostki (Maslow A. 2009, s. 62-64).

Potrzeby cechuje duże zróżnicowanie oraz zmienność. Wszyscy ludzie posiadają indywidulaną, odmienną oraz oryginalną strukturę i dynamikę swych potrzeb. Znaczna większość potrzeb ponawia się, jednak czas ponawiania jest w znacznym stopniu dość zróżnicowany np. okres ponowienia głodu waha się między kilkoma godzinami, a w przypadku snu okres wynosi kilkanaście godzin. Cykl ponownego odczucia potrzeby fizjologicznej jest najczęściej uwarunkowany czynnikami biologicznymi (Bywalec Cz. 2010, s. 18)

Potrzeby ludzkie są współcześnie fundamentem w systemie motywacji, jednak wciąż istnieje problem w skutecznym zastosowaniu ich jako motywator do efektywnej pracy. Wynika to z indywidualnych potrzeb oraz pragnień każdej pracującej osoby, jednak ich badanie daje wynik jedynie zbiorowy. Potrzeby są nierozłącznym elementem funkcjonowania człowieka, ponieważ pojawiają się one przez całe jego życie w każdej sferze. Dlatego należy pamiętać, iż nie są one stanem chwilowym, tylko pewnym obszarem braku, który potrzebuje wypełnienia (Bieńkowska J. 2010, s. 397-398).

TL;DR

Potrzeby fizjologiczne to podstawowe potrzeby człowieka, związane z jego biologicznym istnieniem i funkcjonowaniem organizmu. Należą do nich m.in. zaspokojenie głodu, pragnienia, oddychania, snu, potrzeby seksualnej i utrzymania stałej temperatury ciała. Teorie potrzeb wyodrębniają różne kategorie potrzeb fizjologicznych i hierarchię ich zaspokajania.

Klasyfikacja potrzeb fizjologicznych

A. Maslow twierdzi, że w skład potrzeb fizjologicznych wchodzi koncepcja homeostazy, czyli zautomatyzowanej czynności organizmu. Istotna jest kwestia powiązana z apetytem, czyli to co powoduje, iż człowiek woli zaspokoić konkretną potrzebę w dany sposób (np. selekcja jedzenia pod względem smaku, zamiast dostrzegania go jako jedynie środka do dostarczania wartości odżywczych dla organizmu). Do potrzeb fizjologicznych możemy zaliczyć (Kozłowska A. 2014, s. 20-22):

• Zaspokojenie głodu - Należy do podstawowych potrzeb, które należy zaspokoić. Wszyscy ludzie już od początku swych narodzin muszą dostarczać organizmowi właściwe wartości odżywcze, dzięki którym mogą prawidłowo się rozwijać i funkcjonować. Człowiek nie jest w stanie zastąpić jedzenia niczym innym.
• Zaspokojenie pragnienia-Kolejna podstawowa potrzeba, którą każdy człowiek musi zaspokajać. Dostarczanie płynów do organizmów jest niezbędne do życia oraz normalnego funkcjonowania, bez których ludzie są narażeni na śmierć.
• Potrzeba oddychania - Niezbędne jest dla człowieka dostarczanie tlenu do płuc, bez którego organizm nie jest w stanie funkcjonować. Wszystkie trudności z oddychaniem mogą doprowadzać do problemów funkcjonowania organizmu oraz nawet śmierci.
• Potrzeba snu - Sen jest istotny dla człowieka, gdyż podczas niego organizm się regeneruje oraz intensywnie wpływa na samopoczucie.
• Pożądanie seksualne - Jest to chęć zaspokajania potrzeb seksualnych powiązanych z kontaktem intymnym oraz pragnienie posiadania dzieci.
• Utrzymanie stałej temperatury ciała - Średnia temperatura ciała człowieka wynosi 36,6 stopni w skali Celsjusza i jest ona niezbędna do normalnego funkcjonowania. Zmiany danej temperatury będą odczuwalne w organizmie. Podczas wysokiej gorączki czy wyziębienia niezbędne jest podjęcie konkretnych działań.
• Potrzeby wydalania - Jest to proces usuwania resztek pokarmu, elektrolitów oraz wody, który występuje w procesie przemiany materii w organizmie człowieka.
• Potrzeba utrzymania organizmu przy życiu - Potrzeba ta polega na życiu człowieka w zdrowiu oraz bez odczuwania jakiegokolwiek bólu. Organizm nie jest w stanie normalnie funkcjonować, gdy walczy z chorobą lub bólem, ponieważ jest mocno osłabiony psychicznie i fizycznie.

Potrzeby fizjologiczne w teoriach potrzeb

Pierwotnie w teoriach potrzeb uwzględniano jedynie potrzeby fizjologiczne, które są warunkiem przetrwania dla człowieka. Jednak z czasem zaczęto uzupełniać je również o potrzeby natury psychologicznej. Następnie pojawiły się teorie potrzeb składające się z kilku kategorii obejmujące szersze zagadnienia (Król H., Ludwiczyński A. 2006, s. 322).

A. Maslow stworzył najsłynniejszą teorię potrzeb, w której sformułował pięć kategorii. Potrzeby są uporządkowane w hierarchii zakładającej, że aby zaspokoić potrzebę wyższego rzędu musi zostać zaspokojona potrzeba niżej w hierarchii. Jednostka zwraca swą uwagę na wyższą potrzebę, dopiero gdy zaspokoi niższą. Potrzeby fizjologiczne zostały umiejscowione najniżej w hierarchii, co oznacza, że odgrywają one najważniejszą rolę przy pełnieniu jakichkolwiek funkcji przez jednostkę (Armstrong M. 2000, s. 111-112).

Alderfer C.P. zmodyfikował teorię Maslowa A., ponieważ twierdził, iż odczuwanie przed jednostkę potrzeb charakteryzuje się ciągłością oraz dynamicznością. Oznacza to, że człowiek może jednocześnie odczuwać kilka potrzeb. Alderfer C.P. dodatkowo tworzy podział potrzeb według ich czasu wyczuwania (długotrwałe, krótkotrwałe, okazjonalne) oraz formułuje trzy kategorie potrzeb. Pierwszą kategorią są potrzeby egzystencji do których są zaliczane potrzeby fizjologiczne wraz z materialnymi oraz poprawą warunków pracy (Berny J., Leśniewski M. A., Górski P. 2012 s. 85).

Potrzeby fizjologiczne — artykuły polecane

Hierarchia potrzeb — Jakość usług medycznych — Rehabilitacja — Hierarchia wartości — Piramida Maslowa — Potrzeba bezpieczeństwa — Humanizacja pracy — Osobowość — Analiza transakcyjna

Bibliografia

• Armstrong M. (2011), Zarządzanie zasobami ludzkimi, Wolters Kluwer, Warszawa
• Berny J., Leśniewski M., Górski P. (2012), Motywacja w systemie zarządzania zasobami ludzkimi. Analiza teoretyczna problemu, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie, nr 92
• Bieńkowska J. (2010), Poszukiwanie metod skutecznego motywowania pracowników, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, nr 234
• Bywalec C. (2010), Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, C.H. Beck, Warszawa
• Kozłowska A. (2014), Potrzeby jako system klasyfikacji modeli perswazyjnych - raport badawczy, Wyższa Szkoła Promocji w Warszawie, Warszawa
• Król H., Ludwiczyński A. (red.) (2014), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapitału ludzkiego organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Maslow A. (2009), Motywacja i osobowość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Weronika Wesołowska