Podatność transportowa

Podatność transportowa jest to zbiór cech fizykochemicznych, postaci, stanu skupienia i innych właściwości określających odporność ładunku na warunki i skutki transportu. Jest to pojęcie złożone obejmujące szereg podatności cząstkowych wynikających bezpośrednio z cech produktów będących przedmiotem przewozu. Podatność transportową można podzielić na:

• podatność naturalną
• podatność techniczną
• podatność ekonomiczną
• podatność ładunkową

Dla każdej z rodzajów podatności można przeprowadzić klasyfikację ładunków, dzieląc je na grupy podatności.

TL;DR

Podatność transportowa to zbiór cech, które określają odporność ładunku na warunki transportu. Może być podzielona na podatność naturalną, techniczną, ekonomiczną i ładunkową. Podatność naturalna zależy od cech fizykochemicznych i biologicznych produktów. Podatność techniczna zależy od kształtu, wielkości i przestrzenności ładunku. Podatność ekonomiczna zależy od wartości przewożonego ładunku. Podatność ładunkowa dotyczy spiętrzenia ładunku.

Podatność naturalna

Podatność naturalna jest definiowana jako odporność ładunków na warunki przemieszczania wynikające z fizycznych, chemicznych oraz biologicznych cech i właściwości przewożonych produktów. Te właściwości i cechy produktów powinny zostać określone przez logistyka oraz szczegółowo rozpoznane. Decydują one w określonym stopniu o:

• wrażliwości na czas transportu
• wrażliwości na wilgoć, temperaturę i światło
• szkodliwości dla zdrowia ludzkiego
• możliwości uszkodzenia lub zniszczenia innych przedmiotów stykających się z ładunkiem
• podatność na wchłanianie lub wydzielanie woni
• podatność na rozsypywanie, rozlewanie i ulatnianie
• podatność na samozapalenie, wybuch oraz łatwopalność
• wrażliwości na drgania mechaniczne

Cechy naturalne przewożonych produktów wpływają na tworzenie specjalnych postulatów, pod względem transportu, których realizacja ma na celu usunięcie niebezpieczeństw grożących ładunkom podczas transportu.

Niska podatność transportowa:

• Ładunki niebezpieczne takie jak gazy w płynie, chemikalia itp.
• Niska podatność jest spowodowana tym, że do ich przemieszczania są potrzebne wysoce specjalistyczne środki transportu i przeładunku, a ponadto cały proces transportowy musi być nadzorowany i spełniać określone wymagania oraz procedury.
• Produkty szybko psujące się oraz tak specyficzne jak np. żywe kwiaty, dla których kondycji czas transportu odgrywa dużą rolę.

Wysoka podatność transportowa:

• Ładunki odporne na warunki i skutki transportu.
• Możemy wśród nich wymienić: piasek, żwir, czy węgiel. Przewóz tego rodzaju ładunków nie wymaga specjalnych środków transportu, są one ponadto odporne zarówno na warunki klimatyczne jak i na temperaturę.

Techniczna podatność transportowa

Techniczna podatność transportowa to odporność na warunki i skutki przemieszczania wynikające z ich kształtu, wielkości i przestrzenności. Decydent logistyczny uwzględnia wielkość pojedynczych ładunków, ciężar, objętość oraz skrajne wymiary. Charakter tych cech powoduje określenie wymagań względem techniki procesu przewozowego lub przeładunkowego. Bardzo duże znaczenie ma powtarzalność przewozu oraz masa ogólna, które mogą wskazać na celowość zastosowania określonych jednostek ładunkowych, mających wpływ na zwiększenie podatności technicznej tych produktów. Wymienione cechy określają również bezpośrednio wymagania użytkowników transportu względem zapotrzebowania masowości środków transportu.

Niską podatnością techniczną będą się charakteryzowały ładunki ponad normatywne, jak np. kilkuset tonowa turbina przeznaczona dla elektrowni, czy dźwig portowy, który trzeba dostarczyć do miejsca przeznaczenia. W takich przypadkach konieczne jest indywidualne zaprojektowanie procesu transportowego (ang. project cargo), pokonanie wielu przeszkód technicznych, uzyskanie odpowiednich pozwoleń i ciągły nadzór nad przebiegiem dostawy. W celu zwiększenia podatności transportowej niektórych konstrukcji urządzeń wysyła się je w kilku częściach, montowanych następnie u odbiorcy. Wysoką podatnością transportową wykażą się m.in. ładunki skonteneryzowane oraz ładunki pół-masowe, mające jednolity kształt i rozmiar, a więc mogące korzystać z uniwersalnych środków transportu i przeładunku.

Ekonomiczna podatność transportowa

Ekonomiczna podatność transportowa jest określana przez wartość przewożonego ładunku. Większa wartość produktów ma wpływ na zmniejszenie podatności ekonomicznej ładunków, gdyż wymagają one troskliwej opieki w trakcie transportu. Mówimy zatem, że ładunki o wysokiej wartości ładunkowej (np. telewizory, komputery itp.) są bardzo podatne na transport, natomiast ładunki o niskiej wartości jednostkowej (np. piasek) mają niską ekonomiczną podatność transportową. Wynika to z faktu, że udział kosztu transportu w finalnej cenie towaru o wysokiej wartości jest niewielki, a zatem koszt przemieszczenia ładunku od nadawcy do odbiorcy stanowi tu raczej element neutralny. Natomiast w przypadku ładunków o małej wartości jednostkowej, kiedy udział kosztu transportu w cenie finalnej jest znacząca, kupujący musi starannie rozważyć celowość zakupu i przewozu takiego towaru, bo może się okazać że transport jest droższy od wartości produktu.

Podatność ładunkowa

Podatność ładunkowa czyli podatność wynikająca z odporności na spiętrzenie, istotną w przewozach kombinowanych z wykorzystaniem jednostek ładunkowych. Wskazuje ona na stopień wykorzystania powierzchni środków transportu oraz powierzchni magazynowych. Podatność ładunkowa stanowi podstawę podziału na grupy ładunków niepodatnych na spiętrzenie - o małej podatności ładunkowej - i podatnych na spiętrzenie - o dużej podatności ładunkowej. Zdarza się że ten sam ładunek odznacza się mała podatnością przewozową i dużą podatnością ładunkową (np. mrożonki)

Podatność transportowa — artykuły polecane

Ładunek drobnicowy — Magazyn — Logistyka transportu — Ładunkoznawstwo — Magazyn przyjęć — Paleta ładunkowa — Przechowalnictwo — Transport — Opakowania

Bibliografia

• Jeleń I., Foltyński M., Guszczak B. (2011) Podatność towarów na przewozy kolejowe i konteneryzacje a organizacja procesów transportu, "Logistyka", nr 3
• Łatka U. (2013), Technologia i towaroznawstwo, WSiP, Warszawa
• Neider J. (2015), Transport międzynarodowy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Odlanicka-Poczobutt M., Kulińska E. (2015), Determinanty procesów planowania transportu wyrobów piwowarskich - studium przypadku, Logistyka, nr 6
• Piecuch-Urbańczyk B. (2018), System transportowy w przedsiębiorstwie produkcyjnym
• Wierzejski T., Kędzior-Laskowska M. (2014), Transport i spedycja, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn

Autor: Piotr Palichleb