Agencja ratingowa

Agencja ratingowa (ang. credit rating agency) jest firmą doradztwa inwestycyjnego, która prowadzi jakościową klasyfikację dłużnych papierów wartościowych, a także innych zobowiązań z powodu na standing finansowy emitenta za pomocą nadania pożyczkobiorcy poziomu zaufania finansowego przedstawionego za pomocą kodu literowego. Działalność takiej agencji ratingowej przybiera formę zorganizowanej firmy, której przewodnim obszarem działalności jest ocena wiarygodności kredytowej wszystkich podmiotów dokonujących pożyczania pieniędzy, zatem fundusze, spółki, banki, organizacje oraz rządy państwa, jak również ocena instrumentów dłużnych spożytkowanych na rynkach ekonomicznych.

TL;DR

Agencje ratingowe to firmy doradztwa inwestycyjnego, które oceniają wiarygodność kredytową podmiotów gospodarczych, takich jak fundusze, spółki, banki, organizacje i rządy. Rating jest nadawany na podstawie analizy czynników ekonomicznych, politycznych i społecznych i służy do oceny ryzyka inwestycji. Najbardziej renomowane agencje na świecie to Moody's Investors Service, Standard & Poor's i Fitch IBCA Ltd. Pomimo ich znaczenia, oceny te mają pewne wady, takie jak opieranie się na danych historycznych i obciążenie indywidualną oceną eksperta. Agencje ratingowe mają duży wpływ na rynek, dostarczając inwestorom informacji o ryzyku i pomagając emitentom ograniczyć koszty pozyskiwania kapitału.

Charakterystyka

W wyniku oceny podmiotom gospodarczym przyznawany jest rating, będący miarą ryzyka związanego z inwestycją w oceniane papiery dłużne. Tworzy się go poprzez przypisanie określonych ilości punktów (wag) istotnym z punktu widzenia ryzyka czynnikom ekonomicznym, politycznym i społecznym, które następnie zostają zagregowane. Rating charakteryzuje klasę ryzyka, do której w wyniku analizy zostaje zaklasyfikowany dany kraj. Metoda ta pozwala na porównywanie ryzyka między różnymi krajami, ryzyka krajowe są bowiem klasyfikowane według jednolitych standardów. Łączna ocena podmiotów umożliwia oszacowanie wysokości ryzyka krajowego oraz podjęcie decyzji o przyszłym zaangażowaniu finansowym. Niezależność od rządów analizowanych krajów pozwala na stosunkowo dużą obiektywność. Dużą zaletą sporządzonych raportów jest również ciągłe aktualizowanie danych.

Cechy determinujące prestiż i renomę agencji ratingowych

• rzeczowość i obiektywność traktowanie wszystkich podmiotów tak samo, które zostały poddane analizie oraz niepodleganie presji tych podmiotów, które zamierzają traktować rating jako sposób publiczny prowadzenia własnej wartości
• wiarygodność i niezawodność niezmienność oraz stałość dotycząca kryteriów oceny podmiotów w ramach danej branży i w czasie
• profesjonalizm dotyczący fachowej wiedzy analityków i poprawności, a także wiarygodności wykorzystywanych danych
• dyskrecja metod pracy oraz etyka wyróżnia agencje ratingowe spośród innych instytucji zajmujących się badaniem sytuacji finansowej danych podmiotów gospodarczych. Takie agencje posiadają pełen dostęp do wewnętrznych systemów sprawozdawczości podmiotów, postanowień zarządu oraz informacji o planach strategicznych
• niezależność zapewnienie przez agencję statusu gospodarczego, jak i prawnego, który zagwarantuje odporność na wszystkie wpływy ze stron badanych organów państwowych, podmiotów i innych, np. lobby branżowych, zrzeszeń konsumenckich

Przykłady agencji ratingowych

Liczbę działających na całym świecie agencji szacuje się na 140 do 150. Ponad 50% rynku ocen ratingowych na świecie sporządzanych jest przez trzy agencje.

1. Moody's Investors Service - agencja działająca od 1909 roku, początkowo tylko na rynkach lokalnych w Stanach Zjednoczonych, a od roku 1918 na pozostałych rynkach międzynarodowych
2. Standard & Poor's - pierwszy amerykański rating Poor's Publishing Company powstały w latach 1916, a w 1922 przedstawiono pierwszą ocenę amerykańskiej firmy Standard Statistics Company. W roku 1941 obydwie te agencje połączyły się w jedną Standard & Poor's. Obecnie firma ta posiada sieć swoich oddziałów w 11 krajach, w tym 6 europejskich: Niemczech, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Belgii, Szwecji oraz Francji.
3. Fitch IBCA Ltd - jest to agencja, która powstała w roku 1924 w USA, i jako pierwsza w 1973 rozpoczęła stosowanie w ramach kategorii dodatkowych sympoli +/-. W Wielkiej Brytanii w roku 1978 powstała agencja IBCA (International Bank Credit Analysis), która specjalizowała się w dokonywaniu oceny banków. Początkowo firmy te funkcjonowały oddzielnie do 1997 roku. Połączenie w jedną agencję dokonano pod nazwą Fitch IBCA Ltd. Powstała agencja swoją działalność prowadzi na rynkach międzynarodowych i obecnie posiada sieć swoich oddziałów w 13 krajach, także w 4 krajach europejskich: Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji oraz Hiszpanii.

Wszystkie te agencje stosują swój własny system ocen, jednak są one bardzo zbliżone do siebie. Kombinacja symboli oraz znaków umożliwia dokładniejsze określenie poziomu oraz bezpieczeństwa zwrotu kapitału przez dłużnika.

Wady ocen sporządzanych przez agencje ratingowe

• Sporządzanie raportów na podstawie danych z przeszłości,
• Na ocenę wpływa wybór kryteriów użytych w analizie i przypisywane im wagi,
• Nieobiektywna, obciążona indywidualną oceną eksperta dokonującego pomiaru ryzyka kryteriów niemierzalnych (subiektywnych),
• Negatywna ocena agencji ratingowych może mieć charakter samospełniającej się przepowiedni.

Znaczenie agencji ratingowych na przełomie ostatnich lat jest widoczne zarówno w uregulowaniach prawnych, jak i praktyce gospodarczej. Z jednej strony uznanie rynkowe większości emisji papierów dłużnych istotne jest od poziomu przyznawanych im ratingów. Rating jest uznawany za wstępny warunek dokonywania poszukiwań zewnętrznych źródeł finansowania na rynkach papierów wartościowych, głównie dotyczy to emitentów, którzy nie posiadają ugruntowanej pozycji na rynkach papierów dłużnych. Z drugiej strony, według uregulowań obowiązujących w państwach danego rodzaju produkty inwestycyjne mogą być sprzedawane tylko i wyłącznie w przypadku wykazania przez emitenta danego poziomu wiarygodności kredytowej, która jest potwierdzona przez uznaną agencję ratingową. Agencje te coraz częściej angażowane są w ocenę ryzyka dotyczącego posiadania przez instytucję finansową aktywa koniecznie dla wymagań adekwatności kapitałowej. Rolę, jaką odgrywają agencje ratingowe, mają zasadniczy wpływ na inwestorów, a także na emitentów. Dostarczają inwestorom informacji sprzyjającej ocenie ryzyka z danym papierem wartościowym. Pomaga emitentom w ograniczeniu kosztów gromadzenia kapitału przynajmniej tym, których są w takie korzystnie ocenić.

Agencja ratingowa — artykuły polecane

Rating — Wiarygodność kredytowa — Firma ratingowa — Stress-test — Wskaźnik Altmana — Ryzyko polityczne — Analiza fundamentalna — Fundusz hedgingowy — Kwit depozytowy

Bibliografia

• Brylak J. (2011), Agencje ratingowe na rynku inwestycji. Prawne aspekty instytucji, Zeszyty Naukowe nr 11, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków, s. 311-315
• Herdan A., Krasodomska J. (2006), Ocena agencji ratingowych a klasyfikacja wag ryzyka bankowego, Zeszyty Naukowe nr 702 Akademii Ekonomicznej w Krakowie
• Iwanicz-Drozdowska M., Jaworski W., Zawadzka Z. (2010), Bankowość:zagadnienia podstawowe, Poltext, Warszawa
• Milewski P. (1999), Ratingi w gospodarce rynkowej z uwzględnieniem ratingu ubezpieczeniowego, Gazeta Ubezpieczeniowa, nr 9,10
• Milewski P. (2000), Agencja ratingowa na rynku ubezpieczeń, Wiadomości Ubezpieczeniowe, nr 7-8
• Milewski P. (2009), Agencje ratingowe: Najpierw analiza, później ocena, Gazeta Ubezpieczeniowa, nr 21
• Niedziółka P. (2013), Agencje ratingowe - instytucje wczesnego ostrzegania przed kryzysem czy podmioty destabilizujące rynki finansowe?, Zarządzanie i finanse, nr 51
• Świeszczak K. (2012), Europejska agencja ratingowa w ocenie wiarygodności kredytowej, Zarządzanie i Finanse, nr 2

Autor: Gabriela Surowiec Monika Janiczak