Przędzina

Przędzina - płaski wyrób włókienniczy otrzymywany przez przeszycie podkładu przędzy (nitki utworzonej z równolegle ułożonych włókien odcinkowych zespolonych siłami tarcia przez ich wzajemne skręcanie) najczęściej splotem łańcuszkowym. Jako podkład służy przeważnie warstwa ułożonej zygzakowato przędzy lub tkanina, dzianina, włóknina, z ułożoną na niej warstwą przędzy. Są lekkie, o rozbudowanej strukturze porowatej, mają szerokie zastosowanie do wyrobu odzieży, bielizny oraz do celów technicznych [I. Duda 1994, s. 136]

Typy przędziny

W zależności od sposobu wytwarzania rozróżnia się:

• Przędziny gładkie, np. Malimo, przeznaczone na podomki, wdzianka plażowe i odzież dziecięcą,
• przędziny pętelkowe, np. Malipol, przypominające tkaniny lub dzianiny frotte, znajdujące podobne zastosowanie [Z. Parafinowicz 1995, s. 30]

Ze względu na metody produkcji przędziny dzielą się na:

• Przędziny przeszywane gładkie (Malimo)
• Przędziny przeszywane puszyste (Malipol)

Pierwsza polega na przeszywaniu nałożonych na siebie nitek obu układów, tj. osnowy i wątku, dodatkową nitką osnowy łączącej prowadzoną zespołem igielnic i przeszywającą za pomocą igieł suwakowych ściegiem trykotowym lub łańcuszkowym. Przędziny gładkie są stosowane na ręczniki, pieluszki, kaftanki, podpinki i materiały często z gęstą, drapaną okrywą o charakterze flaneli. Druga metoda - w podkład (z tkaniny lub przędziny gładkiej) wszywa się nitki kształtując je tak, że dają okrywę utworzoną z pętelek podobnie jak tkaniny Frotte jednostronne. Przędziny puszyste są używane na płaszcze i prześcieradła kąpielowe, ręczniki, wdzianka plażowe. Wytwarzane od końca lat 50-ych XX w. w wielu krajach [M. Michałowska 2006, s. 311-312].

W systemie Malimo osnowa podkładowa i wątek lub tylko wątek są przeszywane za pomocą osnowy przeszywającej. Wątek jest układami pasmami za pomocą wózka wykonującego ruch poprzeczny do kierunku przebiegu procesu na maszynie. Twórcą metody jest inż. Heinrich Mauersberger (pat. DDR nr 8194 z 03.02.1949). W systemie Malipol wytwarza się przędziny pętelkowe o właściwościach jednostronnej tkaniny frotowej, przez wszywanie w podkładkę która stanowić może tkanina, włóknina lub przędzina Malimo, pętelek tworzonych z przędzy osnowowej w układzie jedno - lub wielonitkowym. System przeszycia w splocie trykotowym zabezpiecza przed możliwością prucia się pętelek. Wyroby typu Malivlies otrzymuje się dzięki przeszyciu runa włóknami wychodzącymi w jego skład. Włókna te, wychwycone przez igłę przeszywającą, wiążą pozostałą część włókien runa. Wyrób ma niskie wskaźniki wytrzymałościowe i charakteryzuje się małą stabilnością wymiarów. Maliwatt jest to przędzina, w której przędza przeszywająca, najczęściej jest to jedwab monofilamentowy, łączy inne włókniny lub kompozyty. Produkt jest używany zamiast watoliny lub jako inny rodzaj wkładu odzieżowego, zastępuje również file w wyrobach tapicerskich [J. Skoracki 2005, s. 261-262].

Występują również przędziny klejone, które są produkowane na zestawie maszyn, które przędzę zazwyczaj wiskozową ciągłą, układają, napawają środkiem wiążącym, a następnie suszą i dogrzewają (wulkanizują). Otrzymywana tą techniką przędzina, w zależności od rodzaju przędzy, gęstości i wzoru jej ułożenia oraz zawartości środka wiążącego ma bardziej lub mniej zamkniętą strukturę. W zależności od przeznaczenia użytkowego przędzina może być drukowana lub może być barwiony środek wiążący, którym najczęściej jest lateks syntetyczny, jak również może być zastosowana przędza barwiona. Typowym przeznaczeniem użytkowym tych przędzin są: wyroby galanteryjne, zasłonowe, opakowania, np. dla warzyw itp. Przędza stosowana w tej technologii może być również klejona za pomocą elementów termoplastycznych, jakimi są proszki lub przędze termoplastyczne. Nową techniką, która obecnie jest wprowadzana do produkcji przemysłowej, jest technika produkcji przędzin polegająca na tym, że bezpośrednio z filier, które wykonują ruch poprzecznie zwrotny, wytłoczona przędza układa się na przenośnik, na którym następuje hydrauliczne lub pneumatyczne prasowanie w celu połączenia poszczególnych przędz, a następnie przędzina podlega odpowiedniemu wykurczeniu, jakie stosuje się w produkcji włókien sztucznych czy syntetycznych odpowiedniego rodzaju. Przędziny tej techniki swym wyglądem i właściwościami są zbliżone do włóknin klejonych, np. lateksami z tym, że mają znacznie wyższe wskaźniki wytrzymałościowe [T. Żyliński 1969, s. 246-247].

Patrz też:

• Batyst

TL;DR

Przędzina to płaski wyrób włókienniczy otrzymywany przez przeszycie podkładu przędzy. Istnieją różne rodzaje przędziny, takie jak gładkie i pętelkowe. Przędziny mogą być produkowane za pomocą różnych metod, takich jak przeszywanie gładkie lub puszyste. Przędziny klejone są produkowane na zestawie maszyn, które układają przędzę i napawają ją środkiem wiążącym. Przędziny klejone mają zamkniętą strukturę i są stosowane w różnych wyrobach. Istnieje również nowa technika produkcji przędzin, polegająca na tłoczeniu przędzy bezpośrednio z filier na przenośnik. Przędziny tej techniki są podobne do włóknin klejonych, ale mają wyższe wskaźniki wytrzymałościowe.

Przędzina — artykuły polecane

Klarowność — Poliuretan — Barwniki spożywcze — Defektoskopia ultradźwiękowa — Laminaty — Okleina — Polipropylen — Pakowanie — Metale ziem rzadkich

Bibliografia

• Duda I. (red.) (1995), Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Michałowska M. (2006), Leksykon włókiennictwa, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji w Warszawie, Warszawa
• Parafinowicz Z. (1995), Słownik Odzieżowy, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
• Skoracki J. (2005), Włokna, tkaniny, stroje - Vademecum, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom
• Żyliński T. (1969), Metrologia włókiennicza, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa

Autor: Węgrzyn Jakub