Posiłki regeneracyjne

Posiłek regeneracyjny - posiłek wydawany nieodpłatnie przez pracodawcę dla pracowników, którzy są zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych i pracownikom, którzy są zatrudnieni przy zmaganiu się z klęskami żywiołowymi i innymi zdarzeniami losowymi. Pracodawca powinien określić jaki jest wydatek energetyczny na danym miejscu pracy. Warunki jego otrzymywania reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

TL;DR

Posiłek regeneracyjny to posiłek wydawany przez pracodawcę dla pracowników wykonujących pracę w szczególnie uciążliwych warunkach. Posiłek powinien zawierać około 1000kcal i odpowiedni podział makroskładników. Pracodawca może zapewnić możliwość korzystania z punktów gastronomicznych lub dostarczyć produkty, a także przekazać kupon lub bon na posiłek. Posiłki powinny być wydawane w czasie przerw w pracy, a napoje powinny być dostępne przez całą zmianę. Pracodawca musi także zapewnić odpowiednie warunki higieniczne. Posiłek regeneracyjny przysługuje pracownikom wykonującym pracę fizyczną, w trudnych warunkach i pod ziemią. Pracodawca musi także zapewnić napoje dla pracowników pracujących w ekstremalnych warunkach temperaturowych lub wykonujących pracę fizyczną. Posiłek regeneracyjny jest zwolniony z podatku dochodowego.

Wymogi posiłku regeneracyjnego

Posiłek regeneracyjny dla pracownika fizycznego powinien zawiera jedno danie gorące i napój, który jest dostosowany do warunków pracy ze względów profilaktycznych. Jego kaloryczność powinna wynosić około 1000kcal oraz powinna uwzględniać odpowiedni podział makroskładników:

• 50-55% węglowodanów
• 30-35% tłuszczów
• 15 % białek

W sytuacji, gdy pracodawca nie jest w stanie wydawać posiłków np. z przyczyn organizacyjnych, może zapewnić możliwość korzystania z punktów gastronomicznych lub przyrządzania posiłków z otrzymywanych od pracodawcy produktów. Nowelizacja rozporządzenia uwzględnia również przekazanie pracownikowi kuponów, bonów, talonów lub innych dowodów, które mogą uprawniać pracownika do otrzymania za ich okazaniem produktów lub posiłków w określonym przez pracodawcę miejscu lub punkcie gastronomicznym.

Posiłki powinny być wydawane w dniach wykonywania pracy w trudnych warunkach, w czasie przerw w pracy, po ok. 3-4 godzinach. Z kolei napoje powinny być dostępne podczas całej zmiany roboczej, bez ograniczeń. Należy tutaj również zaznaczyć, że pracodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki higieniczne, w których pracownik będzie miał możliwość zjeść posiłek regeneracyjny lub go przygotować.

Nie istnieje możliwość wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego zamiast posiłku regeneracyjnego. Sposób wydawania posiłków regeneracyjnych w każdym zakładzie pracy powinien być opracowany z organizacjami związkowymi. Szczegóły organizacyjne dotyczące ich wydawania powinny być zapisane w regulaminie danego zakładu pracy.

Komu przysługuje posiłek regeneracyjny?

Zgodnie z Rozporządzenie Rady Ministrów pracodawca powinien zapewnić posiłki regeneracyjne pracownikom, którzy wykonują prace związane z wysiłkiem fizycznym i powodują podczas zmiany roboczej:

1. wydatek energetyczny organizmu:

• u mężczyzn powyżej 2000kcal (8374 kJ)
• u kobiet powyżej 1100kcal (4605 kJ)

2. wydatek energetyczny organizmu, gdzie praca jest wykonywana w zamkniętych pomieszczeniach, w których temperatura nie przekracza 10C:

• u mężczyzn powyżej 1500kcal (6280 kJ)
• u kobiet 1000kcal (4187 kJ)

3. wydatek energetyczny organizmu, gdzie praca jest wykonywana na otwartej przestrzeni w okresie zimowym; okres zimowy rozpoczyna się 1 listopada, kończy 31 marca:

• u mężczyzn powyżej 1500 kcal (6280 kJ)
• u kobiet powyżej 1000kcal (4187 kJ)

Posiłek regeneracyjny przysługuje również pracownikom, którzy wykonują pracę pod ziemią np. górnikom.

Przykład: Pracodawca wraz ze służbą BHP określił dla pracownika zatrudnionego na stanowisku operator wózka widłowego wydatek energetyczny w ciągu jednej zmiany roboczej na ok. 1700kcal (7118 kJ). W związku w tym pracownik będzie uprawniony do otrzymywania posiłków regeneracyjnych w okresie zimowym. W związku z tym, że w okresie letnim wydatek energetyczny nie będzie przekraczał wydatku energetycznego w ciągu jednej zmiany roboczej, posiłek regeneracyjny nie będzie przysługiwał.

Komu pracodawca zapewnia napoje?

Obowiązek zapewnienia napojów przez pracodawcę obejmuje pracowników, którzy, są zatrudnieni:

• w warunkach gorącego mikroklimatu tj. powyżej 25 °C
• w warunkach zimnego mikroklimatu
• przy wykonywaniu pracy na otwartej przestrzeni; poniżej 10 °C lub powyżej 25 °C
• przy wykonywaniu pracy fizycznej, która powoduje określony wydatek energetyczny organizmu; u mężczyzn powyżej 1500kcal, u kobiet 1000kcal
• przy stanowisku, gdzie temperatura przekracza 28 °C

Napoje powinny być dostępne w ilości, która zaspokoi potrzeby pracowników. Odpowiednio zimne lub gorące - uwzględniające warunki wykonywania pracy.

Posiłek regeneracyjny a podatek

Zgodnie z Ustawą z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnione z podatku są: "świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw".

Posiłki regeneracyjne — artykuły polecane

Czas pracy kierowcy — Badania lekarskie — Przerwa w pracy — Doba pracownicza — Dni wolne — Godziny nadliczbowe — Świadczenie urlopowe — Badania profilaktyczne — Dni ustawowo wolne od pracy

Bibliografia

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Dz.U. 1996 nr 60 poz. 279
• Świderski F., Waszkiewicz-Robak B., Żebrowska-Krasuska M., Szterk A. (2014), Ocena wartości odżywczej zestawów posiłków profilaktycznych suchych przeznaczonych dla górników, Problemy higieny i epidemiologii
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350

Autor: Paulina Żaczek

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.