Do-It-Yourself

Do-It-Yourself (DIY) to sposób budowania, modyfikowania lub naprawiania przedmiotów lub maszyn bez pomocy ekspertów lub profesjonalistów. W języku polskim odpowiednik DIY to "zrób to sam".

Zdaniem E. Kępy, "kultura DIY jest sposobem nowego ujmowania rękodzieła tradycyjnego i twórczej aktywności osób je wykonujących, często funkcjonujących poza instytucjami, takimi jak muzea czy ośrodki edukacyjne".

Według Katarzyny Orszulak-Dudkowskiej, DIY poza tradycyjnym rzemiosłem i rękodziełem obejmuje również:

• wykonywanie mebli,
• pielęgnację ogrodu,
• dekorowanie domu lub mieszkania,
• samodzielne naprawy samochodów,
• majsterkowanie i naprawianie starych przedmiotów,
• prace rękodzielnicze,
• gotowanie

Historia

Samodzielne remontowanie, przebudowa oraz dekorowanie wnętrz było znane pod nazwą "do it yourself" już na początku XX w.. Zjawisko to zagościło w świadomości Amerykanów w latach 50. XX w., kiedy samodzielne tworzenie wystroju czy też wykonywanie mebli było postrzegane jako wyraz kreatywności i rozsądku. W latach 70. XX w. zaczęły pojawiać się poradniki "DIY". "Zrób to sam" stało się częścią filozofii punk i anty-konsumpcjonizmu. Z biegiem czasu "DIY" było coraz częściej łączone z ekologią, zgodnie z zasadą 3R (od ang. reduce, reuse, recycle), w która zachęca aby wykorzystywać już posiadane przedmioty. Obecnie "DIY" jest trendem, który zdobywa coraz większą popularność, za sprawą internetu oraz coraz większej ilości wydawanych poradników

DIY w Polsce

W Polsce, "DIY" zostało wymuszone przez niedobór produktów, spowodowany realiami PRL-u. Trudna sytuacja gospodarcza w kraju sprawiła, że ludzie samodzielnie wykonywali całą gamę czynności, od samodzielnego szycia ubrań do napraw samochodów

Adam Słodowy jest znany z popularnego w czasach PRL programu telewizyjnego "Zrób to sam", w którym wyjaśniał jak z prostych, łatwych do pozyskania materiałów samodzielnie wykonywać różne przedmioty i urządzenia. Program miał ponad 500 odcinków i był emitowany do 1983 r.. W latach 70. pisał scenariusze do edukacyjnego serialu animowanego "Pomysłowy Dobromir", który w czasach niedoboru przyciągał wielu młodych widzów. W swojej karierze wydał także wiele książek poświęconych tematyce majsterkowania

• Scenariusze:
  • "Pomysłowy Dobromir" - serial animowany emitowany w latach 1973-1975,
  • "Pomysłowy Wnuczek" - serial animowany emitowany w latach 1984-1988,
  • "Śrubokręt i Śrubka" - film animowany wyprodukowany w 1976 r.
• Książki:
  • "Budowa samochodu amatorskiego",
  • "Podręcznik kierowcy amatora",
  • "To wcale nie jest trudne",
  • "Budujemy przyczepki campingowe",
  • "Samochód bez tajemnic",
  • "Lubię majsterkować",
  • "Majsterkowanie dla każdego",
  • "Majsterkuję narzędziami EMA-COMBI",
  • "Sam obsługuję samochód",
  • "Diabły drzemią na ścianach" (zbiór opowiadań).

Popularne programy i poradniki DIY

• Przykłady książek i poradników o tematyce DIY
  • DaWanda- "DIY. Żyj pięknie!",
  • Geier Michael Jay- "Jak naprawić sprzęt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika",
  • Gööck Roland- "Zrób to sam",
  • Słodowy Adam -"Lubię majsterkować",
  • Southern Nik- "Jak nie zabić swoich roślin",
  • Szymańska Maria- "DIY. Zrób to sama".
• Przykłady kanałów o tematyce DIY na platformie Youtube
  • 5-Minute Crafts,
  • 5 sposobów na,
  • Adam Savage’s Tested,
  • Draw With Jazza,
  • How to,
  • I Like To Make Stuff,
  • Make:,
  • Punished Props Academy.

Różne aspekty DIY

Rola internetu w rozwoju DIY. Internet odgrywa kluczową rolę w rozwoju DIY, zapewniając dostęp do szerokiej gamy informacji, wiedzy i inspiracji. Platformy społecznościowe, blogi i fora internetowe są pełne poradników, instrukcji i projektów DIY, które można wykorzystać do własnych celów. Można znaleźć tam również społeczności osób zainteresowanych DIY, które dzielą się swoimi doświadczeniami i pomysłami. Dzięki internetowi można także znaleźć materiały i narzędzia potrzebne do realizacji własnych projektów. Internet umożliwia również dzielenie się projektami, pomysłami i doświadczeniem z innymi osobami zainteresowanymi DIY. Można publikować swoje własne projekty na platformach społecznościowych, blogach czy forach internetowych, dzięki czemu inni użytkownicy mogą je zobaczyć i inspirować się nimi. Można także korzystać z projektów innych osób, modyfikując je i dostosowując do własnych potrzeb. Dzielenie się wiedzą i doświadczeniem za pośrednictwem internetu sprzyja rozwojowi społeczności DIY i umożliwia wzajemne wsparcie i inspirację.

Rozwój umiejętności i kreatywności poprzez DIY. DIY daje możliwość nauki nowych technik i poszerzania umiejętności manualnych. Wykonywanie różnych projektów DIY wymaga poznania i opanowania konkretnej techniki, takiej jak lutowanie, montaż komponentów elektronicznych czy programowanie. Dzięki regularnemu praktykowaniu DIY można zdobyć nowe umiejętności i rozwijać się w wybranych dziedzinach. DIY sprzyja również rozwojowi zdolności artystycznych i twórczych. Tworzenie własnych projektów pozwala na wyrażanie swojej kreatywności i eksperymentowanie z różnymi materiałami, kolorami i formami. Można projektować i tworzyć unikalne przedmioty, które odzwierciedlają indywidualny styl i gust. DIY może być również platformą do rozwijania umiejętności artystycznych, takich jak rysunek, malowanie czy projektowanie graficzne.

Aspekt ekonomiczny DIY. Jednym z aspektów DIY jest oszczędzanie pieniędzy na kosztach materiałów i usług. Wykonanie własnych projektów pozwala zaoszczędzić na kosztach zakupu gotowych produktów lub usług. Można samodzielnie zakupić potrzebne materiały i wykonać projekt, co często jest tańsze niż kupowanie gotowych przedmiotów lub korzystanie z usług specjalistów. DIY może być również sposobem na ograniczenie wydatków i zrównoważone gospodarowanie zasobami. Tworzenie własnych przedmiotów pozwala na wykorzystanie materiałów, które już posiadamy lub które są łatwo dostępne i tańsze niż gotowe produkty. Można również wykorzystać przedmioty, które już mamy, i przekształcić je w coś nowego, zamiast kupować nowe. DIY promuje świadome korzystanie z zasobów i minimalizowanie marnotrawstwa.

DIY a psychika i samopoczucie. Wykonywanie własnych projektów DIY może przynieść poczucie satysfakcji i spełnienia. Widząc rezultat swojej pracy i tworząc coś własnymi rękami, można doświadczyć pozytywnych emocji i zadowolenia. Wykonanie własnego projektu do końca daje poczucie osiągnięcia i satysfakcji z przekształcenia pomysłu w rzeczywistość. DIY może również przyczynić się do zwiększenia pewności siebie i rozwoju osobistego. Przezwyciężanie trudności i wyzwań związanych z realizacją własnych projektów pomaga w budowaniu pewności siebie. Wykonywanie własnych projektów DIY wymaga również podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów i kreatywnego myślenia, co sprzyja rozwojowi umiejętności zarządzania i rozwiązywania problemów.

DIY jako forma spędzania czasu wolnego i relaksu. DIY może być formą odpoczynku od codziennego stresu i obowiązków. Wykonywanie własnych projektów DIY pozwala na skupienie się na czymś innym niż praca czy obowiązki domowe. Może to być czas, który poświęcamy na realizację swoich pasji i zainteresowań, co może przynieść ulgę i odprężenie. Tworzenie własnych projektów DIY może być również sposobem na relaks i regenerację sił. Może to być moment, w którym możemy skupić się na czymś przyjemnym i twórczym, co pozwala nam oderwać się od codziennych trosk i obowiązków. Wykonując własne projekty, możemy zanurzyć się w procesie twórczym i zapomnieć o stresie czy napięciu.

Społeczność DIY i nawiązywanie kontaktów. Społeczność DIY tworzy okazje do nawiązywania kontaktów i wymiany wiedzy i doświadczeń. Spotkania, warsztaty, targi i wydarzenia tematyczne są miejscem, gdzie osoby zainteresowane DIY mogą spotkać się, porozmawiać, podzielić się swoimi doświadczeniami i zdobyć nową wiedzę. Można tam znaleźć inspirację i wsparcie w realizacji własnych projektów. Społeczność DIY może być również źródłem wzajemnego wsparcia i inspiracji. Osoby zainteresowane DIY mogą podzielić się swoimi projektami, pomysłami i doświadczeniem, co może pomóc innym w realizacji własnych projektów. Wspólne działania, takie jak grupowe projekty czy wymiana umiejętności, sprzyjają integracji i budowaniu więzi społecznych.

Personalizacja i wyrażanie siebie poprzez DIY. DIY daje możliwość tworzenia unikalnych przedmiotów, które odzwierciedlają indywidualny styl i gust. Wykonując własne projekty DIY, można dostosować je do swoich preferencji i stworzyć coś zupełnie wyjątkowego. Można projektować i tworzyć przedmioty, które są zgodne z naszymi upodobaniami i które idealnie pasują do naszego wnętrza czy garderoby. DIY może być również sposobem na wyrażanie własnej kreatywności i osobowości. Tworzenie własnych projektów DIY daje możliwość eksperymentowania z różnymi materiałami, kolorami i formami. Można wykorzystać swoje umiejętności i wyobraźnię, aby stworzyć coś, co jest wyjątkowe i indywidualne. DIY pozwala na wyrażanie swojej kreatywności i manifestowanie swojej osobowości.

DIY a odzyskiwanie przedmiotów i zmniejszanie ilości odpadów. DIY może przyczynić się do odzyskiwania przedmiotów i zmniejszania ilości odpadów poprzez naprawę i modyfikację istniejących przedmiotów. Zamiast wyrzucać uszkodzone czy niepotrzebne rzeczy, można spróbować je naprawić lub przekształcić w coś innego. DIY daje możliwość przedłużenia żywotności przedmiotów i wykorzystania ich w nowy sposób. DIY może być również środkiem do zmniejszania produkcji śmieci i dbania o środowisko naturalne. Wykonywanie własnych projektów DIY pozwala na wykorzystanie dostępnych materiałów i surowców w sposób ekonomiczny i świadomy. Można unikać plastikowych opakowań i korzystać z naturalnych, ekologicznych materiałów. DIY sprzyja idei recyklingu i zrównoważonego rozwoju poprzez minimalizowanie marnotrawstwa i ograniczanie zużycia surowców.

DIY a rozwijanie świadomości ekologicznej. Osoby wykonujące projekty DIY często poszukują ekologicznych materiałów i rozwiązań. Mogą preferować używanie naturalnych, odnawialnych surowców, takich jak drewno czy tkaniny organiczne. Mogą również unikać szkodliwych substancji chemicznych i promować ekologiczne metody produkcji i użytkowania przedmiotów. DIY może być również sposobem na działanie na rzecz ochrony środowiska. Osoby wykonujące projekty DIY mogą angażować się w różne inicjatywy i działania, które mają na celu poprawę stanu środowiska. Mogą to być projekty związane z recyklingiem, oszczędzaniem energii czy promowaniem zrównoważonego stylu życia. DIY daje możliwość aktywnego uczestnictwa w ruchu na rzecz ochrony środowiska i podejmowania działań, które mają pozytywny wpływ na naszą planetę.

DIY jako sposób na zaangażowanie całej rodziny. DIY daje nam możliwość spędzania czasu z rodziną na wspólnym tworzeniu i realizacji różnych projektów. Możemy razem planować, projektować i budować różne przedmioty. To doskonała okazja do integracji i budowania więzi rodzinnych. Wykonując projekty DIY razem z rodziną, możemy wzmacniać więzi rodzinne. Wspólne działanie pozwala nam lepiej się poznać, budować zaufanie i wspólnie przeżywać różne emocje. To również uczy nas, jak efektywnie współpracować i rozwiązywać problemy. Wspólne tworzenie projektów DIY pozwala nam tworzyć piękne wspomnienia i osiągnięcia. Możemy razem przeżywać radość z ukończonych projektów i cieszyć się z efektów naszej pracy. To również buduje w nas poczucie dumy i satysfakcji z tego, że możemy osiągnąć coś wspólnie.

DIY jako sposób na przeciwdziałanie nadmiernej konsumpcji. DIY pomaga nam być bardziej świadomymi naszych potrzeb i ograniczać zakupy niepotrzebnych przedmiotów. Dzięki DIY możemy samodzielnie tworzyć przedmioty, które naprawdę są nam potrzebne, zamiast kupować gotowe produkty. To pozwala nam oszczędzać pieniądze i unikać nadmiernego gromadzenia rzeczy. Wykonując projekty DIY, możemy tworzyć przedmioty, które są dokładnie dostosowane do naszych potrzeb. Nie musimy polegać na gotowych produktach, które niekoniecznie spełniają nasze oczekiwania. DIY daje nam możliwość stworzenia czegoś, co jest naprawdę użyteczne i przydatne. DIY pomaga nam zmniejszyć ilość generowanych odpadów poprzez naprawę i modyfikację istniejących przedmiotów. Zamiast wyrzucać uszkodzone przedmioty, możemy spróbować je naprawić samodzielnie. Możemy również modyfikować przedmioty, aby dostosować je do naszych potrzeb, zamiast kupować nowe.

Do-It-Yourself — artykuły polecane

Hand made — Centrum nauki — Historia pieniądza — Marketing mobilny — Jachting — Rozszerzona rzeczywistość — Dzieło sztuki — Przesyłka kurierska — Środki masowego przekazu

Bibliografia

• Kępa E. (2017), Kultura DIY i tradycyjne rękodzieło, Obecne problemy projektowe i edukacja projektowa
• Kowalik H. (2004), Nazywali go Pan Zrób to Sam, Przegląd, nr 07
• Orszulak-Dudkowska K. (2016), Zrób to sam/Do it yourself. Nowe oblicza rzemiosła i rękodzieła w kulturze współczesnej, Zeszyty Wiejskie, t.22
• Watson M., Shove E. (2008), Product, Competence, Project and Practice DIY and the dynamics of craft consumption, Journal of Consumer Culture, nr 8

Autor: Klaudia Wiech