Czynniki niebezpieczne

Czynniki niebezpieczne - czynniki których oddziaływanie może spowodować zaistnienie wypadku przy pracy, który w konsekwencji może prowadzić do urazu lub innego istotnego, natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia bądź wypadku śmiertelnego. Obowiązkiem pracodawcy jest podejmowanie działań organizacyjnych i technicznych, likwidujących lub, co na najmniej, ograniczających powodowanie, przez te czynniki, zagrożenia zdrowia i życia pracowników.

Czynniki niebezpieczne w zależności od ich charakteru dzieli się na:

• fizyczne,
• chemiczne,
• biologiczne,

Czynniki Fizyczne - czynniki wypadkowe, urazowe:

• prąd elektryczny - zagrożenie porażeniem i poparzeniem
• elementy ruchome, ostre, wystające lub luźne
• poruszające się mechanizmy lub maszyny
• ruchome elementy urządzeń technicznych
• temperatura powierzchni
• gazy pod ciśnieniem
• promieniowanie laserowe, nadfioletowe, podczerwone
• promieniowanie jonizujące
• spadające przedmioty
• ograniczone, wąskie przestrzenie, dojścia lub przejścia
• śliskie i nierówne powierzchnie

Czynniki Biologiczne - czynniki chorobowe

• Mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (wirusy, bakterie, grzyby)
• Makroorganizmy roślinne i zwierzęce
• substancje wytwarzane przez organizmy żywe

Czynniki Chemiczne - czynniki chorobowe przenikające przez drogi oddechowe, przewód pokarmowy, skórę lub błony śluzowe

Substancje:

• toksyczne
• rakotwórcze
• uczulające
• drażniące
• mutagenne
• upośledzające funkcje rozrodcze

Wyróżniamy również czynniki uciążliwe oraz szkodliwe. Pojęcia te są często używane zamiennie, jednak charakteryzują się one stopniowością - czynniki niebezpieczne są najbardziej zaawansowaną formą czynników szkodliwych, natomiast czynniki uciążliwe przy dużym natężeniu mogą stać się czynnikami szkodliwymi.

Zobacz także: Dopuszczalne stężenia czynników niebezpiecznych.

TL;DR

Artykuł omawia różne czynniki niebezpieczne, takie jak fizyczne, chemiczne i biologiczne, które mogą prowadzić do wypadków przy pracy lub pogorszenia stanu zdrowia pracowników. Czynniki uciążliwe są mniej groźne, ale mogą wpływać na wydajność i zdolność do pracy. Czynniki szkodliwe mogą powodować poważne problemy zdrowotne, zarówno w krótkim, jak i długim okresie. Praca w warunkach uciążliwych lub szkodliwych może wymagać dodatkowego wynagrodzenia.

Czynniki uciążliwe

Czynniki nie stanowiące zagrożenia dla życia lub zdrowia, lecz utrudniające pracę lub przyczyniające się w istotny sposób do obniżenia zdolności człowieka do wykonywania pracy lub innej działalności, bądź też wpływające na jej wydajność. Czynniki uciążliwe zazwyczaj zaliczane są do czynników psychofizycznych czyli powodujących obciążenia psychonerwowe, fizyczne, dynamiczne i statyczne.

Obciążenie te wywoływane są przez takie zjawiska w miejscu pracy jak:

• hałas
• wibracje
• drgania
• stres
• mikroklimat
• promieniowanie optyczne, laserowe bądź jonizujące
• pola elektromagnetyczne i elektrostatyczne
• pyły przemysłowe
• konieczność podnoszenia i przenoszenia ciężarów
• wymuszona pozycja ciała przy pracy

Czynniki te występujące w małym, bądź lekko podwyższonym stężeniu powodować mogą: nadmierne zmęczenie fizyczne i psychiczne, przeciążenia mięśni, wycieńczenie organizmu, zwiększoną podatność na urazy, zmniejszoną wydolność fizyczną, zmniejszenie wydajności pracy, obniżenie jej tempa i jakości oraz problemy z koncentracją i rozkojarzenie co stwarza ryzyko wystąpienia wypadków. Jednak każdy z tych czynników, występujący w zmożonej dawce bądź przy przekroczonych normach powoduje wystąpienie czynników szkodliwych. Ponadto reakcja na czynniki uciążliwe jest zazwyczaj subiektywną reakcją organizmu ludzkiego, dlatego nie da się jednoznacznie ustalić granicy pomiędzy czynnikami uciążliwymi a szkodliwymi.

Czynniki szkodliwe

Czynniki których występowanie i oddziaływanie na człowieka może prowadzić do pogorszenia stanu jego zdrowia w dłuższym bądź krótszym okresie czasu, bądź też może mieć konsekwencje w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

Praca w warunkach uciążliwych i szkodliwych

Za pracę w warunkach uciążliwych uznaje się pracę która przebiega w warunkach uciążliwych, powodujących nadmierne obciążenie organizmu. Zaś za pracę w warunkach szkodliwych uznajemy pracę wykonywaną w warunkach przekroczonych norm i stężeń czynników szkodliwych, za którą w regulaminach wynagrodzenia poszczególnych przedsiębiorstw, ustala się dodatek finansowy do wynagrodzenia za ich wykonywanie.

Czynniki niebezpieczne — artykuły polecane

Warunki pracy - fizyczno-chemiczne — Skutki stresu — Przemęczenie — Dyskomfort — Choroba zawodowa — Kierunki wdrażania ergonomii — Monotypowość ruchów roboczych — Obciążenie psychonerwowe — Praca statyczna

Bibliografia

• Boryczka M. (2014), Ergonomia i bezpieczeństwo pracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice
• Krzyśków B. (2014), Problemy z interpretacją terminów prace szczególnie szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne i innych, Bezpieczeństwo pracy: nauka i praktyka, nr 12
• Morka M. (2011), Czynniki wpływające na san bezpieczeństwa pracy na placu budowy, Budownictwo i Inżynieria Środowiska, nr 4
• Polski Komitet Normalizacyjny (1999), PN-N-18001:1999, Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy - Wymagania, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa
• Rączkowski B. (2014), BHP w praktyce, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk
• Rączkowski B. (2014), BHP w praktyce, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk

Autor: Jakub Kowalewski, Katarzyna Cudek