Psychometria
| Psychometria |
|---|
| Polecane artykuły |
Psychometria to dział psychologii zajmujący się teorią i praktyką stosowania testów psychologicznych. Opiera się na zagadnieniach statystki i matematyki. Tworzy procedury badania psychologicznego, wykorzystując standaryzację, normalizację, pomiar rzetelności i trafności oraz kwestionariusze osobowości. W parapsychologii, „psychometrią” nazywa się określenie losów i cech charakteru człowieka nieobecnego, za pomocą przedmiotów z którymi miał kontakt.
Historia psychometrii
Od zawsze uznawano różnice międzyosobowe. Przykładem, mogą być pierwsze próby stosowania badań przydatności zawodowej już w starożytnej historii. W 1732 roku, Wolff, który uznał psychologię empiryczną jako nową dziedzinę nauki, zauważył, że wrażenia, odczucia, myślenie, mogą mieć odniesienie do świata obiektywnego i rzeczywistości wymierzalnej. Te założenia, pozwoliły mu stworzyć nową dyscyplinę badań psychologicznych, przy użyciu matematyki, do pomiaru różnych aspektów psychicznych przy wykorzystaniu konkretnych narzędzi. Badania psychologiczne odnoszą się do trudno mierzalnych charakterystyk złożonych i abstrakcyjnych. Wymaga to podejścia pośredniego, potencjalnie narażonego na błędy. Dlatego niepewność, związana z pomiarem własności psychicznych, wymaga odwołania się do konkretnego modelu teoretycznego (B. Pietrulewicz 2007, s. 127-129).
Testy psychologiczne i ich zastosowanie
Testy psychologiczne na podstawie wiedzy psychometrycznej są narzędziami służącymi do pomiaru cech lub stanów psychicznych. Ułatwiają one przewidzenie, jak człowiek zachowa się wobec codziennych sytuacji. Taka diagnoza, pomaga określić, np. to, czy dana osoba będzie dobrym kierowcą, albo to, jaki rodzaj terapii dla pacjenta będzie najbardziej efektywny. Testy psychologiczne mierzą zmienne, nazywane konstruktami, których nie można zaobserwować bezpośrednio, a ich natężenie określane jest na podstawie zachowania. Takimi zmiennymi mogą być cechy psychiczne (np. inteligencja), postawy (np. autorytaryzm) albo stany emocjonalne (np. lęk). Test psychologiczny to cała procedura, podczas której psycholog zbiera informacje dotyczące psychologicznych faktów z życia badanego. Kluczowym elementem jest również relacja psychologa z osobą badaną. Określenie „test psychologiczny”, obejmuje grupy, które są zróżnicowane na poziomie metod, przedmiotów pomiaru (wyróżniamy testy zdolności i inwentarze), procedur badania (wyróżniamy testy indywidualne i grupowe) (K. Fronczyk, E. Witkowska 2008, s. 12-13).
Rzetelność pomiaru opisuje dokładność pomiaru. Test, który daje wiarygodny wynik, to taki, dzięki któremu gdy przebadamy nim ludzi dwukrotnie lub gdy przebadamy ich przy użyciu alternatywnych form testu uzyskamy takie same wyniki. Trafność pomiaru informuje o tym, czy test który wykonujemy, faktycznie mierzy zakładaną zmienną i jak dobrze spełnia on swoją funkcję (K. Fronczyk, E. Witkowska 2008, s. 14).
Czym jest standaryzacja
Standaryzacja dotyczy warunków badania testem psychologicznym. Stosowane procedury mają być zgodne z podręcznikiem testowym. Ma to na celu zminimalizowanie zależność otrzymanego wyniku od wpływów zewnętrznych (K. Fronczyk, E. Witkowska 2008, s. 15).
Cechy poprawnie wystandaryzowanego testu (E. Hornowska 2007, s. 27):
- Ogólne zasady przeprowadzania testu i procedury badania
- Instrukcja ściśle określona przez autora testu
- Ewentualne pomoce do testu
- Określone zasady, według których ocenia się odpowiedzi na poszczególne pozycje testu i interpretuje się wyniki
Normy dla testu to porównywanie wyników poszczególnych osób badanych, z wynikami populacji odniesienia. Surowy wynik uzyskany przez badaną osobę, jest bezużyteczny, jego interpretacja jest nieosiągalna. Interpretacja ilościowa wyniku testu psychologicznego, polega na porównanie go z rozkładem wyników próby normalizacyjnej. Obiektywność testu polega na tym, że osoba przeprowadzająca test, nie miała żadnego wpływu na jego rezultat (K. Fronczyk, E. Witkowska 2008, s. 16).
Rodzaje psychometrii
Wyróżniamy trzy rodzaje psychometrii:
- Psychometria osób
- Psychometria miejsc
- Psychometria przedmiotów
Bibliografia
- Czarnek G., Dragon P., Szwed P., Wojciszke B. (2017) "Kwestionariusz przekonań politycznych": własności psychometryczne "Psychologia Społeczna", nr 41
- Fronczyk K., Witkowska E. (2008)., Psychometria. Podstawowe zagadnienia, Vizja Press, Warszawa
- Honorowska E. (2007)., Testy psychologiczne. Teoria i praktyka, Scholar, Warszawa
- Pietrulewicz B. (2007)., Psychometria i funkcja pomiaru w psychologii "Polskie Forum Psychologiczne", tom 12, nr 2
- Siemionow J., Jurek P. (2016) Psychometryczne opracowanie Skali Przekonań Utrudniających Adaptację Społeczną Młodzieży "Polskie Forum Psychologiczne", tom 21, nr 1
- Wnuk M. (2017)., Właściwości psychometryczne polskiej wersji skali przywiązania do organizacji "Organizacja i kierowanie", nr 3
Autor: Victoria Kapcio
