Cech rzemiosł różnych: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
Nie podano opisu zmian |
m (Infobox5 - przypisy zamiana) |
||
| (Nie pokazano 35 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Cech rzemiosł różnych''' - to grupy rzemieślników na terenie Polski, | '''Cech rzemiosł różnych''' - to powiązane grupy rzemieślników na terenie Polski, które wraz z rozwojem gospodarczym prowadzą swoją wytwórczość w terenach wiejskich i miejskich, a specjalizowały się m.in. w piekarnictwie, krawiectwie, garbarstwie, kowalstwie, czy kamieniarstwie. Grupy rzemieślnicze posiadały swoje charakterystyczne znaki. Nazwa "cech" wywodzi się od słowa "zeichen", które w języku niemieckim oznacza znak. Od roku 2001 w Polsce przedstawicielem rzemieślników-pracodawców jest Związek Rzemiosła Polskiego, reprezentujący grupę ponad 250 tyś rzemieślniczych podmiotów gospodarczych. | ||
==TL;DR== | |||
Artykuł opisuje historię i rolę cechów rzemieślniczych w Polsce. Cechy są grupami rzemieślników, które specjalizują się w różnych zawodach, takich jak piekarstwo czy krawiectwo. Mają one znaczenie w utrzymaniu wysokiej jakości wyrobów rzemieślniczych oraz reprezentowaniu interesów rzemieślników. Obecnie cechy są uznawane za organizacje samorządu gospodarczego i mają różne zadania, takie jak promocja rzemiosła i nadzór nad przygotowaniem zawodowym. | |||
==Historia założenia== | ==Historia założenia== | ||
W historii Polski '''cech rzemiosł wywodził się z czasów Piastów''', powstający od grup wytwarzających podobne wyroby. Było to początkiem powstawania sprecyzowanych zawodów, które znamy do dziś: piekarz, garncarz, kamieniarz itd. | W historii Polski '''cech rzemiosł wywodził się z czasów Piastów''', powstający od grup wytwarzających podobne wyroby. Było to początkiem powstawania sprecyzowanych zawodów, które znamy do dziś: piekarz, garncarz, kamieniarz itd. Przebieg powstania cechów aż po obecne czasy, rozwijał się w przedziałach czasowych<ref>Związek Rzemiosła Polskiego 2022</ref>: | ||
* X-XIII wiek to czas przekształcenia produkcji terenów wiejskich w miejskie grupy rzemieślnicze, które wspólnie angażowały się o odpowiedni poziom produkcji oraz odpowiednie warunki sprzedaży | * X-XIII wiek to czas przekształcenia produkcji terenów wiejskich w miejskie grupy rzemieślnicze, które wspólnie angażowały się o odpowiedni poziom produkcji oraz odpowiednie warunki sprzedaży | ||
* XIV wiek to moment zaistnienia poważnych zrzeszeń rzemieślników miejskich, które w większych miastach Polski jak Kraków. Pojawiły się surowe reguły regulujące jakość wyrobów oraz dbałość o wartość sprzedaży | * XIV wiek to moment zaistnienia poważnych zrzeszeń rzemieślników miejskich, które w większych miastach Polski jak Kraków. Pojawiły się surowe reguły regulujące jakość wyrobów oraz dbałość o wartość sprzedaży | ||
* XV wiek jest rozwojem powstania cechów funkcjonujących u boku zakonów lub parafii, gdzie wzajemna troska członków grupy, pomagała w codziennym funkcjonowaniu oraz opiece medycznej. W tym okresie powstały określenia '''mistrz''', czyli pracodawca o doświadczeniu w rzemiośle oraz '''czeladnik''', czyli pracownik, który został wyszkolony i posiada wiedzę, doświadczenie i zdany egzamin czeladniczy | |||
* XVIII wiek to spowolnienie rozwoju rzemiosła na skutek wzrostu przemysłu | |||
* XIX wiek to przekształcenie w zorganizowane grupy związkowe cechów | |||
* XX wiek to czas powstania pierwszych izb rzemieślniczych, a w dalszym toku Związku Izb Rzemieślniczych | |||
* XXI wiek mamy Związek Rzemiosła Polskiego, który jest przedstawicielem wszystkich rzemieślniczych przedsiębiorstw. | |||
<google>n</google> | |||
==Cech rzemiosł w świetle prawa== | |||
Obecnie podstawą prawną do prowadzenia działalności rzemieślniczej jest '''Prawo Przedsiębiorców'''. | |||
W przypadku zgrupowania przedsiębiorców wykonujących dane rzemiosło o takim samym charakterze, konieczne jest ich skorelowanie i dbanie o właściwy poziom efektów ich pracy oraz nauczanie nowych kandydatów. W przypadku kiedy grupa rzemieślników robi się coraz bardziej liczna, wtedy konieczne jest reprezentowanie tej grupy, choćby w kwestii relacji z [[Administracja publiczna|administracją publiczną]]. | |||
W tym przypadku właściwym jest utworzenie cechu, jako '''organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła'''. | |||
Zgodnie z zapisem Ustawy z dnia 22 marca 1989 r. rozdziału I o rzemiośle art. 9, opis cechu jest następujący<ref>Ustawa o rzemiośle 1989, s.8-9</ref>: | |||
"Art. 9. | |||
lub | # Cechy są organizacjami samorządu gospodarczego rzemiosła zrzeszającymi rzemieślników według kryterium terytorialnego lub według rodzaju działalności gospodarczej. | ||
# Podstawowym zadaniem cechu jest w szczególności utrwalanie więzi środowiskowych, postaw zgodnych z zasadami etyki i godności zawodu, a także prowadzenie na rzecz członków działalności społeczno-organizacyjnej, kulturalnej, oświatowej i gospodarczej, a także reprezentowanie interesów członków wobec organów administracji i sądów". | |||
==Zadania cechu, jako samorządu gospodarczego rzemiosła== | |||
Do głównych zadań cechu według Ustawy z dnia 22 marca 1989 r. rozdziału I o rzemiośle art. 7.5. m.in. należy<ref>Ustawa o rzemiośle 1989, s.8</ref>: | |||
# promocja działalności gospodarczej i społeczno-zawodowej rzemiosła; | |||
# nadzór nad organizacją i przebiegiem procesu przygotowania zawodowego w rzemiośle; | |||
# udzielanie pomocy rzemieślnikom i innym przedsiębiorcom zrzeszonym w organizacjach samorządu gospodarczego rzemiosła; | |||
# reprezentowanie interesów środowiska rzemieślniczego wobec organów administracji publicznej; | |||
# uczestniczenie w realizacji zadań z zakresu oświaty i wychowania w celu zapewnienia wykwalifikowanych kadr dla gospodarki, w tym prowadzenie szkół. | |||
Cechy, jako organizacje samorządu gospodarczego powinny dbać o przestrzeganie przez rzemieślników odpowiednich zasad etyki oraz stać na straży odpowiedniego poziomu jakościowego rzemiosła. | |||
== | {{infobox5|list1={{i5link|a=[[Izba rzemieślnicza]]}} — {{i5link|a=[[Ochotnicze hufce pracy]]}} — {{i5link|a=[[Podmiot gospodarczy]]}} — {{i5link|a=[[Przedsiębiorstwo społeczne]]}} — {{i5link|a=[[Osoba prawna]]}} — {{i5link|a=[[Przedsiębiorca]]}} — {{i5link|a=[[Zarządca nieruchomości]]}} — {{i5link|a=[[Wolontariat]]}} — {{i5link|a=[[Lekarz medycyny pracy]]}} }} | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 24: | Linia 42: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* | <noautolinks> | ||
* | * Bielawska A., Łukasik G. (2014), ''Rzemiosło w społeczeństwie i gospodarce'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Nr 799 | ||
* | * Gadocha M. (2012), ''Cech piekarzy i handel chlebem w Krakowie w okresie nowożytnym'', Księgarnia Akademicka Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków | ||
* Serafin P. (2007), ''Rola sektora organizacji pozarządowych w rozwoju obszarów wiejskich województwa małopolskiego'', Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Nr 746 | |||
* Strona internetowa: ''[https://zrp.pl/o-nas/historia/ Związek Rzemiosła Polskiego]'' | |||
* ''Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19890170092 Dz.U. 1989 nr 17 poz. 92] | |||
* ''Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000646 Dz.U. 2018 poz. 646] | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Jakub Wilczek}} | {{a|Jakub Wilczek}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria:Instytucje otoczenia biznesu]] | ||
{{#metamaster:description|Związki rzemieślnicze w Polsce - grupy specjalistów w różnych dziedzinach rzemiosła, takich jak piekarnictwo, krawiectwo i garbarstwo.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 00:02, 26 lis 2023
Cech rzemiosł różnych - to powiązane grupy rzemieślników na terenie Polski, które wraz z rozwojem gospodarczym prowadzą swoją wytwórczość w terenach wiejskich i miejskich, a specjalizowały się m.in. w piekarnictwie, krawiectwie, garbarstwie, kowalstwie, czy kamieniarstwie. Grupy rzemieślnicze posiadały swoje charakterystyczne znaki. Nazwa "cech" wywodzi się od słowa "zeichen", które w języku niemieckim oznacza znak. Od roku 2001 w Polsce przedstawicielem rzemieślników-pracodawców jest Związek Rzemiosła Polskiego, reprezentujący grupę ponad 250 tyś rzemieślniczych podmiotów gospodarczych.
TL;DR
Artykuł opisuje historię i rolę cechów rzemieślniczych w Polsce. Cechy są grupami rzemieślników, które specjalizują się w różnych zawodach, takich jak piekarstwo czy krawiectwo. Mają one znaczenie w utrzymaniu wysokiej jakości wyrobów rzemieślniczych oraz reprezentowaniu interesów rzemieślników. Obecnie cechy są uznawane za organizacje samorządu gospodarczego i mają różne zadania, takie jak promocja rzemiosła i nadzór nad przygotowaniem zawodowym.
Historia założenia
W historii Polski cech rzemiosł wywodził się z czasów Piastów, powstający od grup wytwarzających podobne wyroby. Było to początkiem powstawania sprecyzowanych zawodów, które znamy do dziś: piekarz, garncarz, kamieniarz itd. Przebieg powstania cechów aż po obecne czasy, rozwijał się w przedziałach czasowych[1]:
- X-XIII wiek to czas przekształcenia produkcji terenów wiejskich w miejskie grupy rzemieślnicze, które wspólnie angażowały się o odpowiedni poziom produkcji oraz odpowiednie warunki sprzedaży
- XIV wiek to moment zaistnienia poważnych zrzeszeń rzemieślników miejskich, które w większych miastach Polski jak Kraków. Pojawiły się surowe reguły regulujące jakość wyrobów oraz dbałość o wartość sprzedaży
- XV wiek jest rozwojem powstania cechów funkcjonujących u boku zakonów lub parafii, gdzie wzajemna troska członków grupy, pomagała w codziennym funkcjonowaniu oraz opiece medycznej. W tym okresie powstały określenia mistrz, czyli pracodawca o doświadczeniu w rzemiośle oraz czeladnik, czyli pracownik, który został wyszkolony i posiada wiedzę, doświadczenie i zdany egzamin czeladniczy
- XVIII wiek to spowolnienie rozwoju rzemiosła na skutek wzrostu przemysłu
- XIX wiek to przekształcenie w zorganizowane grupy związkowe cechów
- XX wiek to czas powstania pierwszych izb rzemieślniczych, a w dalszym toku Związku Izb Rzemieślniczych
- XXI wiek mamy Związek Rzemiosła Polskiego, który jest przedstawicielem wszystkich rzemieślniczych przedsiębiorstw.
Cech rzemiosł w świetle prawa
Obecnie podstawą prawną do prowadzenia działalności rzemieślniczej jest Prawo Przedsiębiorców. W przypadku zgrupowania przedsiębiorców wykonujących dane rzemiosło o takim samym charakterze, konieczne jest ich skorelowanie i dbanie o właściwy poziom efektów ich pracy oraz nauczanie nowych kandydatów. W przypadku kiedy grupa rzemieślników robi się coraz bardziej liczna, wtedy konieczne jest reprezentowanie tej grupy, choćby w kwestii relacji z administracją publiczną. W tym przypadku właściwym jest utworzenie cechu, jako organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła. Zgodnie z zapisem Ustawy z dnia 22 marca 1989 r. rozdziału I o rzemiośle art. 9, opis cechu jest następujący[2]:
"Art. 9.
- Cechy są organizacjami samorządu gospodarczego rzemiosła zrzeszającymi rzemieślników według kryterium terytorialnego lub według rodzaju działalności gospodarczej.
- Podstawowym zadaniem cechu jest w szczególności utrwalanie więzi środowiskowych, postaw zgodnych z zasadami etyki i godności zawodu, a także prowadzenie na rzecz członków działalności społeczno-organizacyjnej, kulturalnej, oświatowej i gospodarczej, a także reprezentowanie interesów członków wobec organów administracji i sądów".
Zadania cechu, jako samorządu gospodarczego rzemiosła
Do głównych zadań cechu według Ustawy z dnia 22 marca 1989 r. rozdziału I o rzemiośle art. 7.5. m.in. należy[3]:
- promocja działalności gospodarczej i społeczno-zawodowej rzemiosła;
- nadzór nad organizacją i przebiegiem procesu przygotowania zawodowego w rzemiośle;
- udzielanie pomocy rzemieślnikom i innym przedsiębiorcom zrzeszonym w organizacjach samorządu gospodarczego rzemiosła;
- reprezentowanie interesów środowiska rzemieślniczego wobec organów administracji publicznej;
- uczestniczenie w realizacji zadań z zakresu oświaty i wychowania w celu zapewnienia wykwalifikowanych kadr dla gospodarki, w tym prowadzenie szkół.
Cechy, jako organizacje samorządu gospodarczego powinny dbać o przestrzeganie przez rzemieślników odpowiednich zasad etyki oraz stać na straży odpowiedniego poziomu jakościowego rzemiosła.
| Cech rzemiosł różnych — artykuły polecane |
| Izba rzemieślnicza — Ochotnicze hufce pracy — Podmiot gospodarczy — Przedsiębiorstwo społeczne — Osoba prawna — Przedsiębiorca — Zarządca nieruchomości — Wolontariat — Lekarz medycyny pracy |
Przypisy
Bibliografia
- Bielawska A., Łukasik G. (2014), Rzemiosło w społeczeństwie i gospodarce, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Nr 799
- Gadocha M. (2012), Cech piekarzy i handel chlebem w Krakowie w okresie nowożytnym, Księgarnia Akademicka Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków
- Serafin P. (2007), Rola sektora organizacji pozarządowych w rozwoju obszarów wiejskich województwa małopolskiego, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Nr 746
- Strona internetowa: Związek Rzemiosła Polskiego
- Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle. Dz.U. 1989 nr 17 poz. 92
- Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców Dz.U. 2018 poz. 646
Autor: Jakub Wilczek
