Skład produktu

Bezpieczeństwo żywności jest jednym z wielu ważnych aspektów żywienia człowieka. Niesamowicie ważną rolę w składzie żywności odgrywa Komisja Kodeksu Żywnościowego, która została powołowana do działania przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i również Organizację do spraw Wyżywienia Rolnictwa (FAO). Główną podstawą, która zawiera wszystkie standardy żywnościowe jest Kodeks Żywnościowy. Jest on stworzony dla surowców i produktów żywnościowych. Zawiera on informacje na temat higieny i praktyk technologicznych w przetwarzaniu żywności, dodatków do produktów żywnościowych, metod analiz i sposobu znakowania produktów oraz wymogów dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń (E. Tymoszuk, M. Szpakowska 2012, s. 225).

Prawo żywnościowe ma realizować wysoki poziom ochrony zdrowia i życia konsumentów, także zapewniać ochronę zdrowia, warunków życia zwierząt, środowiska naturalnego i zdrowia roślin tam, gdzie jest to właściwe. Również powinno dostarczać konsumentowi racjonalny i zdroworozsądkowy wybór związany z żywnością przez nich spożywaną. Prawo ma zapobiegać:

• przekłamywaniu i podrabianiu żywności,
• kłamliwym lub fałszywym praktykom,
• pozostałym innym praktykom, które mogą mijać się z prawdą (B. Sałata 2015, s. 12-13).

TL;DR

Artykuł omawia znaczenie Komisji Kodeksu Żywnościowego w zapewnianiu bezpieczeństwa żywności. Opisuje prawo żywnościowe i regulacje dotyczące dodatków do żywności, w tym oznaczania, grupowania i informacji wymaganych na etykietach. Artykuł również omawia substancje wyłączone z dodatków oraz wymogi dotyczące oznaczania alergenów w żywności.

Dodatki do żywności

Dodatek do żywności jest to substancja, która nie nadaje się do spożycia samodzielnie w normalnych warunkach. Nie może być stosowana w postaci składnika żywności, mimo iż zawiera w sobie potencjalne wartości odżywcze. Dodanie tej substancji do produktów żywnościowych podczas przetwarzania jej, produkcji, przygotowywania i obróbki produktu, pakowania jak i przewozu może przyczyniać się do sytuacji, w której ta substancja lub jej pochodne mogą być składnikami tego produktu żywnościowego.

Oznaczanie dodatków do żywności musi być zgodne z tak zwanym International Numbering System (INS). Zadaniem tej instytucji jest nadanie litery "E" dla danej substancji jak i odpowiedniego numeru. Ten system ma na celu ułatwić konsumentom identyfikację danych substancji, uporządkować nazewnictwo ich, niezależnie od kraju producenta w celu ulepszenia i udoskonalenia wymiany towarowej. Substancje zatwierdzone przez Komisję Europejską nie powinny szkodzić zdrowiu przy dozwolonej i przestrzeganej dawce. Wyróżniamy pięc grup substancji dodatkowych, do których są przypisane trzy - bądź czterocyfrowe liczby:

• "barwniki 0 od E 100 do E 199,
• substancje konserwujące i regulatory kwasowości 0 od E 200 do E 299,
• przeciwutleniacze i synergenty - od E 300 do 399,
• substancje stabilizujące, zagęszczające, emulgujące, stosowane na powierzchnię wyrobów, wypełniające - od E 400 do 499,
• pozostałe substancje - powyżej E 500".

Firmy produkujące dodatki do żywności muszą oznaczać swoje produkty specjalnymi etykietami lub muszą dołączać do nich odpowiednie dokumenty, które zawierają:

• opis handlowy bądź numer E/nazwę wszystkich dodatków do żywności,
• opis zamierzonego stosowania substancji dodatkowej, informację o jej wykorzystaniu "do żywnośći" lub "ograniczone stosowanie w żywności",
• oznaczenie partii lub serii danego towaru,
• informacje na temat właściwego stosowania substancji w danym środku spożywczym,
• adres producenta lub sprzedawcy wraz z nazwą firmową,
• ilość masy netto,
• maksymalną dopuszczalną ilość skladnika dodatkowego bądź grupy,
• informację na temat daty minimalnej trwałości bądź przydatności,
• informację, które są zawarte w rozporządzeniu i załączniku III do dyrektywy 2000/13/WE co do wskazać składników dodatkowych będących elementami środków spożywczych,
• kiedy mamy do czynienia z mieszaninami, należy podać wykaz wszystkich substancji od najmniejszego do największego udziału procentowego w całkowitej masie (E. Tymoszuk, M. Szpakowska 2012, s. 228-230).

Żywność wyłączona z dodatkowych substancji

Substancji dodatkowych nie dodajemy do:

• "żywności nieprzetworzonej,
• miodu pszczelego,
• masła,
• niezemulgowanych olejów i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego,
• mleka pasteryzowanego i sterylizowanego, włączając sterylizację UHT, w tym mleka pełnego, półtłustego i odtłuszczonego; pasteryzowanej śmietanki,
• fermentowanych przetworów mlecznych zawierających żywe kultiry bakterii, niearomatyzowanych i bez dodatków smakowych,
• naturalnych wód mineralnych i wód źrodlanych, określonych w przepisachdotyczących naturalnych wód mienralnych, wód źrodlanych i wód stołowych,
• kawy, z wyjątkiem aromatyzowanej kawy instant i ekstraktów kawy,
• herbaty w liściach niearomatyzowanej,
• cukru (cukru białego), cukru ekstra białego (cukru rafinowanego), cukru przemysłowego, płynnego cukru (roztworu cukru), płynnego cukru inwertowanego (roztworu cukru inwertowanego), syropu cukru inwertowanego, syropu glukozowego, syropu glukozowego w proszku, jednowodnej gluzkozy (jednowodnej dekstrozy), bezwodnej glukozy (bezwodnej dekstrozy), określonych w przepisach dotyczących szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej niektórych półproduktów i produktów przemysłu cukrowniczego,
• suchych makaronów, z wyjątkiem makaronów bezglutenowych lub makaronów przeznaczonych do diet niskobiałkowych, o których mowa w przepisach dotyczących środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego" (Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych 2010, s. 15878-15879).

Alergeny

Alergeny znajdujące się w żywności stanowią podstawowe kryterium wyboru dla zbiorowości tych klientów, którzy cierpią na alerie bądź nietolerancje pokarmowe (B. Sałata 2015, s. 28). Można je zdefiniować jako substancje mające zdolność do reakcji z przeciwciałem IgE, które powoduje uczulenie organizmu lub reakcje alergiczną (T. Czernecki, Z. Targoński 2002, s. 21). Alergie pokarmową może powodować żywność pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego (M. Protasiewicz, A. Iwaniak 2014, s. 239). Nazwy wszystkich substancji, które mogą wywoływać alergie, muszą być podkreślone na opakowaniu produktu pismem widocznie odznaczającym się od reszty spisu składników np. grubością czcionki, stylem pisma czy kolorem tła. Produkty lub substancje, które mogą pwoodować alergie wymieniono poniżej:

• "zboża zawierające gluten (tj. pszenica, żyto, jęczmień, owies, pszenica orkisz, kamut lub ich odmiany hybrydowe) oraz produkty pochodne,
• skorupiaki i produkty pochodne,
• jaja i produkty pochodne,
• ryby i produkty pochodne,
• orzeszki ziemne (orzeszki arachidowe) i produkty pochodne,
• soja i produkty pochodne,
• mleko i produkty pochodne (łącznie z laktozą),
• orzechy, tj. migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, orzechy pekan, orzechy brazylijskie, pistacje/orzech pistacjowy, orzechy makadamia i produkty pochodne,
• seler i produkty pochodne,
• gorczyca i produkty pochodne,
• nasiona sezamu i produkty pochodne,
• dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/l w przeliczeniu na SO2,
• łubin i produkty pochodne,
• mięczaki i produkty" (B. Sałata 2015, s. 29).

Skład produktu — artykuły polecane

Kody odpadów — Odpady przemysłowe — Grupy żywności — Recykling tworzyw sztucznych — Przechowalnictwo — Opakowania — Maska przeciwpyłowa — Selektywna zbiórka odpadów — Odpady

Bibliografia

• Czernecki T., Targoński Z. (2002), Alergeny i alergie pokarmowe, Żywność Nauka Technologia Jakość, nr 1
• Protasiewicz M., Iwaniak A. (2014), Alergie pokarmowe i alergeny żywności, Bromatologia i chemia toksykologiczna, nr 2
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2010 r. w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych Dz.U. 2010 nr 232 poz. 1525
• Sałata B. (2015), Wymagania w zakresie znakowania produktów spożywczych, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie
• Tymoszuk E., Szpakowska M. (2012), Dodatki do żywności w świetle polskich i unijnych unormowań prawnych, Zarządzanie i Finanse, nr 3

Autor: Kalina Świerat