Monetaryzm

Monetaryzm jest to szkoła myśli ekonomicznej, której przedstawicielami są Milton Friedman, Anna Schwartz, Karl Brunner, Allan Meltzer, David Laidler, Michael Parkin oraz Alan Walters. Monetaryści sformułowali poglądy w zakresie polityki makroekonomicznej jako opozycyjne do nadmiernego przywiązania Keynesistów do polityki fiskalnej. Monetaryzm zajmuje się badaniem wpływu polityki pieniężnej państwa na dochód narodowy, kładzie szczególny nacisk na neutralność pieniądza w długim okresie i brak jego neutralności w krótkim okresie, a także różnicę pomiędzy realną a nominalną stopą procentową. Charakteryzuje się głęboką wiarą w samoregulujące się mechanizmy rynkowe.

Monetaryzm powstał około 1956 roku. Za jego początek uważa się publikację tzw. ilościowej teorii pieniądza przez Miltona Friedmana.

TL;DR

Monetaryzm to szkoła myśli ekonomicznej, której przedstawicielami są m.in. Milton Friedman i Anna Schwartz. Zakłada ona, że podaż pieniądza jest kluczowym czynnikiem wpływającym na wzrost gospodarczy. Monetaryści uważają, że kontrola podaży pieniądza powinna być celem polityki pieniężnej, a polityka fiskalna ma mniejsze znaczenie. W krótkim okresie rząd może wpływać na stopę bezrobocia za pomocą bodźców monetarnych, ale w dłuższym okresie może to prowadzić do inflacji. Wpływ podaży pieniądza na Produkt Narodowy Brutto jest kluczowy, a płace i ceny są względnie giętkie.

Polityka pieniężna

Monetaryści twierdzą, że za cel polityki pieniężnej potrzeba uznać kontrolę podaży pieniądza. Kontrola ta zakłada zerwanie z zasadą stałych kursów walutowych. W warunkach gospodarki otwartej, przy stałych kursach walutowych można kontrolować jedynie rozmiary kredytów, natomiast nie podaż pieniądza. Według monetarystów rząd może podtrzymywać nominalną stopę procentową, zaś realna stopa jest uzależniona od oczekiwanej stopy inflacji. Zrównanie się nominalnej i realnej stopy procentowej jest mało prawdopodobne, ale może wystąpić, gdy oczekiwana stopa inflacji będzie równa zero. Monetaryzm zakłada, że w krótkim okresie rząd może wpłynąć na stopę bezrobocia przy zastosowaniu bodźców monetarnych. Jeżeli jednak takie rozwiązanie nie przybliży poziomu bezrobocia do naturalnej stopy, to efektem w długim okresie będzie przyspieszenie inflacji. Friedman przekonuje, że nie powinno dokonywać się w okresie przejściowym zbyt wielu ruchów ze strony władz monetarnych. Natomiast dobrym rozwiązaniem jest swobodne działanie prawidłowości pieniężnych, manipulując delikatnie narzędziami zmniejszającymi inflację, przy równoczesnym przybliżaniu rzeczywistej stopy do naturalnej stopy bezrobocia.

Tak więc monetaryści koncentrują uwagę na polityce pieniężnej. Polityka fiskalna państwa, ich zdaniem, nie wywiera zbyt dużego wpływu na wysokość realnego dochodu narodowego oraz na zatrudnienie. Uważają oni także, że w gospodarce wolnorynkowej trzeba uwzględnić występowanie jakiegoś bezrobocia, jednakże zakładając jednocześnie chęć ludzi i ich dążenie do znalezienia najlepszych z możliwych miejsc pracy i istnieniu systemu zasiłków.

Friedman ukazywał, że popyt na pieniądz jest mocno zależny od różnych zmiennych ekonomicznych i można go na ich podstawie szybko obliczyć. Tak więc, gdy państwo zwiększy emisję pieniądza ponad wyliczoną wartość, spowoduje to wzrost ilości pieniądza u ludzi, który zostanie wydatkowany w większości na dodatkową konsumpcję, a to z kolei doprowadzi do tymczasowego wzrostu standardu życia. Patrząc długookresowo taki wzrost standardu życia nie będzie miał pokrycia w podaży dóbr i usług. Krótkotrwały wzrost spożycia dóbr i usług powoduje w dłuższym czasie stały wzrost potrzeb, co wiąże się ze stałym naciskiem na wzmożoną podaż pieniądza. W takiej sytuacji państwo albo będzie wciąż zwiększać podaż pieniądza doprowadzając do powstania inflacji, albo wzbudzi niezadowolenie u społeczeństwa obniżeniem dochodów obywateli.

Wpływ podaży pieniądza na PNB

Kolejnym założeniem monetaryzmu jest stwierdzenie, że podaż pieniądza jest podstawowym, stałym czynnikiem determinującym wzrost nominalnego Produktu Narodowego Brutto. Oznacza to, że podstawowe zmienne takie jak produkt globalny, zatrudnienie oraz ceny kształtowane są przede wszystkim przez pieniądz. Zgodnie z " ilościowym równaniem wymiany":

• MV=PQ
• gdzie: M - ilość pieniądza
• V - szybkość obiegu pieniądza
• P - przeciętny poziom cen
• Q - realny poziom cen.

Przy stałej szybkości obiegu pieniądza, tylko podaż pieniądza ma wpływ na nominalny PNB.

Friedman przyjął podaż pieniądza za najważniejszy czynnik kształtujący poziom Produktu Narodowego Brutto, a inflacji przypisując tylko rolę zjawiska pieniężnego. Zalecał zwiększanie podaży pieniądza w tempie wzrostu Produktu Narodowego Brutto, co miało zapewnić stabilizację w gospodarce.

Rola płac

Następnym punktem w teorii monetarystycznej jest założenie, że płace i ceny są względnie giętkie. W efekcie zmian podaży pieniądza na rynku zmienia się przeciętny poziom cen. Monetaryści uważają również, że sektor prywaty jest stabilny. Wynika to z tego, że zmiany nominalnego PNB powodowane są głównie przez zmiany podaży pieniądza, a polityka pieniężna zmienia się pod wpływem polityki oraz zdarzeń zewnętrznych, co bezpośrednio nie ma wpływu na gospodarkę prywatną.

Monetaryzm — artykuły polecane

Monetarna teoria inflacji — Krzywa Phillipsa — Stagflacja — Inflacja popytowa — Bezrobocie naturalne — Inflacja pełzająca — Teoria Ricardo-Barro — Keynesizm — Inflacja krocząca

Bibliografia

• Bochenek M. (2016), Historia rozwoju ekonomii. Od starożytności do szkoły klasycznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Ratajczak M. (2014), Współczesne teorie ekonomiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
• Ratajczak M. (2017), Spór o rolę państwa w gospodarce, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, nr 79(1)
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Małgorzata Pstuś, Patrycja Filipek