Konwencja haska
| Konwencja haska |
|---|
| Polecane artykuły |
Konwencja haska - ogólnie przyjęta nazwa określająca międzynarodowe umowy zawarte w Hadze. Pierwsza tego typu umowa została sporządzona w 1899 roku. Do tej pory, w Hadze zostało podpisanych wiele konwencji, gdzie każda z nich dotyczyła istotnych kwestii, takich jak na przykład konflikty zbrojne, prawo cywilne czy też opieka nad niepełnoletnimi [D. Dróżdż 2010, s. 17; M. Pazdan 2014, s. 8].
Konwencje haskie z 1899 roku
Pod koniec XIX wieku wiele państw uświadomiło sobie potrzebę uregulowania zasad dotyczących prowadzenia wojen oraz rozwiązywania międzynarodowych sporów. W wyniku tego, dnia 29 VII 1899 roku w Hadze miała miejsce konferencja, na której podpisane zostały dwie konwencje dotyczące [D. Dróżdż 2010, s. 18]:
- I - praw oraz zwyczajów wojny,
- II - wdrożenia w życie zasad ustalonych na konwencji genewskiej z 1864 roku.
Inicjatorem konferencji haskiej, na której ustanawiane były owe konwencje był car Rosji – Mikołaj II [J. Sobczak 2009, s. 199].
Konwencje haskie z 1907 roku
Podczas konferencji w Hadze, dnia 18 X 1907 roku podpisano trzynaście konwencji haskich. Były one rozwiniętą wersją międzynarodowych umów z 1899 roku, a więc dotyczyły kwestii wojennych. Owe konwencje dotyczyły [D. Dróżdż 2010, s. 18]:
- III – działań, jakie należy wykonać przed wszczęciem wojny;
- IV – zasad wojny lądowej,
- V – zasad obowiązujących mocarstwa i innych w przypadku wojny lądowej,
- VI – zasad traktowania statków handlowych wroga,
- VII – statków handlowych przekształcanych w okręty wojenne,
- VIII – zakładania min, które wybuchają automatycznie poprzez dotknięcie;
- IX – bombardowania dokonywanego przez morskie siły zbrojne podczas wojny,
- X – przystosowania do zasad wojny morskiej konwencji genewskiej,
- XI – wprowadzenia pewnych ograniczeń przy zaborze w wojnie morskiej,
- XII – powołania do życia Międzynarodowego Trybunału Łupów (konwencja ta nie została ratyfikowana),
- XIII – praw oraz obowiązków, jakie miałyby obowiązywać państwa i mocarstwa w wypadku wojny morskiej.
Konwencja haska z 1954 roku
W 1954 roku, dnia 14 V, została zwołana w Hadze konferencja, podczas której została podpisana między innymi Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego. Założeniem tego dokumentu było określenie działań, jakie powinny być podejmowane przez państwa zanim nastanie wojna oraz w jej trakcie, jak np. powstrzymanie się od działań, które mogłyby narazić dobra kulturalne na zniszczenie [E. Buczyłowski 2018, s. 12-13].
Konwencje haskie z 1980 roku
W 1980 roku, 25 X, w Hadze przyjęto dwie konwencje. W pierwszej z nich – Konwencji o ułatwieniu dostępu do wymiaru sprawiedliwości w stosunkach międzynarodowych, poruszone zostały kwestie pomocy sądowej, wytycznych potrzebnych do zwolnienia od kaucji wpłacanej w celu zabezpieczenia kosztów całego procesu i realizacji orzeczeń dotyczących kosztów [J. Ciszewski 1993, s. 63-66].
Drugi dokument z 1980 roku znany jest jako Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę. Jak wskazuje art. 1 umowy, głównym tematem konwencji jest ustanowienie wszelkich działań mających na celu zapewnienie natychmiastowego powrotu uprowadzonego dziecka do domu oraz wzajemne poszanowanie praw dotyczących opieki nad dzieckiem w Państwach, które wzięły udział w tym porozumieniu [Konwencja haska dotycząca aspektów cywilnych...].
Pozostałe konwencje haskie
W XX wieku w Hadze stworzonych i uchwalonych na konferencjach zostało jeszcze więcej konwencji. Dotyczyły one [M. Pazdan 2014, s. 8; P. Mostowik 2014, s. 13]:
- opieki nad małoletnim (16 VI 1902 r.),
- ubezwłasnowolnienia oraz analogicznych zarządzeń opiekuńczych (17 VII 1905 r.),
- rozrządzeń testamentowych (5 X 1961 r.),
- prawa właściwego odnośnie wypadków drogowych (4 V 1971 r.),
- ochrony dzieci (29 V 1993 r.),
- jurysdykcji, odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków służących ochronie dzieci, (19 X 1996).
Bibliografia
- Buczyłowski E. (2018), Instytucje wspierające ochronę dóbr kultury w czasie pokoju i w czasie wojny, "Zeszyty Naukowe", nr 4 (28), Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, s. 7-11.
- Ciszewski J. (1993), Konwencja Haska o ułatwieniu dostępu do wymiaru sprawiedliwości w stosunkach międzynarodowych, "Palestra", t. 37, nr 12, Naczelna Rada Adwokacka, Warszawa, s. 63-68.
- Dróżdż D. (2010), Zbrodnia ludobójstwa w międzynarodowym prawie karnym, Wolters Kluwer, Warszawa, s. 17-18.
- Mostowik P. (2014), Władza rodzicielska i opieka nad dzieckiem w prawie prywatnym i międzynarodowym, JAK, Kraków.
- Nowak B. (2001), Problemy bezpieczeństwa w międzynarodowym lotnictwie cywilnym w świetle Konwencji Haskiej z 1970 r., "Studia Europejskie", nr 3, Centrum Europejskie UW, Warszawa, s. 125-135.
- Pazdan M. (2014), Prawo prywatne międzynarodowe, "System prawa prywatnego", t. 20a, C.H. BECK, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa.
- Sobczak J. (2009), Mikołaj II - ostatni car Rosji: studium postaci i ewolucji władzy, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, BELLONA SA, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Warszawa, Pułtusk, s. 201-295.
- Zeidler K (2007), Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Wolters Kluwer, Warszawa.
- Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę (1995), Dz. U. nr 108 poz.528.
Autor: Aleksandra Kucińska
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
