Zwolnienia podatkowe
| Zwolnienia podatkowe |
|---|
| Polecane artykuły |
Zwolnienia podatkowe inaczej są zwane wakacjami podatkowymi. Polegają na wskazaniu poprzez pracodawcę, że ustalone przez niego stany faktyczne lub prawne, będące obiektem opodatkowania są wykluczone z opodatkowania (J. Głuchowski 2001, s. 367).
Zwolnienia podatkowe mogą mieć charakter:
- Podmiotowy - ze względu na właściwości podatnika. Zwolnienia podmiotowe można podzielić na ex lege (z mocy prawa) i fakultatywne (z wyboru, tzn. poprzez złożenie oświadczenia woli przed podatkowym organem.
- Przedmiotowy - ze względu na pewne właściwości przedmiotu podatku. Zwolnienia przedmiotowe można podzielić na warunkowe i bezwarunkowe.
- Podmiotowo-przedmiotowy (J. Głuchowski i in. 2002 s. 13-14, 48, 73).
Istnieją jeszcze inne podziały zwolnień podatkowych, ze względu na kryterium:
- 1. czasu, którym zostały objęte:
- bezterminowe
- terminowe
- 2. mocy obowiązywania:
- obligatoryjne (obowiązujące, czyli muszą być udzielone)
- fakultatywne (J. Kulicki 1998, s. 400-401).
Jako główne powody wprowadzania zwolnień wymieniane są najczęściej:
- Wysokie stawki w podatkach dochodowych (także w podatkach od spadków i darowizn),
- Polityka,
- Tradycja,
- Podział organów w państwie na ustawodawcze i wykonawcze (J. Głuchowski i in. 2002, s. 20).
Podatki pośrednie
Czynnościami, które nie podlegają opodatkowaniu są czynności podane w ustawie z 8.01.1993 roku o podatku VAT oraz o akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) - niezależnie jaki jest przedmiot tych operacji oraz jakie nie są wyszczególnione w art. 2 ustawy, jak również te, które nie zostały podane, ale ich przedmiotem jest inne dobro niż usługa czy towar. Wspólną cechą wszystkich działań, które nie podlegają opodatkowaniu jest, że w kontekście prawnym nie wykorzystuje się do nich prawnych regulacji. Nie oznacza to również, że takie operacje nie są opodatkowane w charakterze pośrednim, jak i bezpośrednim (np. opłata skarbowa, podatek od gier).
Uzyskane przez podmioty świadczenia z tytułu sprzedaży, wydania wyrobów gotowych, produktów czy innych operacji, również usług nie są obrotem w pojmowaniu VAT, nie są poddane pod rygory obowiązkowego zapisania w rejestrze sprzedaży oraz nie istnieje dla nich obowiązek odprowadzania i deklarowania VAT (J. Głuchowski i in. 2002, s. 40).
Podatki bezpośrednie
Powszechność podatków bezpośrednich nie wyznacza, że obciążenia te odnoszą się do wszystkich uzyskiwanych dochodów, jak i przychodów. Zarazem ustawy o podatku dochodowym PIT oraz o podatku dochodowym CIT precyzują rodzaje przychodów, które nie są poddane opodatkowaniu, więc regulacja taka ogranicza zakres innych ustaw podatkowych co do zdolności opodatkowania osiąganych dochodów, czy przychodów.
Nie podlegają opodatkowaniu:
- Przychody wynikające z operacji, które prawnie nie mogą być przedmiotem aktywnej umowy.
- Przychody z gospodarki leśnej.
- Przychody z działalności rolniczej (oprócz działów specjalnych produkcji rolnych).
- Dodatkowo w ramach osób fizycznych przychody, które podlegają przepisom prawa o podatku od spadków i darowizn, jak również z tytułu rozdzielenia majątku małżeństwa, do którego doszło w wyniku ograniczenia albo ustania wspólnoty majątkowej małżonków.
Śmiało można powiedzieć, że część przepisów prawa ustaw o podatkach bezpośrednich nie ma zastosowania do sytuacji związanych z uzyskiwaniem przychodów, które są objęte opodatkowaniem w innych przepisach (J. Głuchowski i in. 2002, s. 118).
Katalog zwolnień przedmiotowych
Nie ma jasno określonych zwolnień podatkowych, ale można je zaliczyć do kilku grup:
- Zwolnienia o charakterze socjalnym (np. odprawy pośmiertne, stypendia studenckie).
- Zwolnienia z tytułu ubezpieczeń gospodarczych, o charakterze odszkodowawczym (np. kwoty otrzymane z tytułu osobowych lub majątkowych ubezpieczeń).
- Zwolnienia wybranych przychodów emerytów i rencistów (np. renty inwalidów wojskowych i wojennych).
- Zwolnienia wybranych przychodów, które są związane z pracą (np. ekwiwalent za zużycie w pracy prywatnych narzędzi).
- Zwolnienia wybranych przychodów ze sprzedaży (np. sprzedaży nieruchomości, które zostały zbyte po 5 latach od ich zakupu).
- Zwolnienia związane z dietami (np. kwoty kosztów służbowych podróży).
- Zwolnienia wybranych przychodów z praw i kapitałów majątkowych (np. kwoty zwracane poprzez inwestycyjne fundusze).
- Zwolnienia wybranych dochodów osiąganych poza granicą (np. uposażenia funkcjonariuszy ONZ).
- Zwolnienia wybranych przychodów, pochodzących z działalności gospodarczej (np. osiągnięte dochody z wynajmu pokoi w agroturystyce).
W podatku PIT zakres zwolnień przedmiotowych rodzi pytania o pewne kryteriami, którymi kierowano się, określając wybrane przywileje. Obszar tych zwolnień podatkowym ciągle ulega zmianom, dlatego ciężko jest wymienić, natomiast widoczne są w nich wpływy wybranych grup nacisku (A. Gomułowicz 2013, s. 581).
Bibliografia
- Gomułowicz A. (2013), "Podatki i prawo podatkowe", LexisNexis, Warszawa
- Głuchowski J. (red.) (2001), "Leksykon finansów", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Głuchowski J. (red.) (2002), "Formy zmniejszania wysokości podatków w Polsce", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Kulicki J. (1998), "Leksykon podatkowy", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Podstawka M. & Deresz A. (2011). | Ulgi i zwolnienia oraz progresja w podatku dochodowym od osób fizycznych jako sposoby realizacji polityki społecznej oraz propozycje ich zmian w warunkach kryzysu. Zeszyty Naukowe/Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, (10), 193-210.
- Ślesicka A. (2011). | Stosowanie ulg i zwolnień w podatku dochodowym od osób fizycznych w państwach UE. Ekonomia/Uniwersytet Warszawski, (26), 58-88.
- Żabska M. (2013). | Optymalizacja podatkowa a oszustwa podatkowe. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki, Ubezpieczenia, 61, 259-268.
Autor: Karolina Foryś
