Wariant

Wariant
Polecane artykuły
Warunki podejmowania decyzji Modele procesów decyzyjnych Modele podejmowania decyzji Ekonomia menedżerska Drzewo decyzyjne Tablica decyzyjna Rachunek ekonomiczny Analytic Hierarchy Process Wpływ informacji na proces decyzyjny

Wariant jest to jedna z możliwości w procesie decyzyjnym. Proces decyzyjny nie zawsze prowadzi do podjęcia decyzji. Stanowi on grupę logicznie powiązanych ze sobą operacji myślowych lub obliczeniowych, prowadzących do rozwiązania problemu decyzyjnego poprzez dokonanie wyboru jednego z możliwych wariantów działania. Podmiotem procesu decyzyjnego jest decydent, wyrażający określone preferencje, oceniający możliwości i wyniki oraz wybierający ostateczny wariant decyzyjny. Sytuacja decyzyjna określa zaś zbiór wszystkich czynników (zależnych i niezależnych od oceniającego), mających wpływ na podjęcie decyzji przez decydenta w procesie decyzyjnym. Natomiast problem decyzyjny – oznacza sytuację problemową, w której decydent staje przed koniecznością wyboru jednego z co najmniej dwóch możliwych wariantów działania

Czemu służy wariantowanie:

• pomaga w opracowaniu najbardziej optymalnych i zrównoważonych rozwiązań w zakresie podejmowania decyzji
• ukazuje dowody w sprawie wybrania najlepszej z możliwych opcji
• przedstawia powody przez które zostały odrzucone pozostałe pozornie bardziej opłacalne opcje
• poprzez porównanie opcji pozwala dokonać oceny (szczególnie jeśli chodzi o np.: niepewność danych)

Wybrane metody wspomagania decyzji

Według Tadeusza Trzaskalika wyróżnią się główne metody wspomagania decyzji:

• Metody addytywne

1. SAW (ang. Simple Additive Weighting Method)
2. F-SAW (ang. Fuzzy Simple Additive Weighing Method)
3. SMART (ang. Simple Multi-Attribute Ranking Technique)
4. SMARTER (ang. Simple Multi-Attribute Ranking Technique Exploiting Ranks)

• Metoda analitycznej hierarchizacji i metody pokrewne

1. AHP (ang. Analytical Hierarchy Process)
2. REMBRANDT (ang. Ratio Estimation in Magnitudes or decibells to Rate Alternatives which are Non-Dominated)
3. F-AHP (ang. Fuzzy Analytic Hierarchy Process)
4. ANP (ang. Analytic Network Process)
5. F-ANP (ang. Fuzzy Analytic Network Process)
6. MACBETH (ang. Measuring Attractiveness by a Categorical Based Evaluation Technique)

• Metody werbalne

1. ZAPROS (ros. Метод ЗАПРОС - ЗАмкнутые ПРоцедуры у Опорных Ситуаций)
2. ZAPROS III

• Metody ELECTRE (fr. Elimination Et Choix Traduisant la Realia)

1. ELECTRE I
2. ELECTRE Iv
3. ELECTRE Is
4. ELECTRE III
5. ELECTRE TRI
6. ELECTRE I + SD
7. ELECTRE III + SD

• Metody PROMETHEE (ang. Preference Ranking Organisation Method for Enrichment Evaluations)

1. PROMETHEE I
2. PROMETHEE II
3. PROMETHEE II + weto
4. EXPROM (ang. Extension of the Promethee method)
5. EXPROM II + weto
6. PROMETHEE II + weto + SD
7. EXPROM II + weto + SD

• Wykorzystanie punktów referencyjnych

1. TOPSIS (ang. Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution)
2. F-TOPSIS (ang. Fuzzy Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution)
3. VIKOR (serb. Visekrzterijumska Optimizacija i Kompromisno Resenje)
4. DEMATEL + ANP + VIKOR
5. BIPOLAR
6. BIPOLAR zmodyfikowany
7. BIPOLAR + SD

• Metody interaktywne

1. STEM-DPR (ang. Step Method for Discrete Decision Making Problems under Risk)
2. INSDECM (ang. Interactive Stochastic Decision Making Procedure)
3. ATO-DPR (ang. Analysis of Trade-Offs for Discrete Decision Making Problems under Risk)

Aby wybrać najlepszą metodę, trzeba przeprowadzić analizę porównawczą, warto skorzystać z:

• dane wejściowe-kryterium to przedstawia stopień skomplikowania wprowadzanej do algorytmu danej metody
• liczba kryteriów oceny- określa czy dana metoda posiada wysoką skuteczność obliczeniową przy większym skomplikowaniu (większej liczbie kryteriów do oceny)
• pracochłonność- kryterium to przedstawia w uogólnieniu poziom skomplikowania i ilość potrzebnych obliczeń przy tej samej liczbie kryteriów
• prezentacja wyników- określa stopień czytelności ukazanych wyników

Bibliografia

• Książek M. (2014). Wykorzystanie wybranych metod wielokryterialnych do oceny inwestycji w procesie decyzyjnym, "Logistyka" nr: 3/2011
• Ronikier J. (2015). "Wariantowanie w procesie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko na przykładzie Planu Zarządzania Ryzykiem Powodziowym"
• Trzaskalik T. (2014) wielokryterialne wspomaganie decyzji, przegląd metod i zastosowań, "zeszyty naukowe politechniki śląskiej"
• Bojar W. Wełnitz M. (2012) Efektywne zarządzanie produkcją suszu poprzez wariantowanie planowanych decyzji, "Zarządzanie produkcją, harmonogramowanie zleceń produkcyjnych" cz. 4

Przypisy

Autor: Daniel Baster