Administracja niezespolona

Administracja niezespolona - są to instytucje terytorialne, podporządkowane odpowiednim ministrom lub centralnemu organowi rządowej administracji, a także są to kierownicy państwowych osób prawnych i jednostek organizacyjnych, którzy wykonują czynności z obszaru administracji rządowej na terytorium województwa (M. Stahl i in. 2013, s.355).

Organy administracji niezespolonej

Do organów administracji niezespolonej zalicza się (Ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, 2009, s.11,12):

• zwierzchnika wojewódzkich sztabów wojskowych oraz wojskowych komendantów uzupełnień,
• naczelników urzędów skarbowych oraz skarbowo - celnych, dyrektorów izb skarbowych,
• naczelników urzędów górniczych oraz dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego,
• dyrektorów urzędów miar i urzędów probierczych,
• naczelników urzędów morskich,
• dyrektorów urzędów statystycznych,
• naczelników urzędów żeglugi śródlądowej,
• lekarzy weterynarii - granicznych i powiatowych,
• komendantów Straży Granicznej, ich placówek i dywizjonów,
• inspektorów sanitarnych,
• dyrektorów ochrony środowiska.

Organy rządowej administracji niezespolonej są ustanawiane na podstawie ustawy, w przypadku gdy zadania przez nich wykonywane mają charakter ogólnopaństwowy i wykraczają poza teren województwa. Wojewoda jest odpowiedzialny tylko za wnioskowanie o ustanowienie nowego organu administracji niezespolonej. Instytucje administracji niezespolonej są zobowiązane do składania corocznego sprawozdania z zakresu dokonanych przez nich działań do odpowiedniego wojewody. W przypadku gdy zasięg prac wykracza poza teren jednego województwo, to ich obowiązkiem jest złożenie sprawozdania do każdego wojewody poszczególnego województwa (Ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, 2009, s.12).

Instytucje administracji niezespolonej nie są zależne od wojewody w przeciwieństwie do organów administracji zespolonej. Jednakże posiada on pewne uprawnienia jako przedstawiciel Rady Ministrów do oddziaływania na organy rządowej administracji niezespolonej (M. Stahl i in. 2013, s.355).

Obowiązkiem rządowej administracji niezespolonej jest uzgodnienie wraz z wojewodą wszystkich projektowanych aktów prawa miejscowego, które są stanowione przez organy administracji na podstawie odrębnych przepisów. Gdy administracja niezespolona nie wykonuje czynności zgodnie z prawem lub narusza prawa osób trzecich może być zaskarżona do sądu administracyjnego (Ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, 2009, s.12,13).

Przyczyny powołania administracji niezespolonej

Administracja państwa podzielona jest na administrację zespoloną(organy bezpośrednio podlegające pod wojewodę) oraz administrację niezespoloną. Wśród przyczyn występowania administracji niezespolonej (specjalnej) obok zespolonej wyróżnia się (E. Knosala, 2010, s.115, 116):

• wzrost zadań - współczesna administracja ma coraz więcej zadań i w przypadku gdyby doszło do połączenia tych dwóch typów administracji to efektywność procesów administracyjnych uległa by znacznemu zmniejszeniu,
• czynniki historyczne - zwrócenie uwagi na tradycje, ale też różnego rodzaju presje wywołane ambicjami resortowymi,
• techniki zarządzania - są stosowane przy administrowaniu obszarami administracji, ponieważ są sprawy, które wymagają udziały dwóch czynników, tj. przedstawicielskiego lub wysokiego stopnia centralizacji,
• niezależność - aby zapewnić odpowiednie działania, terenowe organy kontrolne nie mogą być zależne od innych lokalnych organów administracyjnych,
• aspekt terytorialny - organy administracji niezespolonej swoją pracą wychodzą poza zasadniczy podział terytorialny.

Dużą rolę w tworzeniu instytucji administracji rządowej niezespolonej ma podział terytorialny polski. W czasie dwustopniowego podziału terytorialnego państwa można było zauważyć znaczny wzrost tworzenia organów administracji niezespolonej (specjalnej). Aktualnie trójstopniowy podział administracyjny Polski prowadzi do redukcji organów niezespolonych (E. Knosala, 2010, s.116).

Administracja niezespolona — artykuły polecane

Administracja rządowa — Administracja — Miasto na prawach powiatu — Najwyższa Izba Kontroli — Starostwo powiatowe — Wojewoda — Organy administracji publicznej — Administracja samorządowa — Administracja zespolona

Bibliografia

• Knosala E. (2010), Zarys nauki administracji, Wolters Kluwer, Warszawa
• Stahl M. (red.) (2013), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie Dz.U. 2009 nr 31 poz. 206

Autor: Sylwia Zając

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.