Metoda łańcucha krytycznego

Metoda łańcucha krytycznego - CCPM (Zarządzanie Łańcuchem Krytycznym Projektu, Metoda Łańcucha Krytycznego) - jest to metoda planowania oraz zarządzania projektami, która głównie skupia się na zasobach potrzebnych do zrealizowania danego projektu. Metoda ta została opracowana i rozwinięta przez izraelskiego fizyka dr E.Goldratt’a w 1977 roku w książce "Łańcuch Krytyczny". Metodę tą zalicza się do najistotniejszych narzędzi Teorii Ograniczeń. CCPM nie jest ukierunkowana w przeciwieństwie do bardziej tradycyjnych metod na planowanie czy utrzymywanie porządku przydzielonych zadań. Celem tej metody jest utrzymanie zasobów na równym poziomie tak by realizacja projektu mogła się odbywać zgodnie z przewidzianym harmonogramem.

TL;DR

Metoda łańcucha krytycznego (CCPM) jest skuteczną metodą zarządzania projektami, która koncentruje się na zasobach i harmonogramie. Stosowanie CCPM może skrócić czas realizacji projektu i obniżyć koszty w porównaniu do tradycyjnych metod. Metoda ta polega na identyfikowaniu łańcucha krytycznego, czyli najdłuższej sekwencji zadań, oraz tworzeniu buforów czasowych w celu ochrony terminowego ukończenia projektu. CCPM eliminuje wielozadaniowość i skupia się na skoncentrowanym zarządzaniu zadaniami krytycznymi. Stosowanie tej metody przynosi wiele korzyści, takich jak eliminacja konfliktów przy przydzielaniu zasobów, skuteczne zarządzanie czasem i usprawnienie kontroli realizacji projektu.

Charakterystyka

Uważa się, że przy użyciu metody łańcucha krytycznego można zrealizować projekt 10-50% szybciej oraz obniżyć jej o taką samą wartość jego koszty od metod tradycyjnych, które były stosowane na początku XX wieku (CPM, Diagram Gantta, PERT). Z przeprowadzonych badań wynika, że zastosowanie metody CCPM gwarantuje zgodność ukończenia 95% projektów pod względem terminowości oraz przeznaczonego budżetu, gdzie w przypadku użycia metod tradycyjnych jest to tylko 44%.

Koncepcja CCPM

Podczas realizowania projektów metodą tradycyjną aż 30% utraconego czasu oraz przeznaczonych w tym celu zasobów jest spowodowane brakiem wyznaczania priorytetów czy wielozadaniowością. Ciąg związanych ze sobą, najdłuższych czynności, które są niezbędne do zrealizowania danego projektu nazywamy łańcuchem krytycznym. Łańcuch krytyczny jest używany jako inna możliwość analizy ścieżki krytycznej. Cechami, które różnią łańcuch krytyczny od ścieżki krytycznej są:

• Branie pod uwagę zależności pomiędzy zasobami, które bardzo często są ukryte tzn. nie uwzględnione w sieci projektu
• Nie poszukiwanie najkorzystniejszych rozwiązań, lecz ustalanie tych pozornie dobrych (optymalnych) dla projektu
• Wskazywanie i wprowadzenie buforów
• Kontrola stopy konsumpcji w celu sprawdzenia postępu pracy nad projektem

Przy opracowaniu planu projektu uwzględnia się czas, który jest niezbędny na wykonanie konkretnego zadania wraz z zapasem bezpieczeństwa. Stosując metodę łańcucha krytycznego następuje reasumowanie okresów z zapasem bezpieczeństwa i tworzą się tzw. bufory, które mają służyć ochronie terminowego ukończenia projektu. CCPM nie jest skierowane na zarządzanie wartością dodatnią, ponieważ zdaniem osób znajdujących się na stanowisku kierowniczym nie jest w niej uwzględniona różnica pomiędzy postępem w łańcuchu krytycznym a postępie na innych ścieżkach.

Planowanie

W metodzie łańcucha krytycznego plan tworzony dla projektu oraz rozkład obowiązków jest tworzony w zbliżony sposób do ścieżki krytycznej. Układa się je od zaczynając od końca i następnie kierujemy się wstecz, tak aby każde analizowane zadanie rozpocząć jak najpóźniej. W ten sposób powstają bufory.

• bufor projektu (BP) - zlokalizowany na końcu przewidzianego harmonogramu (ścieżki krytycznej). Jest to element, którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa, aby ukończyć projekt zgodnie z wcześniej przewidzianym terminem.
• bufor zasilający (BZ) - jest to ogniwo harmonogramu, którego głównym zadaniem jest zapewnienie niezmienności oraz stabilności łańcucha krytycznego. Znajduje się na końcu ścieżki niekrytycznej w harmonogramie, która następnie dochodzi do ścieżki krytycznej.

Wykonanie

W momencie gdy plan projektu zostaje zakończony, a sam projekt jest gotowy do rozpoczęcia następuje "zamknięcie" rozmiarów buforów. Oznacza to, że ich przewidziany czas trwanie nie może zostać zmodyfikowany w czasie trwania projektu, ponieważ będą to wskaźniki, które posłużą do kontroli planu oraz wyników finansowych projektu. Aby wyeliminować wielozadaniowość oraz uchronić się przed przestojami koncentruje się zasoby na zadaniu, które jest najbliżej, tak by sprawie przekazać je kolejnym wyznaczonym osobom. W praktyce użycia CCPM można się spotkać z przykładami osób, które podczas pracy nad swoją częścią projektu informują innych, by im nie przeszkadzali poprzez wywieszanie sztafetowych pałeczek. Istotną kwestią jest też zwalczenie tendencji do opóźnień czy wykonywania nadobowiązkowej pracy w czasie wolnym. Metoda łańcucha krytycznego zachęca osoby zaangażowane w projekt do jak najszybszego działania bez względu na przewidziane daty.

Korzyści stosowania CCPM

Korzyści jakie wynikają ze stosowania metody łańcucha krytycznego to:

• Wyeliminowanie konfliktów podczas przydzielania zasobów
• Konsekwentne i systematyczne zarządzanie czasem, który został zaoszczędzony podczas realizacji poszczególnych zadań (Efekt Sztafety)
• Dążenie do całkowitego zniwelowania zbytniego przeszacowania czasów zadań
• Wyeliminowanie tzw. Syndromu Studenta - realizacja zaplanowanych projektów na ostatnią chwilę
• Wykorzystanie Prawa Murphy’ego poprzez użycie buforów
• Zredukowanie wielozadaniowości
• Usprawnienie kontroli realizacji projektu

Cechy Metody Łańcucha Krytycznego

Metoda łańcucha krytycznego posiada następujące cechy:

• Najważniejsze jest ukończenie całego projektu w przewidzianym terminie, a nie terminowość poszczególnych zadań,
• Margines bezpieczeństwa czasu potrzebnego do realizacji projektu skumulowany w buforach
• Przyporządkowanie zadań cząstkowych konkretnym osobom - wyeliminowanie wielozadaniowości
• Najmniejsza jednostka czasu wykorzystywany w planie projektu to 1 dzień roboczy
• Umieszczanie przewidywanych potrzeb czasowych do zrealizowania projektu w raportach
• Zarządzanie kadry kierowniczej skoncentrowane na ciągu zadań krytycznych
• Wykorzystanie procentu wykorzystania buforu jako głównego wskaźnika

Sposoby CCPM na wyeliminowanie przyczyn opóźnień

Stosując CCPM możemy zniwelować przyczyny opóźnień poprzez:

• Planowanie kolejności wykonywania zadań- kolejkowanie (reguła Pareto)
• Rozpoczynanie zadań jak najpóźniej, aby nie wiązać zasobów
• Korzystanie z buforów, które pozwalają na planowane ukończenie projektu
• Zarządzanie skoncentrowane na realizację celu

Metoda łańcucha krytycznego — artykuły polecane

Planowanie ścieżki krytycznej — Bilansowanie zasobów — Kamień milowy — Optymalizacja czasu zadań (crashing) — Planowanie czasu w warunkach niepewności — Szacowanie czasu trwania zadań — Estymacja czasu trwania zadań — Wykresy sieciowe — Earned Value

Bibliografia

• Kowalczyk M. (2013), Metoda łańcucha krytycznego, Polski Przemysł, grudzień
• Połoński M., Pruszyński K. (2008), Lokalizacja buforów czasu w metodzie łańcucha krytycznego w harmonogramach robót budowlanych (cz. I) - podstawy teoretyczne, Przegląd budowlany, nr 2

Autor: Karolina Przewoźnik