Tanie linie lotnicze

Tanie linie lotnicze (cheap airlines ) zwane liniami budżetowymi (budget airlines) lub liniami "bez wygód", czy "bez fanaberii" ("no-frills" airlines) oferująca pasażerskie usługi transportu lotniczego po cenach niższych niż tradycyjne linie lotnicze. Tanie linie lotnicze obsługiwane są przez przewoźników niskokosztowych (Low Cost Carriers lub w skrócie LCC). Koncepcje działania przewoźników niskokosztowych zostały wypracowane pod koniec lat 80. Główne kryterium polegało na założeniu, że potencjalnego zysku należy szukać nie poprzez podnoszenie cen usług, ale poprzez minimalizację kosztów działalności. Niższe koszty pozwalają na obniżanie taryf lotniczych i zwiększenie popytu na te usługi, a w efekcie prowadzą do zwiększenia obrotów i większych zysków (E. Pijet-Migoń, 2012).

TL;DR

Tanie linie lotnicze, zwane również liniami budżetowymi, oferują usługi transportu lotniczego po niższych cenach. Model działalności opiera się na minimalizacji kosztów i maksymalizacji zysków. Pierwsze tanie linie lotnicze powstały w USA na początku lat 70. W Europie rynek tanich linii lotniczych rozwijał się w latach 80. i 90. Największe tanie linie lotnicze na świecie to Southwest Airlines i Ryanair. W Europie dominują Ryanair, EasyJet i Wizz Air. Na polskim rynku działają m.in. Wizz Air i Ryanair.

Geneza i rozwój tanich linii lotniczych

Era tanich linii lotniczych na świecie ma swój początek w latach 70-tych XX wieku w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W 1971 roku Rolling King i Herb Kelleher założyli linie lotnicze Southewest, inne od tych działających wówczas na rynku. Założeniem funkcjonowania Southwest była zasada ograniczenia kosztów działalności. Niższe wydatki dały możliwość do zaproponowania tańszych biletów, a to z kolei przyczyniło się do zwiększenia konkurencyjności, co dało większe obroty przewoźnikowi i w efekcie większe zyski. Po wprowadzeniu 1978 roku ustawy Airline Deregulation Act, która umożliwiała liniom lotniczym swobodne ustalanie cen biletów oraz gwarantowała swobodę wchodzenia i wychodzenia z rynku. Linie Southwest zaczęły otwierać nowe połączenia do sąsiednich stanów i dynamicznie rozwijać sieć połączeń. W latach osiemdziesiątych, w okresie bardzo silnej konkurencji i konsolidacji rynku nie przetrwały jako samodzielne przedsiębiorstwa. Ale to właśnie z modelu działalności tych linii czerpał wzorce Southwest Airlines, aktualnie największy przewoźnik niskokosztowy na świecie.

W Europie polityka liberalizacji rynku usług lotniczych prowadzona była w latach 80 i 90 XX wieku. Tempo rozwoju tanich linii lotniczych było znaczne. W dużym stopniu było odwzorowaniem procesu występującego wcześniej w USA. Pierwszą europejską tanią linią lotniczą jest irlandzki przewoźnik Ryanair, który w 1991 roku rozpoczął loty w segmencie usług niskokosztowych pomiędzy portami Londyn Stansted i Dublin. W krótkim czasie Ryanair rozwinął szeroką siatkę połączeń, oferująca najniższe ceny na rynku oraz wysoką częstotliwość lotów. Drugie co do wielkości tanie linie lotnicze w Europie - EasyJet, od początku tworzone jako linia niskokosztowa. Powstały w 1995 roku w Wielkiej Brytanii (Ł. Olipra, 2011).

Zasady funkcjonowania tanich linii lotniczych

Zasady funkcjonowania tanich linii lotniczych:

• Akcent położony na minimalizację kosztów i maksymalizację zysków. Ciągłe inwestowanie w rozwój linii lotniczej.
• Połączenia bezpośrednio między dwoma punktami - miastami, regionami. Brak przesiadek, krótkie trasy.
• Prostota produktu oferowanego - jeden standard podróży dla wszystkich pasażerów.
• Wykorzystywanie przede wszystkim lotnisk regionalnych lub drugiej kategorii.
• Wykonywanie lotów nowszymi, czystszymi i bardziej wydajnymi samolotami, większe zagęszczenie foteli. Tylko jeden typ samolotu.
• Kanały sprzedaży bezpośredniej przez internetowe kanały dystrybucji, własne strony internetowe lub rzadko przez pośrednictwo agencji i biur podróży. Linie te korzystają z biletów elektronicznych, elektronicznych kart pokładowych czy samodzielnych odpraw przez internet.
• Nie ma darmowego cateringu, bezpłatnego bagażu rejestrowanego. W czasie lotu istnieje możliwość otrzymania posiłku, nawet ciepłego, jednak trzeba za niego dodatkowo zapłacić.

Tanie linie lotnicze w Europie

Linia Lotnicza	Kraj	Liczba pasażerów w 2017 (w tys)	Liczba pasażerów w 2018 (w tys)
Ryanair	Irlandia	128 907	136 719
easyJet	WB	70 633	80 154
Wizz Air	Węgry	28 276	30 507
Norwegian	Norwegia	26 364	30 214
Vueling Airlines	Hiszpania	18 407	19 785
Eurowings	Niemcy	17 962	21 130

IATA (2019) s. 19

Tanie linie lotnicze na polskim rynku

Wejście Polski do Unii Europejskiej i podpisane akty prawne dotyczące transportu lotniczego umożliwiły przewoźnikom rozpoczynanie tanich przewozów lotniczych na polskim rynku. Firma Air Polonia rozpoczęła operacje lotnicze w grudniu 2003 r. od połączeń krajowych pomiędzy Warszawą a Wrocławiem i Gdańskiem, potem 2003 r. wykonała pierwszy rejs zagraniczny z Warszawy do Londynu. Szybko zyskała dużą popularność na polskim rynku. Jednak działalność pierwszego polskiego przewoźnika niskokosztowego nie trwała długo, bo 5 grudnia 2004 r. Air Polonia zawiesiła wszystkie połączenia i ogłosiła bankructwo.

• Po okresie liberalizacji rynku właściciele linii niskokosztowych wykazali duże zainteresowanie polskim rynkiem. Od 2004 r. rozpoczął swe połączenia węgierski Wizzair, który port w Katowicach wybrał na swoją bazę. Wzrastała szybko liczba połączeń oferowanych przez tanie linie lotnicze różnych przewoźników. W I połowie 2005 r. można było kupić tani bilet do 59 miejscowości, a w I połowie 2007 r. już do 176. Największe zainteresowanie stanowiły trasy Polska - Wielka Brytania, Polska - Irlandia, Polska - Włochy i Polska - Niemcy. Tak duża podaż tanich usług lotniczych związana była z wejściem Polski do UE i otworzeniem dla Polaków rynków pracy. Najwięcej tanich usług przewoźnicy oferowały porty w Warszawie, Krakowie i Katowicach. Duże tempo przyrostu przewozów niskokosztowych spowodowało intensywną rywalizację międzysegmentową.
• Pozycję lidera wśród linii LCC osiągnął węgierski przewoźnik Wizzair. Równie szybko umocnił swa pozycję na polskim rynku irlandzki Ryanair. Linie, które nie osiągały satysfakcjonujących wyników zmuszone były do zawieszenia swej działalności (J. Hawlena 2012, s. 89-93)

Tanie linie lotnicze — artykuły polecane

Zakupy grupowe — Marketing sieciowy — Zmowa — Eksporter — Franchising — Cash-and-carry — Visa — NAFTA — Rodzaje sklepów

Bibliografia

• Barcik J., Czech P. (2010), Rynek usług portów lotniczych w Polsce, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, nr 1834
• Hawlena J. (2012). Rynek niskokosztowych przewozów lotniczych a rozwój sektora turystyki, Instytut Naukowo - Wydawniczy Spatium, Radom
• Hoszman A. (2019), Biznes lotniczy, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
• IATA (2019), Wats Wold Air Transports Statistics 2019'
• Olipra Ł. (2011), Tanie linie lotnicze - nowa jakość w przewozach lotniczych w Unii Europejskiej, Ekonomia, nr 16
• Pijet-Migoń E. (2012), Zmiany rynku lotniczych przewozów pasażerskich w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, nr 25
• Rekowski M. (red.) (2011), Regionalne porty lotnicze w Polsce - charakterystyka i tendencje rozwojowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Poznań

Autor: Grzegorz Wylegała