Metoda LIFO

LIFO (ang. Last In First Out, co oznacza - ostatnie przyszło, pierwsze wyszło) - inaczej nazywana metodą najpóźniejszej dostawy - jest to metoda wykorzystywana w zarządzaniu zapasami oparta na założeniu, że najpierw wydawane są (z przeznaczeniem do produkcji lub sprzedaży) te materiały, towary, wyroby gotowe, które jako ostatnie zostały przekazane do magazynu. Wynika to z założenia, z którego zgodnie z założeniami metody tej wynika, że najpierw zużyte mają zostać materiały znajdujące się najkrócej w magazynie (D. Czerwińska-Kayzer 2010, s. 139).

Zasadę LiFo (ostatnie weszło - pierwsze wyszło) stosuje się często w przypadku towarów, które muszą być składowane w większych ilościach. Ten rodzaj magazynowania sprawdzi się w przypadku bezpiecznego składowania ciężkich produktów.

TL;DR

Metoda LIFO (najpóźniejszej dostawy) jest używana w zarządzaniu zapasami, polega na wydawaniu najpierw ostatnio dostarczonych towarów. Metoda ta jest stosowana często w przypadku składowania większych ilości towarów. W Polsce stosuje się inne metody wyceny zapasów, takie jak FIFO czy średnia ważona. Metoda LIFO zaniża zysk i wartość zapasów końcowych, jest korzystna w warunkach wysokiej inflacji, ale jest zakazana przez Międzynarodowy Standard Rachunkowości. Przykład obliczeń pokazuje, że metoda LIFO zwiększa koszty dla sklepu.

Podstawy prawne dotyczące wyceny zapasów

Zgodnie z art. 34 ust. 4 ustawy o rachunkowości towary wyceniać można za pomocą kilku metod:

• "według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika aktywów;
• przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła (wytworzyła) (metoda FIFO)
• przyjmując, że rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła (wytworzyła)" (metoda LIFO)

Z kolei Międzynarodowy Standard Rachunkowości podaje odmienne metody ustalania zapasów, nie uwzględniając przy tym metody LIFO:

• metoda identyfikacji szczegółowej
• metoda FIFO
• metoda średniej ważonej.

Ze względu na zapis w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości metoda LIFO istnieje już tylko w teorii oraz w zapisie ustawy, gdyż została ona zabroniona przez MSR.

Różnice między metodą LIFO, a metodą FIFO

LIFO	FIFO
ostatnie przyszło - ostatnie wyszło	pierwsze przyszło - pierwsze wyszło
zachowuje zasadę współmierności kosztów z przychodami	narusza zasadę współmierności kosztów z przychodami
zaniża zysk bieżącego okresu	zawyża zysk bieżącego okresu
zaniża wartość zapasów końcowych	wykazuje stosunkowo realny stan zapasów końcowych
korzystna w warunkach wysokiej inflacji	nie dostosowuje wartości do inflacji
niestosowana w Polsce	często stosowana

(D. Czerwińska-Kayzer 2010, s. 139)

Z powyższej tabeli wynika, że metoda fifo jest odwrotnością metody lifo.

Przykład

W sklepie ABC dokonano zakupów tego samego rodzaju towarów w następującej konfiguracji: 1. 5.05.2010-20 szt. batoników po 3 zł 2. 10.05.2010-20 szt. batoników po 2,80 zł 3. 18.05.2010-20 szt. batoników po 3,30 zł Kilka dni później sklep sprzedał 50 sztuk batoników w cenie - 4 zł. Za pomocy metody LIFO zaksięgowane zostaną powyższe operacje, co jednocześnie pozwoli na obliczenie zysku ze sprzedanych towarów.

cykl dostawy	liczba sztuk	cena/szt.	wartość całkowita
1	20 szt. batoników	3 zł	60 zł
2	20 szt. batoników	2,80 zł	56 zł
3	20 szt. batoników	3,30 zł	66 zł
cykl sprzedaży	liczba sztuk	cena/szt.	wartość całkowita
1	20 szt. batoników	3,30 zł	66 zł
2	20 szt. batoników	2,80 zł	56 zł
3	10 szt. batoników	3 zł	30 zł
stan końcowy	10 szt. batoników	3 zł	30 zł

Analizując powyższą tabelę możemy obliczyć, że koszty zakupu towarów znajdujących się w sklepie wynoszą: 182 zł.

Natomiast koszty towarów wydanych będą wynosiły 152 zł. Sprzedano za łącznie 200 zł. Sklep sprzedając batoniki po 4 zł zarobił zatem: 48 zł.

Powyższe zadanie można obliczyć analogicznie za pomocą metody FIFO. Pozwoli ona na porównanie sposobu obliczania wyceny zapasów oraz porównanie ich opłacalności w tym przypadku.

cykl dostawy	liczba sztuk	cena/szt.	wartość całkowita
1	20 szt. batoników	3 zł	60 zł
2	20 szt. batoników	2,80 zł	56 zł
3	20 szt. batoników	3,30 zł	66 zł
cykl sprzedaży	liczba sztuk	cena/szt.	wartość całkowita
1	20 szt. batoników	3 zł zł	60 zł
2	20 szt. batoników	2,80 zł	56 zł
3	10 szt. batoników	3,30 zł	33 zł
stan końcowy	10 szt. batoników	3,30 zł	33 zł

W przypadku zastosowania metody FIFO, czyli wydawania w pierwszej kolejności zapasów, które wyszły wcześniej, sklep wydał 149 zł na 50 sprzedanych batoników.

Zarobiono zatem na nich 51 zł. Z tego wynika, że metoda LIFO zwiększa wartość kosztów dla sklepu.

Metoda LIFO — artykuły polecane

Wycena rzeczowych składników majątku obrotowego — Cena ewidencyjna — Metoda ceny przeciętnej — Metoda FIFO — Model wyceny bilansowej oparty na wartości przeszacowanej — Wartość godziwa — Koszt wytworzenia produktu — Kalkulacja cen na podstawie kosztu jednostkowego — Rozliczanie produkcji

Bibliografia

• Czerwińska-Kayzer D. (2010), Agrobiznes. Podstawy rachunkowości, WSiP, Warszawa
• Dobija D. (1999), Przewodnik po rachunkowości, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa
• ogolne-metody-ewidencji-i-wyceny-towarow.html Ogólne metody ewidencji i wyceny towarów (2016). "Rachunkowość w jednostkach handlowych - Dodatek nr 9 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości", nr 12 (420)
• 'Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Tekst mający znaczenie dla EOG) Document 32008R1126
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591

Autor: Marta Noworyta

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.