Podstawa wymiaru składek

Podstawa wymiaru składek w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowych od osób fizycznych (updof) stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście dla zleceniobiorców oraz ze stosunku pracy wykonywanej przez pracowników (Pęśko B. 2017).

Podstawę wymiaru składek stanowi również przychód z nadgodzin wykonywanych przez pracownika, dodatków, premii, a także za ekwiwalenty za niewykorzystany urlop.

Zgodnie z ustawą określoną w Dz.U. 1998 nr 161 poz. 1106 w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe istnieją przychody, które nie stanowią podstawy wymiaru składek. Przykładem takie przychodu jest nagroda jubileuszowa, które mogą zostać przyznane pracownikowi nie częściej niż raz na 5 lat. Przypadek ten nie odnosi się jednak do podstawy wymiaru składek za ubezpieczenie społeczne.

Podstawa wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą

Podstawa wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą opłacających "pełne składki ZUS" jest zależna od prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za dany rok. Podstawa dla tych przedsiębiorców wynosi 60% kwoty prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dotyczy to jedynie składek na ZUS. Podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla tej grupy przedsiębiorców wynosi 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (Dz.U. 1998 nr 161 poz. 1106).

Przedsiębiorca, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej ma możliwość skorzystania z wyliczenia podstawy wymiaru składek na preferencyjnych zasadach, polegających na skorzystania z tzw. Małego Zusu. W tym przypadku podstawa wymiaru składek jest wyliczana od minimalnego wynagrodzenia brutto i wynosi 30% tej kwoty. Preferencyjne zasady mogą trwać jedynie przez 24 miesiące. Podstawa składki zdrowotnej jest wyliczana w ten sam sposób jak dla przedsiębiorców opłacających "pełne składki ZUS".

Zwolnienie z opłacania i wyliczania podstawy do składki zdrowotnej przedsiębiorca uzyskuje jeżeli:

• pobiera świadczenie emerytalne lub rentowe,
• posiada umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności,
• pobiera zasiłek macierzyński.

Wyliczenie podstawy wymiaru składek (comiesięcznej) dla osób zgłoszonych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest obowiązkiem każdego płatnika składek (pracodawcy). Istnieje limit zwany "30-krotnością", który polega na wyliczaniu podstawy wymiaru dla średniego wynagrodzenia brutto. Przedsiębiorca, który zarabia ponad 2,5 razy więcej miesięcznie niż kwota średniego wynagrodzenia nie odprowadza składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Limit został wprowadzony w 1998 roku, a miał za zadanie odejście od modelu wypłacania bardzo wysokich emerytur.

Podstawa wymiaru składek dla pracodawców i pracowników zatrudnionych na umowę o pracę

Podstawa wymiaru składek dla pracowników zatrudnionych na umowę o pracę jest zależna od wynagrodzenia brutto dla danego pracownika. Składki dla osób zatrudnionych na umowę o pracę opłaca zarówno pracodawca jak i pracownik. Nie ma ustalonej odgórnie kwoty od której wylicza się podstawę wymiaru składek. W praktyce oznacza to, że kwota brutto, którą opłaca pracodawca na jednego pracownika jest znacznie różniąca się od dochodów pracownika.

Pracownik, który jest zatrudniony na umowę o pracę wlicza w swoje składki kolejno:

1. składkę emerytalną,
2. składkę chorobową,
3. składkę rentową,
4. składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Z kolei pracodawca opłaca dla pracownika zgodnie z podstawą wymiaru składek:

1. składkę emerytalną,
2. składkę rentową,
3. składkę wypadkową,
4. składkę na fundusz pracy,
5. składkę na fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych.

Podstawa wymiaru składek — artykuły polecane

Wynagrodzenie brutto — Ubezpieczenie rentowe — Ubezpieczenie zdrowotne — Odprawa pośmiertna — Premia świąteczna — Nagroda jubileuszowa — Zasiłek — Rozliczenia z tytułu ubezpieczeń społecznych — Składki ZUS

Bibliografia

• Pęśko B. (2017). Podstawa wymiaru składek ZUS - praktyczne problemy, Infor PL, IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
• Rękas M. (2009). Wybór formy opodatkowania dochodu osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą jako jedna ze strategii podatkowych przedsiębiorcy, Ekonomiczne Problemy Usług, nr 39, s. 407-416
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Dz.U. 1998 nr 161 poz. 1106
• Szwęch A. (2018). Jak rozliczać wypłacane pracownikom ekwiwalenty pieniężne, Infor PL, IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887

Autor: Bartłomiej Baca

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.