Strefa Euro

Strefa Euro - (Inna nazwa Euroland) - Grupa państw członkowskich Unii Europejskiej, która przyjęła Euro, jako swoją walutę. Jest to także przykład Unii walutowej.

TL;DR

Strefa Euro to grupa państw członkowskich UE, które przyjęły euro jako swoją walutę. Historia strefy sięga lat 70. i 90. XX wieku, a kryteria konwergencji dotyczą stabilności cen, stóp procentowych, deficytu budżetowego, długu publicznego i udziału w Europejskim Systemie Walutowym. Kryzys w strefie euro został spowodowany zarówno czynnikami zewnętrznymi, jak kryzys finansowy w USA, jak i błędami w zarządzaniu politykami wewnętrznymi niektórych państw członkowskich.

Historia

• 1969 - Szczyt w Hadze, pierwszy pomysł powstania europejskiej unii walutowej i gospodarczej.
• 1973 - Powstanie Europejskiego Funduszu Współpracy Walutowej, którego zadaniem było m.in. zmniejszanie wahań kursowych czy monitorowanie interwencji państw członkowskich na na rynkach walutowych.
• 1992 - Podpisanie Traktatu z Maastricht, który umieścił zapisy o warunkach przyjęcia Euro przez państwa członkowskie Unii Europejskiej.
• 1994 - Ustanowienie Europejskiego Instytutu Walutowego (EIW), który przejął zadania Europejskiego Funduszu Współpracy Walutowej.
• 1999 - Wprowadzenie Euro w bezgotówkowej formie, utworzenie Strefy Euro oraz otwarcie Europejskiego Banku Centralnego (NBC).
• 2002 - Wprowadzenie Euro w formie gotówkowej.

Konwergencja

"Warunki przystąpienia [do Strefy Euro], zwane kryteriami konwergencji, określone zostały dość ogólnie w pierwotnym artykule 140 Traktatu z Maastricht. Natomiast dokładniej opisywał je, dołączony do traktatów, Protokół 13" (E.Tomczak-Woźniak, 2014). Kryteria konwergencji obejmują:

• kryterium stabilności cen - inflacji
• kryterium długookresowej stopy procentowej
• kryterium deficytu budżetowego
• kryterium długu publicznego
• kryterium udziału waluty w Europejskim Systemie Walutowym

Każdy kraj, który chce zostać członkiem Eurolandu jest zobligowany do spełnienia wyżej wymienionych kryteriów.

1. Kryterium stabilności cen - Żeby spełnić to kryterium, inflacja aspirującego państwa musi być wyższa o maksymalnie 1.5% od sumy poziomów inflacji 3 najbardziej stabilnych państw Unii Europejskiej. Ten wymóg wynika z założenia, że stabilność cenowa jest podstawą wzrostu gospodarczego w długim okresie czasu, a zbyt wysoka inflacja może zwiększyć niepewność gospodarczą. Osiągnięcie tego kryterium jest warunkiem w osiągnięciu pozostałych kryteriów.
2. Kryterium długookresowej stopy procentowej - To kryterium zakłada, że poziom stóp procentowych (obliczany na podstawie oprocentowania obligacji państwowych) nie będzie wyższy, niż o 2%, od wysokości poziomów 3 najbardziej stabilnych państw Unii Europejskiej. Ten warunek jest swego rodzaju dopełnieniem poprzedniego kryterium.
3. Kryterium deficytu budżetowego - Kryterium zakładające, że deficyt budżetowy będzie stosunkowo niski (max. 3% PKB) i na stabilnym poziomie w dłuższym okresie czasu.
4. Kryterium długu publicznego - Podobnie jak kryterium deficytu budżetowego, to kryterium też zakłada stabilny poziom zadłużenia, ale dopuszczony jest stosunkowo wysoki dług publiczny, bo aż na poziomie 60% PKB.
5. Kryterium udziału waluty w Europejskim Systemie Walutowym - Kryterium kursu walutowego wymaga uczestnictwa waluty danego kraju w tzw.Europejskim Systemie Walutowym przez okres minimum 2 lat oraz poszanowania ustalonych marginesów wahań kursów (C.Wójcik, 2008, s.33). Kryterium to stanowi również weryfikację, czy dany kraj jest gotowy do stałego usztywnienia swojej waluty wobec pozostałych walut strefy euro oraz, czy jego waluta narodowa może zostać zastąpiona wspólną walutą euro (E.Latoszek, 2009, s. 54).

Kryzys w Strefie Euro

W latach 2007-2008 Stany Zjednoczone i Europę nawiedził kryzys gospodarczy wywołany m.in. przez tzw. "bańkę spekulacyjną" na rynku kredytów hipotecznych w USA. Kryzys ten doprowadził do upadku kilku dużych banków (m.in. Lehman Brothers) oraz wpadnięcia w kłopoty finansowe wielu różnych firm z tego sektora. Z powodu silnego zintegrowania światowych rynków finansowych napięcia w amerykańskim systemie bankowym bardzo szybko przeniosły się do Europy. Strefa Euro poprzez określone kanały transferu kryzysu, takie jak: sektor bankowo-finansowy, budownictwo i nieruchomości, branża motoryzacyjna czy transport, w pewnej mierze zaimportowała światowe trudności na swój teren (G.Gorzelak, 2009). Ale nie tylko to było jedyną przyczyną wybuchu kryzysu. Wielu ekonomistów zauważa także złe zarządzanie politykami wewnętrznymi części państw członkowskich. Lekkomyślna polityka fiskalna, brak szerokiej wizji strategicznej czy brak zrównoważonego budżetu państwa, to tylko niektóre popełnione błędy. Wtedy także można było zauważyć pierwsze negatywne skutki wspólnej waluty. Od momentu utworzenia wspólnego pieniądza w Europie zaczęła wytwarzać się strukturalna nierównowaga. Państwa peryferyjne znajdujące się na południu kontynentu traciły swoją konkurencyjność międzynarodową i powiększały deficyt eksportowy (R.Szymanowski, 2016).

Strefa Euro — artykuły polecane

Kryzys walutowy — Strategia polityki pieniężnej — Unia walutowa — Łatwy kredyt — Europejski System Walutowy — Pegging — System kursów walutowych — Konsensus Waszyngtoński — Rezerwa obowiązkowa

Bibliografia

• Chrzęstek S. (2016) Geneza i funkcjonowanie Strefy Euro. Perspektywy dla Polski, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław
• Gorzelak G. (2009) Geografia polskiego kryzysu. Kryzys peryferii czy peryferia kryzysu?, Stowarzyszenie Regional Studies Association, Sekcja Polska, Warszawa
• Latoszek E. (2009), Etapy integracji walutowej w Unii Europejskiej, Narodowy Bank Polski, Warszawa
• Strona internetowa: Co to jest Strefa Euro?, European Commission
• Szymanowski R. (2016), Geoekonomia strefy euro, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań
• Tomczak-Woźniak E. (2014), Zarządzanie gospodarcze w Strefie Euro w warunkach kryzysu, Politechnika Łódzka, Łódź
• Wójcik C. (2008), Integracja ze strefą euro. Teoretyczne i praktyczne aspekty konwergencji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Michał Oleksy